داروی دوپامین به صورت وریدی و به منظور اصلاح عدم تعادل همودینامیک در بیمارانی که به آنها شوک وارد شده استفاده می شود زیرا فشار خون و همچنین دفع ادرار را افزایش می دهد. دوپامین همچنین به عنوان یک محرک قلبی هم استفاده می شود. دوپامین ترکیبی است که از کربوکسیل زدایی دوپا تشکیل می شود. این ترکیب یک پیش ساز مستقیم در سنتز نوراپی نفرین و همچنین یک انتقال دهنده عصبی در سیستم عصبی مرکزی است.
دوپامین
مکانیسم اثر

دوپامین یک پیش ساز نوراپی نفرین در عصب های نورآدرنرژیک و همچنین یک انتقال دهنده عصبی در بخش های خاصی از سیستم عصبی مرکزی است. دوپامین آثار کرونوتروپیک و اینوتروپیک مثبت در میوکارد ایجاد می کند که باعث افزایش ضربان قلب و قدرت انقباضی قلب می شود.
این اثر به طور مستقیم به وسیله فعالیت آگونیستی روی گیرنده های آدرنرژیک بتا و به صورت غیر مستقیم به وسیله رهاسازی نوراپی نفرین از انتهای عصب سمپاتیک ایجاد می شود. دوپامین در مغز به عنوان آگونیست پنج زیرگروه گیرنده های دوپامین عمل می کند (D۱ ,D۲ ,D۳ ,D۴ ,D۵).

فارماکودینامیک

دوپامین یک کاتکول آمین درون زاد است که بر روی نورون های دوپامینرژیک و آدرنرژیک اثر می کند. دوز پایین آن عمدتا گیرنده های دوپامینرژیک را تحریک می کند که باعث اتساع وریدهای کلیه و مزانتریک می شود.
دوزهای بالاتر، هر دو گیرنده بتا یک آدرنرژیک و دوپامینرژیک را تحریک می کند که باعث ایجاد اتساع وریدی کلیه و تحریک قلبی می شود. دوزهای بسیار بالا گیرنده های آلفا آدرنرژیک را تحریک می کنند.

فارماکوکینتیک

جذب:

شروع اثر: ۵ دقیقه
طول اثر: کمتر از ۱۰ دقیقه

توزیع: حجم توزیع:۸/۱ - ۴۵/۲ لیتر بر کیلوگرم

متابولیسم:

در کبد، کلیه و پلاسما به وسیله مونوآمین اکسیداز و ترانسفراز کاتکول او متیل ترانسفراز متابولیزه می شود.

متابولیت ها: نوراپی نفرین (فعال)، متابولیت های غیرفعال

حذف:

نیمه عمر: ۲ دقیقه

پاک سازی کامل از بدن: ۱۱۵ میلی لیتر بر کیلوگرم بر دقیقه
دفع: ادراری (۸۰%)

موارد مصرف دوپامین
نارسایی کلیوی , نارسایی احتقانی قلب , افت فشار خون , شوک کاردیوژنیک , شوک , برادی آریتمی , کاهش خروجی قلب , شوک سپتیک , شوک در اثر سکته قلبی یا عمل قلب باز , برادی آریتمی حاد علامت دار , افت فشارخون حاد در ایست قلبی , کاتتر گذاری در قلب , افت فشار خون حاد

مقدار مصرف دوپامین

بزرگسالان:

برادی آریتمی حاد علامت دار:

۲ تا ۱۰ میکروگرم برکیلوگرم بر دقیقه وریدی، افزایش دوز دوپامین تا ایجاد پاسخ مناسب

کاهش فشار خون حاد در ایست قلبی:

۵ تا ۱۰ میکروگرم بر کیلوگرم بر دقیقه وریدی، افزایش دوز تا ایجاد پاسخ مناسب

شوک کاردیوژنیک (شوک با منشا قلبی)

در ابتدا ۲ تا ۵ میکروگرم بر کیلوگرم بر دقیقه وریدی، سپس افزایش ۵ تا ۱۰ میکروگرم بر کیلوگرم بر دقیقه تا حداکثر ۵۰ میکروگرم بر کیلوگرم بر دقیقه

نارسایی قلبی احتقانی:

در ابتدا ۲ تا ۵ میکروگرم بر کیلوگرم بر دقیقه وریدی، سپس افزایش ۵ تا ۱۰ میکروگرم بر کیلوگرم بر دقیقه تا حداکثر ۵۰ میکروگرم بر کیلوگرم بر دقیقه

کاهش خروجی قلب

در ابتدا ۲ تا ۵ میکروگرم بر کیلوگرم بر دقیقه وریدی، سپس افزایش ۵ تا ۱۰ میکروگرم بر کیلوگرم بر دقیقه تا حداکثر ۵۰ میکروگرم بر کیلوگرم بر دقیقه

نارسایی کلیوی

در ابتدا ۲ تا ۵ میکروگرم بر کیلوگرم بر دقیقه وریدی، سپس افزایش ۵ تا ۱۰ میکروگرم بر کیلوگرم بر دقیقه تا حداکثر ۵۰ میکروگرم بر کیلوگرم بر دقیقه

