پتاسیم سوربات ترکیب شیمیایی افزودنی است که به عنوان ماده نگهدارنده شناخته می شود. این ترکیب نمکی بدون بو و مزه بوده و از خنثی کردن اسید سوربیک با پتاسیم هیدروکسید به صورت صنعتی تولید می شود.
پتاسیم سوربات به صورت پودر کریستال یا گرانول سفید رنگ تولید می شود، به راحتی در آب حل شده و در PH پایین به اسید سوربیک تبدیل می شود.
اهمیت مواد نگهدارنده
با توجه به اینکه امروزه تولید و مصرف غذاهای آماده و فراوری شده رشد چشمگیری داشته است، استفاده از نگهدارنده ها جهت جلوگیری یا به تعویق انداختن فساد میکروبی و آنزیمی مواد غذایی امری لازم و ضروری است. پتاسیم سوربات یکی از مواد نگهدارنده پرکاربرد در صنعت است که بر طیف وسیعی از کپک ها و مخمرها تاثیر دارد ولی از آنجا که اثر ضدمیکروبی پایینی بر باکتری ها دارد باید همراه با دیگر مواد نگهدارنده مانند بنزوات سدیم استفاده شود. بنزوئیک اسید جهت جلوگیری از فعالیت باکتری ها و سوربیک اسید به عنوان ضدقارچ باید به مواد غذایی و بهداشتی اضافه شود.
کاربردهای پتاسیم سوربات
سوربات پتاسیم به عنوان نگهدارنده مواد غذایی و خوراکی از مواد شیمیایی پرکاربرد در صنعت است که در این بخش می خواهیم با کاربردهایسوربات پتاسیم بیشتر آشنا شویم.
پتاسیم سوربات در مواد غذایی
سوربات پتاسیم از طریق جلوگیری کردن از رشد قارچ ها، کپک ها و فرآیند تخمیر باعث افزایش ماندگاری مواد غذایی می شود. در پنجاه سال اخیر ایمن بودن این ماده شیمیایی مورد بررسی قرار گرفته است و سازمان غذا و داروی امریکا (FDA) در صورت استفاده مناسب آن را بی خطر اعلام کرده است.
سوربات پتاسیم به عنوان ماده نگهدارنده افزودنی، تغییری در کیفیت مواد غذایی مانند رنگ، طعم و ظاهر آن ایجاد نمی کند و همچنین به دلیل حلالیت بالا در آب ، به عنوان ماده افزودنی محبوبی شناخته شده است؛ بنابراین می توان گفت پتاسیم سوربات در بسیاری از محصولات غذایی وجود دارد. مانند:
• محصولات نانوایی
• میوه ها و سبزیجات کنسرو شده
• انواع پنیر
• میوه های خشک شده
• بستنی
• انواع نوشابه و آب میوه
• ماست
• انواع مربا و شربت
طبق گفته آژانس های ناظر بر سلامت انسان، پتاسیم سوربات هیچ گونه ضرری برای بدن انسان ندارد و بدون هر گونه تاثیر سوء از بدن خارج می شود. همان طور که گفته شد سوربات پتاسیم به دلیل جلوگیری از رشد قارچ ها و مخمرها باعث ماندگاری بیشتر محصولات می شود ولی در مقابل باکتری ها تاثیر کمی دارد به همین دلیل بهتر است در کنار پتاسیم سوربات از مواد نگهدارنده دیگری نیز استفاده شود؛ اغلب سوربات پتاسیم را با بنزوات سدیم استفاده می کنند. گفته شده است حداکثر مقدار مصرف روزانه پتاسیم سوربات ۲۵ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن انسان است.
از نظر سلامت تغذیه همواره توصیه می شود برچسب های موجود روی محصولات غذایی را مطالعه کنید تا از ترکیبات مواد غذایی مصرفی خود آگاه باشید و با اصلاح رژیم غذایی خود میزان مصرف افزودنی های شیمیایی موجود در مواد غذایی را کنترل نمایید.
پتاسیم سوربات در محصولات آرایشی و بهداشتی
سوربات پتاسیم علاوه بر مواد غذایی در محصولات آرایشی و بهداشتی به عنوان یک ماده ضد میکروب و نگهدارنده ملایم به جای پارابن ها استفاده می شود. در این صنعت می توان از این ماده به عنوان ماده معطر و خوشبو نیز استفاده نمود.
با توجه به وجود ادعا مبنی بر خطرناک بودن ترکیبات شیمیایی برای سلامتی، اغلب برندهای مطرح در صنعت آرایشی و بهداشتی با تولید محصولات ارگانیک و طبیعی به عدم استفاده از هرگونه مواد نگهدارنده در محصولات خود تاکید دارند. با این وجود به منظور جلوگیری از تخریب ناشی از میکروارگانیسم ها و محافظت از محصولات در برابر آلودگی ناشی از استفاده محصولات توسط مصرف کننده، وجود درصدی از مواد نگهدارنده در این گونه محصولات ضروری است.
بنابراین مواد آرایشی و بهداشتی نیز همانند مواد غذایی آلوده می شوند و درصورت استفاده، به ویژه محصولات مرتبط با چشم و پوست منجر به مشکلات قابل توجهی می شود.
• ضد آفتاب
• انواع مرطوب کننده
• انواع کرم
• شامپوها و محصولات مرتبط با مو
حاوی درصدی از ماده نگهدارنده پتاسیم سوربات هستند.
با وجود بی خطر بودن سوربات پتاسیم در موارد بسیار نادر حساسیت های پوستی نسبت به این ماده شیمیایی مشاهده شده است. با استفاده محصولات بهداشتی حاوی پتاسیم سوربات در صورت وجود حساسیت، سوزش یا ورم در پوست را ایجاد خواهد کرد.