كربنات سديم يا Na۲CO۳ با نامهاي كربنات دو سود، Soda Ash، Soda Crystals و سوداي شستشو يكي از مهمترين و كاربرديترين مواد شيميايي صنعتي است كه به طور وسيعي در صنايع مختلف كاربرد دارد.
كربنات سديم بدون آب با نام تجاري Soda Ash، در مقياس صنعتي معمولاً به روش Solvay توليد ميشود. در اين روش، كربنات سديم با استفاده از سنگ آهك (كربنات كلسيم)، آمونياك و نمك كلريد سديم به دست ميآيد. ساير روشهاي توليد اين ماده عبارتند از: روش Lelanc و فرآيند Hou.
اين ماده در دو نوع كربنات سديم سبك و كربنات سديم سنگين توليد ميشود كه ميتوان از آنها در صنايع توليد شيشه و محصولات شيشهاي، توليد مواد شيميايي (جوش شيرين، سيليكات سديم و …)، تصفيه آب، استحصال فلزات سنگين و غيره بهره برد.
۵۰ درصد از كل توليدات اين محصول در توليد شيشه و بلور، ۱۸ درصد در توليد مواد شيميايي، ۱۰ درصد در صابونها و مواد شوينده و مابقي در صنايع ديگر استفاده ميشود.
تفاوت كربنات سديم سبك و سنگين
تفاوت اين دو محصول در چگالي آنها است، به طوري كه از هيدارته كردن نوع سبك آن به مونو هيدرات سديم كربنات (Na۲CO۳.H۲O) و سپس آبگيري از آن محصولي با چگالي بالاتر و سايز كريستالهاي بزرگتر به دست ميآيد. كربنات سديم سنگين به طور عمده در صنايع توليد شيشه و بلور به عنوان كمك ذوب و كربنات سديم سبك بيشتر در توليد مواد شوينده، كاشي و سراميك و لعاب كاربرد دارد.