سنگ مرمر به معنی درخشان و بانام تجاری انیکس شناخته میشود، سنگ مرمر نوعی سنگ آهکی است. قابلیت صیقل پذیری این سنگها بسیار بالاست و تا حد جلای آیینهای قابل صیقل میباشند. این سنگها دارای کانیها و رنگهای مختلفی میباشند
و خصوصیات اصلی آنها شامل رنگ زیبا و جلای خوب میباشد. چندین دهه است که در ساختمان سازی مورد استفاده قرار میگیرند. این نوع از سنگها بهطور ویژه در دکوراسیون، پلهها، نمای داخلی، ستون و کف کاربرد دارند. سنگهای مرمر بهعنوان مواد اولیه منحصر به فرد، در تزئین ساختمانهای بزرگ و مجسمهها به کار میروند.
در ۱۵ تا ۲۰ سال اخیر به دلیل افزایش روزافزون صنایع مختلف، سنگهای تزئینی و قیمتی پاسخگوی نیازهای آنها نبوده است. هم اکنون بسیاری از خدمات کف سابی برای این نوع سنگ انجام می گردد.
سنگ مرمر
از انواع دیگر سنگهای مرمر سنگهایی سبزرنگ میباشند که در ایران بیشتر در اماکن مذهبی به کار میروند. در صورت وجود مقداری دولومی در آهکها، منیزیم موجود در دولومی تحت تأثیر عمل دگرگونی با مواد دیگر آمیخته میشود و سنگ مرمری به رنگ سبز را ایجاد میکند.
سنگهای مرمر در برابر شرایط نامساعد از جمله گرما و سرما و نور خورشید و باران مقاوم میباشند. سنگهای مرمر از دگرگونی سنگ آهک به حاصل شده است. مهمترین کانی تشکیل دهنده آن کلسیت نام دارد. هنگامی که سنگ آهک به مدت طولانی تحت فشار زیاد و حرارت قرار میگیرد، دگرگون شده و در نهایت به سنگ مرمر تبدیل میشود. در مکانهایی که چشمههای آب گرم وجود دارد، سنگ مرمر و سنگ تراورتن نیز وجود دارد.
برخی از انواع سنگ مرمر حاوی ۹۹% کربنات کلسیم است؛ یعنی ماده اصلی این نوع سنگ کربنات کلسیم است. مرمر خالص سفید رنگ است که مهمترین و بهترین معدن آن در و ده رستم بم و قروه سنندج و همچنین در کشور ایتالیا واقع شده است.
بهترین معادن مرمر دنیا در ایران و ایتالیا وجود دارد که از نظر تنوع رنگی ایران برتر از ایتالیا میباشد. علت تنوع رنگ وجود املاح آهن و آلومینیوم و منیزیم و … میباشد. اگر در آن اکسید آهن آبدار وجود داشته باشد رنگ آن قهوهای و یا زرد میباشد، رنگ سرخ و یا صورتی آن به دلیل وجود اکسید آهن بیآب یا دهیدراته در آن میباشد
مانند سنگ معدن صورتی رنگ نقده در استان آذربایجان غربی و اگر دارای منگنز و مواد زغالی باشند رنگ آنها کبود، خاکستری یا سیاه است. بعضی مرمرها دارای رگه میباشند، برخی راه راه بود و بعضی نیز خالدار یا موجدار هستند. بر اثر دگرگونی مجاورتی و دگرگونی ناحیهای کانسارهای دگرگونی به وجود میآیند.
اهمیت اقتصادی سنگهای به وجود آورنده کانسارهای دگرگونی که قبل از مرحله دگرگونی به وجود میآیند، کم است. سنگهای آهکی دانه ریز که دارای اهمیت اقتصادی کمتری هستند، به دنبال دگرگونی ناحیهای و بعضاً در اثر دگرگونی مجاورتی، به کانسارهای مرمر که اهمیت اقتصادی بالایی دارند مبدل میشوند.
خصوصیات برجستهی مرمر:
حلالیت
مقاومت
سختی
قدرت
رنگ
بافت
تخلخل
سختی سنگهای مرمر ۳ الی ۴ میباشد البته ناگفته نماند مرمرهایی که از کوارتز تشکیل شده باشند نسبت به مرمرهای کلسیتی سختی بالاتری دارند.
تفاوت مرمر با مرمريت
تفاوت مرمر با مرمريت و سنگ چيني و او نيكس و تراورتن چيست؟ هر كدام چگونه پديد میآیند؟ چگونه و در چه شرايطي از آراگونيت مرمر به وجود میآید؟ پاسخ این سؤالات را در زیر بخوانید.
سنگ مرمر نوعي سنگ آهک حاصل از دگرگوني است در حالي که مرمريت نوعي سنگ آهک رسوبي میباشد. از نظر تجاري، سنگ چيني به سنگهای سفيد شبیه كله قند میگویند كه سختي بسيار بالایی داشته باشد، اما از نظر علمي، به سنگ آهكي كه در اثر افزايش شار حرارتي ناشي از تزريق ماگماي داغ يا فشار بالا دچار تبلور دوباره شدهاند، چيني يا بلوره اطلاق میشود.
سنگ مرمر
تراورتن نیز از انواع سنگهای آهكي است كه منشأ شيميايي داشته و در اثر ته نشين شدن كربنات كلسيم مجاور غارها، چشمهها و حوضچههای مردابي به وجود میآید. رنگ غالب در این سنگ كرم، زرد، قهوهای، خاكستري و سفيد میباشد. بافت آن دارای تخلخل است اما بهصورت لایهلایه نيز دیده شده است.
به دليل خارج شدن گازها به هنگام ته نشين شدن و در پارهای از موارد تجزيه گياهان، حفرههایی روی این سنگ وجود دارد. اکثر آهکهای تراورتن تحت مکانیزه دگرساني و در اثر فعاليت چشمههاي آب گرم تشکيل شدهاند.
مرمر ازجمله سنگهای دگرگوني است كه در شرايطی تشكيل میشود که دگرگوني ناحیهای همراه با تبلور مجدد کانیهای اوليه سنگ وجود داشته باشد. اين کانیها عموماً کانیهای كربناته هستند مانند كربنات هاي كلسيم و منيزيم. سنگ مرمر ممکن است از منيزيت، كلسيت، دولوميت و آراگونيت تشكيل شده باشد. بنابراين مرمر لزوماً همان آراگونيت نيست.
از لحاظ زمين شناسي، سنگ مرمر به سنگ آهکهای دگرگونه اطلاق میشود که واژه لاتین آن Marble و Onyx میباشد؛ اما از لحاظ تجاري و در بازار به نام سنگ مرمر و مرمريت و با ترکيب سنگ آهک دگرگونه يا نا دگرگون و دولوميت شناخته میشوند. مرمريت درشت بلور، خاكستري روشن یا سفيد تا كرم را بهاصطلاح سنگ چيني مینامند.
يکي از عمدهترین کانیهای کربناته، آراگونيت است. سيستم ارتورومبيک با بلورهای سوزني و با کلسيت پليمورف همراه است، يعني هردو ترکيب يکسانی دارند اما ساختار بلوري آنها متفاوت میباشد. اين کاني در دورههای طولاني مدت زمين شناسي پايدار و ثابت نيست و در نهایت به کلسيت تبديل میشود.