موارد منع مصرف و احتیاط

این دارو کم خونی مگالوبلاستیک ناشی از کمبود ویتامین B۱۲ از جمله کم خونی پرنیسیوز منع مصرف دارد چرا که علایم خونی بیماری را بهبود می بخشد. بدون آن که از رشد عوارض عصبی بیماری پیشگیری کند.

کلسیم فولینات در صورت تجویز هم زمان با ۵- فلوئوراوراسیل علایم سمیت و عوارض داروی دوم را افزایش می دهد و لازم است وضعیت خونی و کبدی بیمار مرتب کنترل شود. در بارداری و شیردهی با احتیاط تجویز شود.

در صورتی که احتمال داشته باشد بیمار استفراغ کند، استفاده از شکل تزریقی دارو ارجح است.

کلسیم فولینات تاثیری بر عوارض غیرخونی منوترکسات، همچون سمیت کبدی آن ندارد.

تداخلات مهم دارویی :

دارویی : ۱) اسید فولیک تاثیر داروهای ضدتشنج چون فئوباربیتال، فنی توئین و پیریمیدون را کاهش می دهد و کلسیم فولینات نیز ممکن است تاثیری مشابه آن داشته باشد. ۲) کلسیم فولینات عوارض ۵-FU به ویژه مشکلات گوارشی آن را تشدید می کند. ۳) کلسیم فولینات تاثیر متضادهای فولیک اسید همچون متوترکسات را خنثی می کند.

آزمایشگاهی : موردی گزارش نشده است.

عوارض جانبی

به ندرت حساسیت یا علایمی چون بثورات جلدی، خارش، اریتم و تنگی برونش ها روی می دهد ممکن است به ندرت به دنبال استفاده از شکل تزریقی آن تب نیز عارض شود.

مصرف در بارداری و شیردهی

مشخص نشده است کلسیم فولینات به جنین آسیب می رساند یا خیر. تنها در صورت نیاز استفاده شود. مشخص نشده است کلسیم فولینات به شیر مادر وارد می شود یا خیر، بنابراین برای مادران شیرده نیز با احتیاط تجویز شود.

مسمومیت و درمان

مقادیر زیاد کلسیم فولینات ، تاثیر متضادهای فولیک اسید چون پریمتامین یا تری متوپریم را خنثی می کند.

توجهات پزشکی – پرستاری

۱) هنگام درمان مسمومیت با متوترکسات، بهتر است برای انتخاب مقدار مناسب کلسیم فولینات غلظت خونی متوترکسات تعیین شود. ۲) در صورتی که بیمار مبتلا به مسمومیت با متوترکسات، دچار آسیت، تجمع مایع در ریه، نارسایی کلیوی یا کم آبی باشد، لازم می شود از مقادیر بیشتر یا طولانی مدت کلسیم فولینات استفاده کرد. ۳) به واسطه محتوای کلسیم موجود در محلول های کلسیم فولینات با سرعت بیش از ۱۶۰ میلی گرم در دقیقه به صورت داخل وریدی تزریق نکنید. ۴) در درمان مسمومیت با متضادهای فولیک اسید (متوترکسات، پری متامین یا تری متوپریم) کلسیم فولینات را در اسرع وقت به بیمار برسانید. هر چه این دارو دیرتر به بیمار رسانده شود، تاثیر آن کمتر خواهد بود. ۵) در برخی فرآورده های تزریقی کلسیم فولینات ، بنزیل الکل وجود دارد که این ماده به ویژه درنوزادان نارس ممکن است مشکلاتی از قبیل سندرم gasping ایجاد کند. ۶) دارو، به ویژه شکل رقیق شده آن را از حرارت و نور محافظت کنید. ۷) مراقب وضعیت کلیه های بیمار و همچنین علایم احتمالی حساسیت باشید. ۸) چنانچه بیماری مبتلا به کم خونی باشد اما علت آن معلوم نباشد، باید از کلسیم فولینات برای درمان وی استفاده شود زیرا ممکن است بیمار مبتلا به کم خونی Pernieious باشد و با استفاده از کلسیم فولینات تظاهرات هماتولوژیک این کم خونی بهبودی یابد اما عوارض عصبی آن همچنان به پرشیفت خود ادامه می دهند و به این ترتیب ممکن است بیمار دچار عوارض عصبی شدیدی بشود. ۹) مصرف این دارو به همراه فلوئورولوراسیل باید با احتیاط همراه باشد، به ویژه اگر بیمار مسن است. ۱۰) چنانچه کلسیم فولینات مصرفی به صورت محلول های خوراکی تهیه شده از پودر این دارو باشد، از آن جا که برای تهیه آنها از الگریزهای آروماتیک حاوی ۲۱ تا ۲۳ درصد الکل استفاده شده است، چنانچه مقادیر تجویز شده ی کلسیم فولینات کلسیم بیشتر از حد معمول باشد، باید توجه کرد تا بیمار دچار عوارض ناشی از الکل موجود در این محلول های خوراکی نشود. ۱۱) چنانچه از کلسیم فولینات برای مقابله با آثار سمی متوترکسات استفاده می شود، باید سطح پلاسمایی متوترکسات اندازه گیری شده و براساس آن کلسیم فولینات مورد استفاده قرار گیرد و مدت زمان درمان با آن معلوم شود. در این حالت پیش از شروع درمان با کلسیم فولینات باید کلیرانس کراتینین اندازه گیری شود و همچنین PH ادرار قبل از شروع درمان و بعد از آن به صورت هر ۶ ساعت یک بار بررسی شود. سطح سرمی کراتینین نیز باید به صورت روزانه اندازه گیری شود. به این ترتیب در صورت بروز اختلالی در کلیه بی درنگ تشخیص داده می شود. ۱۲) جهت آماده کردن این دارو برای تزریق، باید به ازای هر ۵۰ میلی گرم کلسیم فولینات موجود در ویال آن، ۵ سی سی آب باکترواستاتیک تزریقی که حاوی بنزیل الکل است اضافه کرد. محلولی که به این ترتیب به دست می آید باید ظرف مدت ۷ روز مورد استفاده قرار گیرد. چنانچه جهت آماده کردن این دارو به منظور تزریق از آب مقطر تزریقی استفاده شود، باید محلول به دست آمده بی درنگ مورد استفاده قرار گیرد. ۱۳) محلول آماده شده کلسیم فولینات را با ۱۰۰ تا ۵۰۰ سی سی از اغلب سرم های تزریقی موجود (مانند دکستروز ۵ درصد) می توان رقیق کرد. ۱۴) جهت تزریق وریدی این دارو باید محلول رقیق شده ی آن را بسته به حجم آن ظرف مدت ۱۵ تا ۶۰ دقیقه به صورت انفوزیون وریدی تزریق کرد.

آموزش بیمار – خانواده

۱) در صورت مصرف این دارو چنانچه بیمار دچار هر گونه علامتی از بروز حساسیت مانند خارش، کهیر و بثورات جلدی شد باید فوری پزشک را مطلع کند. ۲) بیمار باید از زیاد و کم کردن داروی مصرفی خودداری کرده و داروی تجویز شده را در زمان معین خود مصرف کند. ۳) چنانچه بیمار یک نوبت از مصرف دارو را فراموش کند، باید از مصرف آن بعد از یادآوری خودداری کرده و موضوع را با پزشک خود در میان بگذارد.

شرایط نگهداری

کلسیم فولینات را باید از نور به دور نگه داشت و آن را در دمای اتاق نگهداری کرد.