فرمول شیمیایی کربنات کلسیم: Na۲CO۳
شکل ظاهری کربنات کلسیم: جامد کریستالی پودری رگ سفید و بدون بو می باشد.
اامی مترادف با کربنات سدیم : سدیم کربنات ، سودا اش، کربنات دو سود ، سودا ، سودا مونو هیدرات ، آنهیدروس ، مونو هیدرات ، پنتا هیدرات.
کربنات سدیم دو نوع سبک و سنگین دارد.
کربنات سدیم که با نام سودا اش نیز شناخته می شود به روش سالوی و از واکش سدیم کلرید که نوعی نمک سدیم می باشد با آمونیاک تولید می گردد. این ماده در دو نوع سبک و سنگین تولید می شود که از نظر ترکیبات شیمیایی و فرمولاسیون هیچ تفاوت با هم نداشته و تنها تفاوت کربنات سدیم سبک و سنگین در اندازه و سایز آن ها و چگالی می باشد به این صورت که کربنات سدیم سنگین دارای مش بندی درشت تری نسبت به نوع سبک آن است. انواع کربنات سدیم موجود در بازار کشور عبارتند از مراغه, سمنان, شیراز و چینی که هر یک با توجه به نیاز مصرف کنندگان عرضه می گردد.
سدیم کربنات در آب محلول است. اما به طور طبیعی در بخش های خشک، به خصوص در رسوب های معدنی شکل گرفته از تبخیر آب دریاچه ها یافت می شود. رسوبات معدنی نمک های قلیایی طبیعی، ترکیبی از سدیم کربنات و سدیم بی کربنات است که از کف دریاچه های خشک شده موجود در مصر از زمان های گذشته استخراج می شده است تا در تهیه مومیایی و نیز ساخت ابتدایی شیشه استفاده شوند. سدیم کربنات به سه صورت ترکیب هیدراته شناخته شده است: سدیم کربنات ۲ آبه، سدیم کربنات ۷ آبه و سدیم کربنات تک آبه.
نحوه بدست آوردن کربنات سدیم
سدیم کربنات از عصاره گیری خاکستر و آب به دست می آمد، و با تبخیر آب موجود، جمع آوری می شد. هیدروکلریک اسید حاصل از فرآیند لبلنک، یکی از منابع اصلی آلودگی هوا است و کلسیم سولفید که به عنوان یک محصول جانبی تلقی می شود یک فرآورده بیهوده می باشد. البته با این توصیفات، روش اصلی تولید سدیم کربنات تا اواخر دهه ی ۱۸۸۰ همین روش فوق الذکر بود.
در سال ۱۸۶۱، یکی از شیمیدانان صنایع بلژیک، ارنسبت سولوای، روشی را معرفی کرد که سدیم کلرید با استفاده از آمونیاک به سدیم کربنات تبدیل می شود. این فرآیند در یک برج بزرگ میان تهی صورت می گیرد و در انتهای این برج کلسیم کربنات (سنگ آهک) حرارت داده می شود تا کربن دی اکسید به دست آید.
و از قسمت بالای برج، محلول غلیظی از سدیم کلرید و آمونیک وارد آن می شود. به محض این که در میان آن کربن دی اکسید بجوشد، سدیم بی کربنات ته نشین می شود.
سپس سدیم بی کربنات با حرارت دادن در شکل سدیم کربنات ظاهر می شود و آب و کربن دی اکسید سایر فراورده ها را تشکیل می دهند. ضمناً، آمونیاک از فراورده جانبی آمونیوم کلرید مجدداً تولید می شود و این زمانی رخ می دهد که در مجاورت آهک (کلسیم هیدروکسی در شیمی این ماده به عنوان یک الکترولیت استفاده میشود.