بومتانید (Bumetanide) یک داروی ضد فشارخون و یک دیورتیک از نوع لوپ با ساختار سولفونامیدی می باشد. از بومتاناید برای درمان احتباس مایع (ادم) در افراد مبتلا به نارسایی احتقانی قلبی، بیماری کبدی یا اختلال کلیوی مانند سندروم نفروتیک استفاده می شود.

بومتانید
مکانیسم اثر

بومتانید از طریق تداخل با cAMP کلیوی و مهار پمپ سدیم پتاسیم ATPآز عمل می کند. به نظر می رسد بومتانید جذب فعال کلراید و احتمالا سدیم را مهار کرده (در قوس بالا رونده هنله) و انتقال الکترولیت را در لوله پروگزیمال تغییر می دهد. مجموعه این موارد باعث دفع سدیم , کلراید , آب و در نهایت دیورز می شود.
فارماکودینامیک

بومتانید یک لوپ دیورتیک از دسته سولفامیل می باشد و در درمان نارسایی قلبی کاربرد دارد. این دارو اغلب در بیمارانی که به دوزهای بالای فورزماید پاسخ کافی نداده اند استفاده می شود هرچند دلیلی مبنی بر اینکه بومتانید انتخاب اول می باشد نیست

به نظر می رسد داروی بومتاناید یک داروی قابل پیش بینی است و جذب بیشتر آن باعث افزایش اثرات آن می شود. بومتاناید ۴۰ برابر قوی تر از فورزماید در افراد با عملکرد کلیه نرمال است.

فارماکوکینتیک

جذب بومتاناید تقریبا کامل است (۸۰ درصد) و با غذا تحت تاثیر قرار نمی گیرد. در مورد حجم تورزیع داروی بومتاناید اطلاعات کافی در دسترس نیست. اتصال پروتئینی دارو ۹۷ درصد است و حدود ۴۵ درصد دارو بدون تغییر دفع می شود.
بومتاناید توسط اکسیداسیون متابولیزه شده و متابولیت و داروی دست نخورده عمدتا در ادرار دفع می شود.
دفع صفراوی دارو حدود ۲ درصد دوز تجویزی است. نیمه عمر دارو ۶۰ تا ۹۰ دقیقه است.

موارد مصرف بومتانید
شب ادراری , کنترل ادم ناشی از نارسایی قلبی یا کبدی یا اختلال کلیوی (مانند سندرم نفروتیک)

شب ادراری (بدون تاییدیه FDA)
مقدار مصرف بومتانید

آسیت

خوراکی: ۰.۵ تا ۲ میلی گرم یک بار در روز .

عضلانی یا وریدی : ۰.۵ تا ۱ میلی گرم روزانه.

انفوزیون مداوم وریدی: ۱ میلی گرم در ساعت تا حداکثر ۱۲ میلی گرم در روز.

ادم

خوراکی: ۰.۵ تا ۲ میلی گرم یک بار در روز .

عضلانی یا وریدی : ۰.۵ تا ۱ میلی گرم روزانه.

انفوزیون مداوم وریدی: ۱ میلی گرم در ساعت تا حداکثر ۱۲ میلی گرم در روز.

ادم ریوی

خوراکی: ۰.۵ تا ۲ میلی گرم یک بار در روز .

عضلانی یا وریدی : ۰.۵ تا ۱ میلی گرم روزانه.

انفوزیون مداوم وریدی: ۱ میلی گرم در ساعت تا حداکثر ۱۲ میلی گرم در روز.

موارد منع مصرف
آنوری , ازدیاد حساسیت به این دارو یا ترکیبات موجود در آن , افزایش معنادار BUN و کراتینین یا ایجاد الیگوری طی درمان بیماری پیش رونده کلیوی , کمای کبدی یا دفع شدید الکترولیت

عوارض جانبی بومتانید
سرگیجه , افزایش قند خون , کرامپ عضلانی , افزایش اوره خون , افزایش کراتینین سرم , هایپوکالمی , هایپوناترمی , کاهش سطح کلر , تغییرات فسفر و بی کربنات , سطح سرمی غیر طبیعی کلسیم , لاکتات دهیدروژناز غیرطبیعی , ازتومی (افزایش غلظت ترکیبات نیتروژنی در خون) , تغییرات در سطح خونی دی اکسید کربن

تداخلات دارویی
استرپتومایسین , دروسپیرنون , آتراکوریوم , آمفوتریسین بی , اسپیرونولاکتون , ایندومتاسین , تریامترن اچ , دیگوکسین , سیس پلاتین , پروبنسید , آمیلوراید , توبوکورارین , لیتیوم , کانامایسین , توبرامایسین , دولاسترون , زیپراسیدون , دوفتیلید , پارومومایسین , سفاماندول , ترپروستینیل , نتیل مایسین سولفات , کوسینتروپین
• ضد فشارخون ها: افزایش اثر کاهندگی فشارخون و افزایش احتمال افت فشارخون وضعیتی
• گلیکوزید قلبی (دیگوکسین): اختلالات الکترولیتی مانند کاهش پتاسیم و منیزیم , افزایش احتمال سمیت دیگوکسین به علت کاهش سطح پتاسیم و احتمال آریتمی قلبی کشنده
• دیورتیک ها : تشدید اثرات هر دو دارو
• دیورتیک های ذخیره کننده پتاسیم (آمیلوراید, اسپیرونولاکتون و تریامترن): کم کردن احتمال هایپوکالمی
• ایندومتاسین : کاهش اثرات دیورتیک ها
• داروهای کاهنده پتاسیم (گلوکوکورتیکوئید ها و آمفوتریسین بی): افزایش احتمال هایپوکالمی
• لیتیوم : کاهش کلیرانس کلیوی لیتیوم و افزایش احتمال سیمت آن
• بلاک کننده های عصبی عضلانی غیردپلاریزان ( آتراکوریوم و توبوکورارین): احتمال طولانی شدن انسداد عصبی عضلانی به علت کاهش ذخایر پتاسیم یا کاهش ترشح داروهای بلاک کننده عصب عضله.
• داروهای نفروتوکسیک : افزایش احتمال سمیت کلیوی
• داروهای اتوتوکسیک (آمینوگلیکوزیدها و سیس پلاتین): افزایش احتمال سمیت گوشی خصوصا در بیماران با اختلالات کلیوی
• پروبنسید: کاهش اثرات دیورتیک, مهار فعالیت رنین پلاسمایی القا شده توسط بومتاناید
هشدارها