شوک سپتیک

در ابتدا ۲ تا ۵ میکروگرم بر کیلوگرم بر دقیقه وریدی، سپس افزایش ۵ تا ۱۰ میکروگرم بر کیلوگرم بر دقیقه تا حداکثر ۵۰ میکروگرم بر کیلوگرم بر دقیقه

شو ک در اثر سکته قلبی، ضربه یا عمل قلب باز

در ابتدا ۲ تا ۵ میکروگرم بر کیلوگرم بر دقیقه وریدی، سپس افزایش ۵ تا ۱۰ میکروگرم بر کیلوگرم بر دقیقه تا حداکثر ۵۰ میکروگرم بر کیلوگرم بر دقیقه

کودکان : (فاقد تایید FDA در کودکان)

افت فشار خون حاد در ایست قلبی:

۲ تا ۲۰ میکروگرم بر کیلوگرم بر دقیقه وریدی؛ افزایش دوز تا ایجاد پاسخ مناسب

افت حاد فشار خون:

در ابتدا ۲ تا ۵ میکروگرم بر کیلوگرم بر دقیقه وریدی، سپس افزایش ۵ تا ۱۰ میکروگرم بر کیلوگرم بر دقیقه تا حداکثر ۳۰ میکروگرم بر کیلوگرم بر دقیقه

موارد منع مصرف
فیبریلاسیون بطنی , فئوکروموسایتوما , تاکی آریتمی

عوارض جانبی دوپامین
اضطراب , سردرد , تهوع , افزایش تعداد ضربان قلب , درد سینه , استفراغ , واکنش های محل تزریق , آریتمی بطنی , کم ادراری , تنگی نفس , گشادکردن مردمک چشم , کاهش شدید فشار خون , تاکی آریتمی , سیخ شدن غیرارادی موها , ضربان قلب نابجا , اختلال قانقاریایی , کمپلکس QRS پهن

عوارض جانبی خطرناک:
قلبی - عروقی: ضربان قلب نابجا ، اختلال قانقاریایی، آریتمی بطنی، کمپلکس QRS پهن
تداخلات دارویی
اکسی بوتینین , فنی توئین , هالوپریدول , تولازولین , پروتریپتیلین , دروپریدول , ایزوکربوکسازید , پالیپریدون , دوکساپرام , کاریپرازین , بلونانسرین , کلرپروتیکسن
۱- از آنجایی که دوپامین توسط مونوآمین اکسیداز متابولیزه می شود، مهار این آنزیم اثر دوپامین را طولانی تر و تشدید می کند. بیمارانی که بین ۲ تا ۳ هفته قبل از تجویز دوپامین تحت درمان مونو آمین اکسیداز بوده اند، نباید دوز اولیه ای بالاتر از یک دهم دوز معمول را دریافت کنند.
۲- استفاده همزمان از دوپامین هیدروکلراید و عوامل ادرار آور می تواند باعث تشدید اثر افزایش ادرار شود.
۳- ضدافسردگی های سه حلقه ای ممکن است اثر انقباض عروقی عوامل آدرنرژیک را تشدید کنند.
هشدارها

مصرف دوپامین در بیماران با سابقه انسداد عروق ممکن است باعث ایسکمی محیطی شود. به محض برزو ایسکمی برای پیشگیری از نکروز و تخریب بافت، ۵ تا ۱۰ میلی گرم از فنتولامین را در ۱۰ تا ۱۵ میلی لیتر محلول سالین حل کرده و در نواحی ایسکمی تزریق کنید.
در موارد زیر این دارو با احتیاط تجویز شود:

آنژین های صدری، نشت ترشحات به خارج رگ (EXTRAVASATION)، کاهش حجم خون، انسداد عروقی، آریتمی بطنی، چنانچه اخیرا مهارکننده های مونوآمین اکسیداز مصرف شده باشد و در موارد حساسیت به سولفیت ها.

این دارو در محیط قلیایی غیرفعال می شود.
ممکن است ضربان قلب را افزایش دهد.
بعد از انفارکتوس قلبی با احتیاط مصرف شود.
فشار خون را به دقت چک کنید.
در موارد استفاده همزمان با مونوآمین اکسیدازها ممکن است افزایش طولانی مدت فشار خون اتفاق بیفتد.

نکات قابل توصیه

از آنجایی که داروی دوپامین سوزآور است باید به بیمار توصیه شود تا هرگونه علائم نشت ترشحات زیرجلدی (EXTRAVASATION) را گزارش دهد.
دوپامین ممکن است حالت تهوع، استفراغ، سردرد، اضطراب، کم ادراری و تنگی نفس شود.
به بیمار توصیه کنید که هرگونه علائم آنژین، ضربان قلب تند، یا تاکی آریتمی را گزارش دهد.

مصرف در بارداری
C ( داروهای گروه C فقط باید با تجویز پزشک مورد مصرف قرار بگیرد. خطرات ناشی از مصرف این گروه از داروها هنوز رد نشده است و یا اینکه مطالعات انسانی انجام نشده است و پزشک زمانی که احساس کند فواید مصرف این گروه از داروها از مضرات احتمالی آن بسیار بیشتر است و مصرف آن برای بیمار ضروری است تجویز انجام می‌دهد. )

دارو های مشابه
دوبوتامین , متارامینول تارترات