با توسعه روز افزون صنایع مختلف در کشور و نیاز به دیگ های بخار با ظرفیت و فشار کاری بالاتر، استفاده از دیگ های بخار Water Tube (لوله آبی) اجتناب ناپذیر بود. با توجه به عدم تولید کافی این نوع از دیگ ها نزد سازندگان داخلی و تقاضای بالای مشتریان و بعضاً مراجعه آنها به شرکتهای خارجی، ماشین سازی اراک را بر آن داشت تا همگام با تولید دیگ های بخار Fire Tube و دیگ های بخار نیروگاهی H.R.S.G طراحی و ساخت دیگ های بخار Water Tube را نیز در برنامه کاری خود قرار دهد که هم اکنون طراحی و ساخت چندین دستگاه دیگ بخار از این دست را جهت صنایع نفت وگاز در دست اجراء دارد. این شرکت دیگ های بخار واتر تیوب را در سه نوع O-Type , A-Type , D-Type تولید می نماید که در ظرفیت و فشار کاری گوناگون همراه با Super Heater و Economizer بصورت Package و یا نصب در محل ساخته و راه اندازی می نماید.
دیگ های بخار واترتیوب نوعی از انواع بویلرها می باشند که در آن ها آب درون لوله ها در جریان است و به وسیله حرارتی که از بیرون به لوله ها برخورد می کند، گرم می شود. شعله مشعل در کوره جریان گاز داغ تولید کرده که حرارت ناشی از آن تمامی لوله ها را احاطه می کند. حرارت تولید شده توسط مشعل دیگ بخار در محفظه احتراق به جداره بیرونی لوله ها منتقل شده و سبب بالا رفتن دمای آب و در نتیجه تولید بخار می گردد. آب درون لوله ها، حرارت را دریافت کرده و با تبدیل به بخار به درون درام هدایت می شود. این نوع از دیگ های بخار می توانند برای فشارهای کاری بالا مورد استفاده قرار گیرند. در دیگ های بخار واترتیوب به دلیل انجام تغییر فاز آب در فضای کوچک تر نسبت به دیگ های بخار فایر تیوب، می توان به فشار و در نتیجه درجه حرارت بیشتری برای بخار تولیدی دست یافت. این نوع از دیگ های بخار مصرف کمتری داشته و غالباً تنها در سایت هایی که نیاز به فشار و دمای بالای بخار می باشد, مورد استفاده قرار می گیرند. دیگ های بخار واترتیوب قادرند تولید بخار را در شرایط زیر انجام دهند.
مزایای دیگ های بخار واترتیوب
این نوع از دیگ های بخار به دلیل داشتن محتوای آب کم تر با سرعت بیش تری نسبت به گرمای ورودی پاسخ می دهند.
لوله ها و درام با قطر کوچک، سبب ایجاد تحمل فشار بالاتر در این نوع از دیگ های بخار شده است. (تا فشار ۱۶۰بار در نیروگاه ها)
دیگ های بخار واترتیوب از تنوع سوختی بالایی برخوردارند و استفاده از سوخت های جامد نیز در این نوع از بویلرها امکان پذیر می باشد.
به دلیل انتقال سریع آب در لوله ها، نرخ انتقال حرارت افزایش یافته و در نتیجه بازدهی دیگ های بخار واترتیوب بالا می باشد.
معایب دیگ های بخار واترتیوب
ساختار و عملکرد این نوع از دیگ های بخار نسبت به دیگ های بخار فایرتیوب پیچیده تر بوده در نتیجه هزینه تولید و تعمیرات آن بیشتر می باشد.
استفاده از دیگ های بخار واترتیوب در صنایع متوسط و کوچک رایج نیست.
دسته بندی دیگ های بخار واترتیوب
دیگ های بخار واترتیوب می توانند بر اساس معیارهای مختلف به شرح جدول زیر دسته بندی شوند:
وضع قرارگیری درام: بعنوان مثال طولی یا متقابل
نوع گردش آب: بعنوان مثال طبیعی یا اجباری
تعداد درام: بعنوان مثال ۲ یا ۳ درام
ظرفیت (بعنوان مثال): ۵۰۰۰ kg/h to ۱۸۰ ۰۰۰ kg/h
یکی از معروف ترین دسته بندی های دیگ های بخار واترتیوب، دسته بندی آن ها در سه گروه D-type, O-type, A-type می باشد. بزرگترین وجه تمایز این دسته بندی در این است که بویلرهای نوع D و O با فشار کاری ۱۰۰بار و توانایی تولید بخار اشباع و سوپرهیت دارای ۲ درام بوده در حالی که بویلرهای نوع A دارای۳ درام هستند.
دیگ بخار واترتیوب از نوع D:
همانگونه که گفته شد این نوع از دیگهای بخار واترتیوب دارای ۲ درام بوده که متشکل از یک درام آب، یک درام بخار و لوله های تولید بخار می باشند.
دیگ بخار واترتیوب از نوع A:
این نوع از دیگ های بخار واترتیوب با سه درام، علاوه بر لوله های انتقال آب و تولید بخار، دارای دو درام آب و یک درام بخار بوده و در مقایسه با دیگ های بخار واترتیوب نوع D کوچکتر بوده و برای سایت های با سایز کوچکتر مناسب هستند. اما ظرفیت خروجی بویلرهای D را نخواهند داشت.
دیگ بخار واترتیوب از نوع O:
دسته O از دیگ های بخار واترتیوب قادرند با خواسته و نیاز سایت منطبق شوند و فشار بخار ۲۵۰ PSIG تا ۱,۵۰۰ PSIGرا تأمین کرده و بخار سوپرهیت تا دمای ۵۵۰ درجه سانتی گراد تولید نمایند. این نوع از دیگ های بخار مانند دیگ های بخار واترتیوب نوع D، متشکل از یک درام بخار و یک درام آب بوده اما در مقایسه با بویلرهای نوع A و D کمی ساده تر می باشند و برای تولید بخار سریع با هزینه نگه داری کم کاربرد دارند.