بره موم يا Bee glue، ماده چسبناكی است كه زنبورعسل آن را از روی درختان و گياهان جمعآوری كرده و از آن معمولاً براي چسباندن اجزای داخلی كندو به هم و تنگ كردن سوراخهای تهويه و دریچه پرواز، ترميم شكستگی، جلا دادن سطح داخلی كندو و موميايی اجساد حيوانات خارجی و غيره استفاده می کند. این ماده به نام propolis نیز شناخته میشود به دلیل اینکه ابتدا توسط مصریان باستان شناخته شد و آن را نگهبان جلوی در یا propolis مینامیدند. چرا که زنبورها در هنگام شروع زمستان ابعاد سوراخ پرواز را بهواسطه این ماده چسبناک کوچک میکردند تا از ورود سرما جلوگیری نمایند.
زنبور ابتدا تکههای رزین یا صمغ تراوش شده از جوانه یا تنه برخی درختان و گیاهان را بهوسیله پاهای عقب و قطعات دهانی جدا میکند و سپس آنها را به کمک بزاق دهان نمناک و شکل حبه مانند به آن میدهد و در نهایت بهوسیله آروارهها و به کمک پاها حبهها را در داخل سبد گرده در پاهای عقبی قرار داده و به کندو می آورند. مهمترین گیاهانی که زنبوران عسل از آنها صمغ جمعآوری میکنند انواع درختان سپیدار، غدار، غات، اکالیپتوس، شاه بلوط، تبریزی، نارون، سوزنیبرگها، فندق و بید است. البته وجود گیاهانی نظیر شبدر، یونجه و اسپرس نیز باعث تولید بیشتر آن موم توسط زنبورها میشود.
این ماده معجزه آور شامل ۵۰ درصد صمغ یا رزین گیاهان، ۳۰ درصد موم، ۱۰ درصد اسیدهای چرب ضروری، ۵ درصد گرده گل و ۵ درصد دیگر آن از ترکیبات آلی، ویتامینها و عناصر معدنی مانند نقره، سدیم، جیوه، مس، منگنز، آهن، کلسیم، وانادیم و سیلیس که هرکدام میتواند تأثیرات خاص خود را در بدن داشته باشد است. رنگ آنها اغلب قهوهای رنگ بوده ولی بین رنگهای زرد تا سیاه با انعکاس رنگی قرمز یا سبز ، قهوهای روشن تا مایل به سبز و قهوهای مایل به قرمز متغیر است ولی به دلیل داشتن درصد بالای موم گیاهی، شیره و رزین که اساس رنگ زرد در کندوها هستند به رنگ زرد بیشتر تمایل دارند. بوی تند و مخلوطی از صمغ و موم است. بره مومها را باید در هنگام مصرف با آب دهان مخلوط کرد و کاملاً جوید به دلیل اینکه طعم آن در ابتدا شدید و با آزاد شدن عناصر فعال موجود درونش طعمی ملایم پیدا خواهد کرد. پس از جویدن آن میتوانید آن را به بیرون بیندازید یا مصرف کنید. البته رنگ، بو و احتمالاً خواص داروئی آنان مطابق منشأ و فصل سال میتواند تغییر کند.
بره موم برای انسان سمی نیست ، مگر آنکه به مقدار خیلی زیاد و خصوصاً بهصورت خوراکی و فرآوری نشده (خام) مصرف شود .
کاربردهای آرایشی بهداشتی :
از این ماده پرکاربرد بهعنوان ضد بوها و ضد عرقها استفاده فراوان میشود.
در برطرف کردن شوره سر و پوستههای تولیدشده در سر مؤثر است.
به دلیل خاصیت ضد قارچی در ترمیم دهندههای پوستی و تمامی محصولات پس از استفاده در اصلاح صورت کاربرد پیداکرده است.
خنثیکننده عفونتهای پسوریازیس (آكنه ، جوش و لكهاي صورت) و قارچی مانند عفونت و کچلی موهای دست و پا است .
خواص دارویی بره موم :
مطالعات گستردهای بر روی آنها انجامشده است که همگی نشان از خواص دارویی و کاربردهای فراوان این ماده اعجابآور هستند خواصی مانند ضد باکتریایی بودن و کاربردهایی درمان بیماریهای سرطانی بره موم را از بقیه مواد طبیعی متمایز کرده است.
تحقیقات نشان داده است بیمارانی که از سرطانهای مانند سرطان ریه، معده، روده، پروستات، سینه، تخمدان و پانکراس رنج میبردهاند با مصرف بره موم رو به بهبودی رفته و درمان سرطان آن سرعت بیشتری یافتهاند.
این ماده بهشدت میتواند در بیماریهای باکتریایی، عفونی و قارچی مؤثر باشد. همچنین درمان دردهای التهابی نیز تأثیر بسزایی دارد.برخی خواص دارویی این ماده شگفتانگیز درمان عفونتها و التهابات به شرح زیر است.