مایعات , الکترولیت ها و اثرات قلبی عروقی: دوز داروی بومتاناید باید به درستی تنظیم شود چراکه دوز بالا, مصرف مکرر یا درمان طولانی مدت منجر به از دست دادن آب و الکترولیت می شود و حجم خون کاهش یافته و کلاپس عروقی ایجاد می شود که احتمال ترومبوزیس و آمبولی را خصوصا در افراد مسن بالا می برد.
سمیت گوشی : ایجاد سمیت گوشی در حیوانات با دوزهای بالا گزارش شده است. در مصرف وریدی دارو, خصوصا در دوزهای بالا یا سرعت تجویز بالا, در بیماران با اختلالات کلیوی یا بیمارانی که سایر داروهای سمی برای گوش را مصرف می کنند, باید به احتمال سمیت گوشی توجه شود .
ترومبوسایتوپنی: احتمال اندکی وجود دارد که کاهش سطح پلاکت ها ایجاد شود بنابراین بیمار باید تحت کنترل باشد.
واکنش های حساسیتی: بیمارانی که به سولفونامیدها آلرژی دارند ممکن است به بومتاناید نیز حساسیت نشان دهند بنابراین با احتیاط مصرف شود. در مورد حساسیت به فوروزماید, بنظر می رسد حساسیت متقاطع با بومتاناید وجود نداشته باشد.
اثر بر الکترولیت ها : ممکن است سبب هایپومنیزیمی، هایپوکلسمی و یا هایپوفسفاتمی شود.
اثرات اندوکرین : اثرات محتمل روی متابولیسم گلوکز باید کنترل شود چراکه دیورتیک ها ممکن است هایپرگلایسمی اندکی ایجاد کنند. علت این موضوع ممکن است دفع پتاسیم باشد که روی ترشح انسولین اثر منفی می گذارد.
سایر اثرات: دیسکرازی های خونی, آسیب کبدی یا واکنش های ایدیوسنکراتیک به صورت موردی گزارش شده است. افزایش سطح اوره خون نیز ممکن است روی دهد که معمولا بدون علامت است.

نکات قابل توصیه

در صورت وجود هرکدام از موارد زیر قبل از مصرف دارو با پزشک مشورت شود:

سابقه آلرژی به داروی بومتانید یا ترکیبات آن و آلرژی به سایر داروها، وجود اختلالات الکترولیتی (سدیم, پتاسیم یا فسفات), اختلال در دفع ادرار, مصرف داروهای سمی برای گوش یا کلیه, مصرف ایندومتاسین یا پروبنسید.
به علت ترشح این دارو در شیر, بهتر است در زمان مصرف بومتاناید از شیردهی به نوزاد اجتناب شود.
به علت احتمال خواب آور بودن این دارو, طی مصرف داروی بومتانید تا مشخص نشدن اثرات آن از رانندگی و انجام کارهای دقیق اجتناب شود.
به جهت کاهش دادن خطر سقوط در اثر افت فشارخون و سرگیجه, ایستادن و بالا رفتن از پله با احتیاط فراوان انجام شود.
در صورت ابتلای بیمار به دیابت, قند خون باید با دقت بیشتری کنترل شود چراکه ممکن است بومتاناید قندخون را افزایش دهد.
فشار خون بیمار باید به طور منظم بررسی شود.
آزمایشات دوره ای بررسی عملکرد خونی لازم است انجام شود.
در صورت داشتن رژیم و مصرف غذاهای کم یا بی نمک با پزشک مطرح شود.
گاهی ممکن است نیاز به مصرف پتاسیم بیشتر در رژیم غذایی باشد.
در صورت مصرف لتیوم ممکن است نیاز به بررسی دقیق تر غلظت خونی آن باشد.
افراد با سن بیش از ۶۵ سال ممکن است به عوارض جانبی دارو حساس تر باشند.
برای مصرف بومتانید در دوران بارداری باید با توجه به ضرر و فایده دارو برای جنین تصمیم گیری کرد.
بومتاناید باعث افزایش ترشح ادرار می شود بنابراین از مصرف دارو در شب هنگام خودداری شود.

مصرف در بارداری
C ( داروهای گروه C فقط باید با تجویز پزشک مورد مصرف قرار بگیرد. خطرات ناشی از مصرف این گروه از داروها هنوز رد نشده است و یا اینکه مطالعات انسانی انجام نشده است و پزشک زمانی که احساس کند فواید مصرف این گروه از داروها از مضرات احتمالی آن بسیار بیشتر است و مصرف آن برای بیمار ضروری است تجویز انجام می‌دهد. )

دارو های مشابه
فوروزماید , آزوسماید , اتاکرینیک اسید , توراسماید , متی کلوتیازید