نام ژنریک :
سیتاگلیپتین / متفورمین

دسته دارویی :
مهار کننده دی پپتیل پپتیداز تیپ چهار / بی گوانید – کاهنده قند خون در بیماران مبتلا به دیابت تیپ ۲

مکانیسم اثر:
سیتافورمین® ترکیبی از یک مهار کننده آنزیم دی پپتیدیل پپتیداز تیپ ۴ (DPP-۴) و یک بی گوانیداست که در کنار رژیم غذایی و ورزش درکنترل قند خون بیماران دیابتی تیپ II مورد استفاده قرار میگیرد.

سیتاگلیپتین : این دارو با مهار آنزیم دی پپتیل پپتیداز تیپ چهار مانع از تجزیه اینکریتین (Incretin) در بدن میشود. اینکریتین که به نام Glucagon-like peptide -۱ شناخته میشود فاکتوری است که می تواند با کنترل ترشح انسولین و کاهش ترشح گلوکاگون بر روی هموستاز گلوگز موثر باشد. کاهش ترشح گلوکاگون میتواند بر روی روند گلوکونئوژنز در کبد نیز موثر باشد، به همین دلیل سیتاگلیتپین با مهار این جریان فیزیولوژیک بدن، به شکل موثری قند خون را کاهش میدهد. با توجه به ترشح هورمون اینکریتین در پاسخ به حضور غذا در دستگاه گوارش، سیتاگلیتین با مهار تجزیه این هورمون، هنگام غذا خوردن یا در ساعات اولیه بعد از آن، اثرگذار خواهد بود.
متفورمین : متفورمین با کاهش جذب گلوگز در سطح روده، کاهش گلوکونئوژنز، همچنین افزایش حساسیت به انسولین در سطح گیرنده های سطح سلول در نتیجه افزایش برداشت گلوگز ازخون، قند خون را کاهش میدهد.

فارماکوکینتیک :
فارماکوکینتیک سیتافورمین® تابع اجزای تشکیل دهنده آن یعنی متفورمین و سیتاگلیپتین است.
سیتاگلیپتین : جذب خوراکی سریعی دارد و طی ۱-۴ ساعت بعد از مصرف دارو به بالاترین سطح خونی خود (حداکثر غلظت پلاسمایی) میرسد. حداکثر میزان جذب سیتافورمین® ۸۷% است که حدود ۳۸% آن به پروتئین های پلاسما متصل میشود و مابقی به شکل آزاد در خون وجود دارد. دفع دارو وابسته به روندهای دفعی در کلیه است به طوری که ۷۹% آن به شکل دست نخورده از کلیه ها دفع میشود و مابقی در مسیرهای متابولیسمی جانبی، در کبد دستخوش تغییر شده و از مسیر ادراری و با پدیده ترشح فعال در توبول ها دفع میشود. نیمه عمر دارو حدود ۱۲/۴ ساعت بوده و کلیرانس کلیوی آن حدود ۳۵۰ میلی لیتر بر دقیقه است.
متفورمین : دارو جذب خوراکی خوبی از روده کوچک دارد و فراهمی زیستی مطلق حدود ۶۰-۵۰ % ایجاد میکند. حداکثر غلظت پلاسمایی دارو در فرمولاسیون های سریع – رهش در عرض ۳-۲ ساعت بعد از مصرف خوراکی ظاهر میشود و میزان اتصال به پروتئین داروی جذب شده ناچیز است. متابولیسم متفورمین بیشتر کلیوی بوده و نیمه عمری حدود ۲ ساعت برای دارو گزارش شده است.

موارد مصرف :
درمان جایگزین در بزرگسالان مبتلا به دیابت ملیتوس تیپ ۲ که با درمان تک دارویی سیتاگلیپتین یا متفورمین به پاسخ دلخواه نرسیده ایم، در کنار ورزش و کنترل رژیم غذای زمانی.

مقدار و نحوه مصرف :
 بزرگسالانی که با متفورمین به پاسخ مناسب درمانی نرسیده ایم؛ ۱۰۰ میلی گرم سیتاگلیپتین به همراه متفورمین موجود در فرمولاسیون، به دوز متفورمین روزانه اضافه شود. دوز سیتاگلیپتین روزانه از ۱۰۰ میلی گرم و متفورمین از ۲۰۰۰ میلی گرم بالاتر نرود.
 بزرگسالانی که با سیتاگلیپتین به پاسخ درمانی مناسب نرسیده ایم؛ ۱۰۰۰ میلی گرم متفورمین به همراه سیتاگلیپتین موجود در فرمولاسیون، به دوز سیتاگلیپتین روزانه اضافه شود و در دو دوز منقسم تجویز شود.
 نارسایی های کبدی: در بیمارانی با درجات خفیف تا متوسط نارسایی کبدی تغییر دوز دارو مورد نیاز نیست.

