استفاده از میخک سابقه طولانی در مصارف غذایی و دارویی دارد. کاربرد اسانس میخک به عنوان مسکن و بیحسکننده موضعی در دندانپزشکی تا امروز ادامه یافته است. اسانس میخک در درمان علامتی درد دندان و درمان dry socket (آلوئولیت بعد از کشیدن دندان) به کار میرود. جزء اصلی اسانس میخک، اوژنول (۴-allyl-۲-methoxyphenol) است که ۶۰ تا ۹۰% این اسانس را تشکیل میدهد. در حیوانات اوژنول دارای اثرات قابل توجه تببُر شبیه به استامینوفن است. در in vitro، اوژنول بیوسنتز پروستاگلاندین، تشکیل ترومبوکسان B۲ و تجمع پلاکتی ناشی از آراشیدونیک اسید را مهار میکند. نتایج تحقیقاتی، مهار تجمع پلاکتی و فعالیت آنتیترومبوتیک اسانس میخک را تأیید مینمایند.
چوب مسواک
گیاه مسواک که اولین بار توسط حضرت محمد (ص) جهت تمیز کردن، استحکام و جلوگیری از پوسیدگی دندان توصیه شده، بیش از ۱۴۰۰ سال است که در بسیاری از کشورها مورد مصرف میباشد. اخیراً سازمان بهداشت جهانی استفاده از چوب مسواک را به عنوان ابزار مؤثر برای بهداشت دهان توصیه کرده است. از ریشه چوبی این گیاه به جای مسواک استفاده میشود. به علت دارا بودن اثرات مسکن درد دندان؛ به طور سنتی از جوشانده ریشه و شاخههای درخت مسواک استفاده شده است و این اثر در حیوانات نیز به اثبات رسیده است. در مقایسه با محلولهای رایج شستشوی کانال ریشه دندان، عصاره الکلی ۱۵ درصد درخت مسواک دارای اثرات ضدمیکروبی قابل توجه مشابه سدیم هیپوکلرایت ۲۵/۵% و کلرهگزیدین ۲/۰% بوده و با اثر نرمال سالین تفاوت قابل توجهی داشته است. فعالیت ضدمیکروبی چوب مسواک بر علیه بعضی از باکتریهای هوازی و بیهوازی نظیر S. pyogenes، S. mutans، S. faecalis، S. aureus،S. epidermidis ، A. actinomycete comitans،
C. albicans و B. gingivalis به اثبات رسیده است. قسمتهای مختلف گیاه به علت دارا بودن تانن- که از چسبیدن باکتریها به دندان جلوگیری میکند – ترکیبات گوگردی و ایزوتیوسیانید دارای اثر ضدمیکروبی قوی و گسترده روی انواع میکروارگانیزمها است.
کلراید موجود در چوب مسواک، از ایجاد جرم روی دندانها جلوگیری میکنند، به همین دلیل افرادی که به طور طولانی از چوب مسواک استفاده میکنند دندانهای سفیدی دارند. فلوراید قابل توجه به همراه ترکیبات دیگر موجود در ساقههای گیاه مسواک باعث ایجاد خاصیت قوی ضدپوسیدگی دندانها میشود.
بره موم
بره موم، یک ترکیب رزینی است که توسط زنبور عسل از درختان مختلف جمعآوری میشود. سابقه استفاده از بره موم برای مقاصد زیبایی و به عنوان یک ضدالتهاب و ترمیم کننده زخم، به حدود ۳۰۰ سال قبل از میلاد میرسد. در مطالعات in vitro، عصارههای مختلف بره موم فعالیت ضدمیکروبی گستردهای نشان دادهاند که در برابر باکتریهای گرم مثبت و مخمرها بیشتر بوده است. اثرات هم افزایی با چند آنتیبیوتیک نیز نشان داده شده است. به علت دارا بودن اثرات آنتیباکتریال و ضدالتهابی، از بره موم در دهانشویه، خمیر و ژل دهانی و فرآوردههای مکیدنی استفاده شده است. مطالعات in vitro، تأثیر برهموم در برابر پاتوژنهای شایع پریودنتال مانند گونههای کاندیدا و گروه استرپتوکوک موتانس را نشان دادهاند و در یک بررسی احتمال تأثیر کافئیک اسید در سطح سلولی برای تحت تأثیر قرار دادن عملکرد غشای اپی تلیال در برابر میکروبها مطرح شده است. در مقایسه با شیر، سالین و Hank’s Balanced Salt Solution، استفاده از برهموم به عنوان محیطی برای نگهداری دندان پس از بیرون آمدن دندان از محل خود مثلاً پس از تروما، نشان داده که دندانهای نگهداری شده در بره موم تعداد سلول زیستپذیر بیشتری داشتهاند.