دسته دارويي:
ويتامين محلول در چربي
فارماكوكينتيك:
ويتامين D۳ به آساني از دستگاه گوارش جذب مي شود. جذب آن وابسته به وجود املاح صفراوي بوده و در بيماري هاي كبدي، صفراوي و اسهال چرب كاهش مي يابد. اين ويتامين به طور كلي در كبد ذخيره مي شود. دفع آن عمدتاً صفراوي و مقدار ناچيزي از آن هم در ادرار يافت مي شود.
مكانيسم اثر:
ويتامين D۳ يك ويتامين محلول در چربي است كه از منابع طبيعي مثل روغن كبد ماهي يا از تبديل پروويتامين هاي موجود در مواد غذايي نظير ارگوسترول و ۷ – دهيدروكلسترول بدست مي آيد. يك واحد بين المللي ( IU ) از ويتامين D۳ برابر با ۰۲۵/۰ ميكروگرم ويتامين D۳ مي باشد. ويتامين D۳ طي مراحلي در كبد و كليه هيدروكسيله و فعال مي گردد. اين ويتامين همراه با هورمون پاراتيروئيد و كلسي تونين، هموستاز كلسيم را بر عهده دارند. متابوليت هاي ويتامين D۳، جذب كلسيم و فسفر را از دستگاه گوارش افزايش مي دهند، سرعت جذب و رسوب مواد معدني را در استخوان افزايش داده و منجر به بازجذب متفاوت از توبول هاي كليوي مي شوند. همچنين در هموستاز منيزيم نيز دخالت دارند.
كمبود ويتامين D۳ مي تواند باعث كاهش شنوايي، ريكتز (Rickets: نرمي استخوان ) در كودكان و استئومالاسي در بزرگسالان گردد. درصورتيكه تغييرات دائمي در استخوان ايجاد نشده باشد ويتامين D۳، علائم ريكتز تغذيه اي يا استئومالاسي را برطرف مي كند.
موارد مصرف:
اين ويتامين به عنوان مكمل غذايي استفاده مي شود. در موارد كمبود ويتامين D۳ و پيشگيري از كمبود آن قابل مصرف است. همچنين در موارد تتاني هايپوكلسميك و هايپوپاراتيروئيد نيز استفاده مي گردد. از ديگر موارد مصرف آن هايپوفسفاتمي است.
مقدار و نحوه تجويز:
ريکتز: ۴۰۰ تا ۱۰۰۰ واحد روزانه خوراکي
ريکتز مقاوم به ويتامين D۳: ۱۲۰۰۰ تا ۵۰۰۰۰ واحد روزانه به همراه ۴ گرم لاکتات کلسيم شش بار در روز
هايپوفسفاتمي فاميليال:
بالغين: ۱۰۰۰۰ تا ۶۰۰۰۰ واحد روزانه خوراکي به همراه ترکيبات حاوي فسفات
هايپوپاراتيروئيدي:
بالغين: ۲۵ هزار تا ۲۰۰ هزار واحد، همراه کلسيم
کودکان: ۵۰ هزار تا ۲۰۰ هزار واحد خوراکي، همراه کلسيم
موارد منع مصرف:
اين دارو در موارد هايپركلسمي، وجود شواهد مبني بر سميت ويتامين D۳، سندرم سوء جذب، حساسيت غير طبيعي به اثرات ويتامين D۳ و نارسايي كليوي منع مصرف دارد.
موارد احتياط:
در بيماري هاي عروق كرونر، نارسايي كليوي و آترواسكلروز خصوصاً در افراد كهنسال با احتياط مصرف شود.
مصرف در بارداري و شيردهي:
ويتامين D در شير مادر ترشح مي گردد. مصرف آن در شيردهي مشکلي ايجاد نمي كند اما نوزاد بايد از نظر هايپركلسمي و علايم سميت ويتامين D۳، پايش شود.
هايپركلسمي در دوران بارداري ممكن است باعث ايجاد هايپوپاراتيروئيدي در نوزاد و بيماري هاي مادرزادي گردد.
از آنجا که خطر ابتلا به هايپوپاراتيروئيد درمان نشده براي جنين بيشتر از خطر هايپركلسمي ناشي از درمان با ويتامين است، اين ويتامين در حاملگي در گروه C قرار دارد و اگر در مقادير زيادتر از ميزان توصيه شده مصرف گردد، در گروه Dقرار مي گيرد.
عوارض جانبي:
گيجي، سردرد، خواب آلودگي، تهوع، استفراغ، خشكي دهان، يبوست، درد عضلاني و استخواني و طعم فلزي ممكن است در اوايل درمان ديده شود. پر ادراري، پر خوري ، بي اشتهايي، تحريك پذيري، كاهش وزن، شب ادراري، اسيدوز ملايم، ازوتمي برگشت پذير، نفروكلسينوز، افزايش آنزيم هاي كبدي و كلسيفيكاسيون نابجا نيز ممكن است در ادامه درمان و در درمان طولاني مدت ديده شود.
تداخلات دارويي:
ويتامين D۳ ممكن است باعث افزايش اثر يا عوارض داروهايي نظير آنتي اسيدهاي حاوي منيزيم، گليكوزيدهاي قلبي و وراپاميل گردد. كلستيرامين، فني توئين و باربيتورات ها اثر ويتامين D۳را كاهش مي دهند در حاليكه ديورتيك هاي تيازيدي اثر ويتامين D۳ را افزايش مي دهند.
بسته بندي:
آمپول IU/ml۳۰۰۰۰۰ ، جعبه ۱۰ عددي