موارد منع مصرف:
• سابقه حساسیت به سیتافورمین® که به شکل علائمی همچون واکنش های آنافیلاکسی و آنژیوادم خود را نشان میدهد
• دیابت تیپ ۱ با سابقه کتواسیدوز دیابتی
• نارسایی های کلیوی با سطح کراتینین سرمی بالاتر از ۵/۱ میلی گرم در دسی لیتر در مردان و ۴/۱ میلی گرم در دسی لیتر در زنان

موارد احتیاط مصرف :
• پانکراتیت : پیش از شروع و در جریان درمان با سیتافورمین® بیمار باید از نظر علائم التهاب های پانکراس تحت نظر باشد و در صورت مشاهده علائم و نشانه های پانکراتیت، دارو قطع شود. در بیمارانی با سابقه پانکراتیت گرچه منع مصرف مطلق وجود ندارد ولی مشخص نیست سیتافورمین® میتواند باعث عود مجدد التهاب گردد.
• مصرف همزمان با داروهای کاهنده قند خون: از آنجایی که سیتافورمین® میتواند همزمان با سولفونیل اوره ها و انسولین استفاده شود، در این موارد کنترل بیمار از نظر علائم افت قند خون توصیه میشود
• دیابت ملیتوس تیپ ۱ : با توجه به نبود اطلاعات راجع به اثر بخشی سیتافورمین® در بیماران مبتلا به دیابت تیپ ۱، توصیه میشود سیتافورمین® در این بیماران مصرف نشود .
• سالمندان : مصرف این دارو در سالمندان بالای ۸۰ سال توصیه نمیشود مگر اینکه عملکرد کلیه کنترل شده و در محدوده طبیعی باشد.
• اطفال : با توجه به اثبات نشدن اثربخشی و ایمنی سیتافورمین® در کودکان، مصرف دارو در بیماران زیر ۱۸ سال توصیه نمیشود.
• نارسایی کبدی : مصرف دارو در نارسایی های کبدی توصیه نمیشود زیرا احتمال اسیدوز لاکتیک با متفورمین موجود در فرمولاسیون بالا میرود.
• مصرف طولانی مدت دارو میتواند باعث کمبود ویتامینB۱۲ و اسید فولیک در بیمار شود. کنترل سطح خونی این ویتامین ها و در صورت نیاز مصرف مکمل، توصیه میشود.

مصرف در دوران بارداری :
دارو در رده B بارداری بوده و میتواند زیر نظر پزشک در دوران بارداری استفاده شود.

مصرف در دوران شیردهی :
میزان ترشح سیتافورمین® در شیر مادر شناخته شده نیست بنابراین توصیه میشود زنان شیرده با احتیاط و زیر نظر پزشک این دارو را مصرف کنند .

عوارض جانبی:
شایع ترین عوارض جانبی (درصد شیوع بین ۱-۱۰%) در مصرف تک دارویی شامل موارد زیر است:
• ادم محیطی
• افت قند خون
• اسهال، یبوست
• تهوع و استفراغ به همراه دردهای شکمی
• دردهای استخوانی – عضلانی
• نازوفارنژیت و فارنژیت
• افزایش احتمال عفونت های دستگاه تنفسی فوقانی به خصوص عفونت های ویروسی
• سردرد

تداخلات دارویی :
• سیکلوسپورین : مصرف همزمان سیتافورمین® با این دارو میتوند باعث افزایش سطح خونی سیتاگلیپتین موجود در فرمولاسیون سیتافورمین® شود. توصیه میشود بیمار از نظر علائم افت قند خون تحت نظر باشد گرچه به نظر میرسد از نظر بالینی شاهد تداخل مهمی نباشیم.
• دیگوکسین : مصرف همزمان با سیتافورمین® باعث افزایش سطح خونی دیگوکسین به میزان جزئی میشود (حدود۱۸% ). تنظیم دوز توصیه نمیشود گرچه ضروری است بیمار تحت نظر باشد.
• انسولین و دیگر داروهای کاهنده قند خون : کاهش دوز این داروها در مصرف همزمان با سیتافورمین® توصیه میشود.
• مهار کننده های آنزیم آنژوتانسین : سیتافورمین® میتواند باعث تشدید عوارض مهار کننده های آنژوتانسین شود به خصوص احتمال ادم در درمان همزمان افزایش می یابد.
• سوماتروپین : اثربخشی سیتافورمین® میتواند در هنگام مصرف همزمان با این دارو کمتر شود.
• سایمتیدین : مصرف همزمان این دارو میتواند باعث افزایش سطح متفورمین موجود در فرمولاسیون سیتافورمین® شود و احتمال بروز اسیدوز افزایش یابد.
• مهار کننده های کربونیک انیدراز : مصرف همزمان این دارو میتواند احتمال عارضه اسیدوز لاکتیکر ناشی از متفورمین موجود در فرمولاسیون سیتافورمین® را افزایش دهد
• مواد حاجب حاوی ید : مصرف مواد حاجب حاوی یون به شکل تزریق وریدی به دلیل تاثیر بر کلیرانس کلیوی متفورمین میتواند احتمال عارضه اسیدوز لاکتیک را افزایش دهد. توصیه میشود مصرف سیتافورمین® از ۲۴ ساعت قبل از انجام عکس برداری قطع شود و حداقل ۴۸ ساعت بعد از عکس برداری با کنترل وضعیت عملکرد کلیه بیمار، شروع شود.

شرایط نگه داری :
سیتافورمین® باید در دمای زیر ۲۵ درجه، دور از نور و رطوبت نگه داری شود.

بسته بندی :
سیتافورمین® در بسته های ۲۸ عددی به شکل قرص های روکش دار حاوی ۵۰ میلی گرم سیتاگلیپتین و ۵۰۰ میلی گرم متفورمین موجود است.