یکی از محصولات کاملا ایرانی گرفته شده از ماست با ماندگاری زیاد می باشد . کشک در روش سنتی از ماست بدون چربی و یا دوغ باقی مانده پس از کره گیری آماده می گردد. کشک خشک دارای ۵۵ تا ۷۵ درصدپروتئین می باشد.
کشک همچنین از خواص شیر برخوردار است و دارای مواد معدنی کلسیم، چربی، نمک، پروتئین و نیاسین (ویتامین B۳) می باشد. از آن برای تغییر طعم غذاهای ایرانی بسیاری مانند آش رشته، کشک بادمجان، کلهجوش و… استفاده می شود. برای کاهش گرسنگی مفید است .
نزدیکترین نوع لبنیات که شامل همان خواص شیر است ، ماست می باشد ولی مشکل اصلی با ماست این است که به همان شکلی که شیر را نگهداری می کنیم باید ماست را نیز از فساد حفظ کنیم ولی کمی دیرتر از شیر فاسد می شود . همچنین حمل و نقل مایعات در مسافرت ها کمی سخت است و مشکلات خاص خود را دارد که در بیشتر مواقع از خیر آن میگذریم.
بعد از ماست بهترین نوع لبنیات ، کشک می باشد چرا که هم فواید سلامتی بیشماری دارد و هم قابلیت نگهداری بالایی دارد و اگر به شکل خشک آن استفاده شود که خرابی و فساد آن به حداقل می رسد. لذا عزیزانی که به هر دلیلی به صورت روزانه شیر مصرف نمی کنند می توانند از کشک به عنوان یک جایگزین خوب استفاده نمایند . البته استفاده افراطی و زیاد از حد کشک دارای عوارضی است که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد .
با ما همراه باشید
جالب است بدانید که کشک به شکلی که در کشور ما موجود است در بسیاری کشورها استفاده نمی شود مثلا در آمریکا و انگلستان امروزی چیزی به نام کشک وجود ندارد اگرچه در گذشته لبنیات شناخته شده ای بوده است . معادل انگلیسی کشک Whey (وی) است که به شکل یک مکمل ورزشی برای ورزشکاران جهت تقویت عضلات و افزایش حجم عضلات استفاده می شود و البته در مغازه های سوپری و یا لبنیاتی نیست و باید از داروخانه ها و یا مراکز فروش مکمل های غذایی خریداری شود . اما اینکه غربی ها کشک به این شکل ندارند ، چیزی از ارزش غذایی این ماده مفید کم نمی کند و باید گفت که شاید عدم توجه غرب به غذاهای سنتی و مواد مفیدی یادگار مانده از گذشتگان باعث حذف این ماده مفید از سبد غذایی خانواده ها شده است . چرا که فواید کشک آنقدر زیاد می باشد که به هیچ وجه حذف آن منطقی نیست .
کشک با حجم کم خود، یک ماده غذایی معجزه آساست که در بردارنده تمامی خواص شیر و حاوی کلسیم، چربی، نمک، پروتئین و نیاسین (ویتامین B۳) است.
میزان انرژی تولید شده با ۱۰۰ گرم کشک حدود ۱۰۵ تا ۱۲۰ کیلو کالری می باشد که می تواند به عنوان یکی از تامین کننده های انرژی مورد نیاز بدن در رژیم غذایی روزانه گنجانده شود.
میزان مواد مغذی در کشک های مختلف به نوع فرآوری و همچنین شیر یا ماده اولیه آن بستگی دارد.
کشک یکی از فرآورده هایی است که از قدیم به طور سنتی و از روی تجربه جزء برنامه ی غذایی مردم ما بوده است و به علت داشتن اسیدهای آلی، ضد عفونی کننده دستگاه هاضمه ( معده، روده ی کوچک و روده ی بزرگ) می باشد. کشک به عنوان یک غذای نفاخ و هم آورنده و سفت کننده روده محسوب می شود؛ به همین علت برای هضم راحت آن از نعنای خشک استفاده می گردد. علاوه بر آن، کلسیم بالا و فسفر موجود در کشک می تواند در پیشگیری از پوکی استخوان موثر باشد.
همانطور که گفته شد مهم ترین خاصیت درمانی کشک، پیشگیری از بروز یا پیشرفت بیماری پوکی استخوان است. میزان مناسب کلسیم و فسفر و نسبت این دو ماده مغذی در ترکیب کشک شرایط ایده آلی را برای استفاده بهینه از کشک مصرفی در پیشگیری از پوکی استخوان به وجود آورده است.
به طور سنتی در برخی از مناطق کشور خوردن روزانه کشک به مادران باردار توصیه می شود که در صورتی که موارد بهداشتی مربوط به آن رعایت شود، پیشنهاد و توصیه ای علمی به شمار می آید.
ارزش غذایی کشک
مقدار مواد مغذی در ۱۰۰ گرم کشک:
پروتئین ۱۵ تا ۲۱ گرم
چربی ۳ تا ۱۱ گرم
کربوهیدرات ۶۱ تا ۷۷ گرم
آب و نمک ۶ تا ۱۰ گرم