محافظت در برابر تبخالهای تناسلی و تاولهای تبخالی
جلوگیری از پوسیدگی دندان و بیماریهای اطراف دندان (Fungicidal properties)
استفاده در دندانپزشکی بهعنوان یک ماده بیحسکننده
اثرات ضدالتهابی روی التهابات ورم حاد و مزمن مفاصل
كاهش آسم و آلرژي و انقباضات جريان هواي ماهيچههاي صاف و واكنشهاي آلرژيك
استفاده از آن برای کاهش عفونتهای استخوانی و عفونتهای بافت نرم و ترمیم جراحات پس از عمل جراحی
جلوگیری از بروز سرماخوردگی و آنفولانزاهای شدید در فصول سرد
مخلوط عسل و بره موم :
مخلوطی از ۱۰۰ میلیلیتر عسل و ۵ میلیلیتر بره موم و موم برای فشارخون بالا خصوصاً ناشی از مشکلات گوارشی دارویی معجزهگر است. همچنین برای باز کردن رگهای قلبی همراه با عسل چندگیاه و عسل کنارخالص در سه نوبت هرکدام یک نوبت به مقدار یک قاشق غذاخوری و نیز برای از بین بردن انگلهای شناخته و یا ناشناخته بدن در معده و روده و اثناعشر و همچنین از بین بردن باکتری معده و عفونتهای مزمن و سرطانی معده و نیز عفونتهای ریوی و گلو و غیره در بدن که مخلوط آن با ۵٪ رویال ژله (مادهای که توسط زنبورها تولید میشود) برای از بین بردن عفونت زنانگی بهصورت مصرف داخلی با دستگاه آپلیکاتور بسیار مناسب است.
موارد مصرف بره موم در علم طب :
اگر چه بره موم به عنوان يك داروي رسمي در دنيا شناخته نشده،اما در سال ۱۹۶۲ ميلادي به بعد در روسيه از آن به عنوان دارو استفاده مي شود ، همچنين در چين و كشورهاي اروپاي شرقي با آزمايشاتي كه صورت گرفته مواد دارويي زيادي در آن شناخته شده كه تكميل كننده و مكمل يكديگرند كه به همين علت نتوانسته اند بره موم مصنوعي توليد كنند .
بره موم اثر زيادي روي معالجه كردن بيماريهاي ويروسي ، آنفولانزا ، عفونت روده كوچك ، و همچنين فعاليتهاي ضد قارچي و ضد باكتريايي براي نمونه در مقابل باسيلوس سوبتيليس و آلوئي ، باسيلوس لاروه ، پروتئوس بولگاريس و ايشرشيا كولي B و همچنين باعث از بين بردن برخي تيپهاي استافيلوكوكس ، استرپتوكوكس ، و گونه هاي سالمونلا مي شود .
موارد استفاده در مقابل التهابهاي دروني و خارجي بدن منقبض كننده و خاصيت ضد روماتيسمي و درد و مفاصل ، فعال كننده و تحريك كننده سيستم ايمني و دفاعي بدن در مقابل بيماريهاي عفوني و واگيردار و به عنوان يك داروي خدر كننده و بيهوشي فعالتر نسبت به كوكائين جهت معالجات موضعي ، مصرف بره موم به جاي قرصهاي كلروكوئين بعنوان تسكين دهنده مالاريا همراه با تب و لرزهاي ستون فقرات ، توصیه شده است . ( Mathew kawa ۱۹۸۹ )
کاربرد بره موم برای زنبور عسل :
زنبور عسل از بره موم به عنوان يك بتونه براي بستن شكافها و عايق بندي كندو استفاده مي كند .
تنگ كردن سوراخ پرواز براي جلو گيري از ورود سرما و موجودات بزرگتر
به جهت خواص ضد ميكروبي كه بره موم دارد ، زنبورعسل حفره هاي داخلي تخمها را با لايه نازكي بره موم مي پوشاند .
در صورت ورود جانداري به درون كندو در صورت كشتن آن به طوري كه نتوانند آنرا از كندو خارج نمايند به جهت جلوگيري ازفساد، آنرا با لايه اي از بره موم مي پوشانند در واقع موميايي مي نمايند .( اساس موميايي )
هنگامي كه شهد گلها زياد باشد كارگران بره موم جمع آوري نمي كنند . بره موم در اوايل فصل ، زماني كه كارگران گرده گل جمع مي كنند و اواخر فصل وقتي كه هوا رو به سردي مي گرايد جمع آوري مي شود . جمع آوري بره موم در گرمترين ساعات روز انجام مي گيرد .
ارزش داروئي بره موم به جهت وجود تركيبات رزين در آن مورد تائيد مي باشد، تركيبات ضد باكتريايي و باكتريواستاتيك در آن ازطريق آنتي بيوگرام يافت شده است ، براي درمان عفونت هاي خوني و قانقارين نيز در طي جنگ دوم جهاني استفاده شده است .
موارد مصرف :
آنژين ، ورم لوزتين ، ورم حلق ، ورم حنجره ، ورم لثه ، التهاب مخاط دهان ، التهاب زبان ، آبسه دندان ، برفك دهان ،ورم گوش ، برونشيت ، گريپ ، زكام ، ورم حفره بيني
بدين منظور شما مي توانيد روزانه ۳ گرم ( ۱ گرم در سه وعده ) را به مدت ۳ روز الي يك هفته ، بجويد ( حداقل نيم ساعت )
زخم معده ، التهاب كولون ،اختلالات فلور روده
در اين رابطه بهتر است مقداري گرده گل نيز به آن اضافه كنيد و بعد از جويدن آنرا ببلعيد .
التهاب مثانه ، نفريت ، ورم پروستات
پيشنهاد مي شود كه از۲ گرم بره موم پودر شده ( جهت پودر كردن مي توانيد بره موم را در جاي سردي گذاشته سپس در هاون آنرا بكوبيد ) به همراه مقداري گرده گل ۳ الي ۱۰ گرم و مكمل عسل به صورت ناشتا با كمي آب استفاده شود
التهاب پوست بر اثر عفونت ، ضخامت طبقه شاخي ،سوختگي ها ، اگزما ، تبخال ، آكنه ، جوش ، زونا ، لك و پيس ، زگيل ، ميخچه ،سرخي و التهاب چينهاي پوستي ،كورك و دمل ، آبسه ها و سل پوستي