نام ماهی ساردین خشک برگرفته شده از جزیره ساردنی ایتالیا می باشد، این نوع ماهی در زمان های قبل در این جزیره بسیار فراوان بود، به همین علت به این اسم، نامگذاری شده است.
ماهی ساردین از ماهی های روغنی دارای پروتئین و ویتامین های بالایی هستند. و جزو خانواده شاه ماهی شمالی به حساب می آیند، ماهی ساردین در ایران هم وجود دارد و در دریای جنوب خلیج فارس در نزدیکی ساحل و قسمت های کم عمق دریا صید میگردد.
ویژگی های ماهی ساردین خشک به شرح ذیل می باشد:
دارای کیل شکمی فلس دار است.
دارای باله کوتاه است.
فلسهای آن سوراخ دار است.
یک خال در باله پشتی خود دارد.
باله مخرجی کوتاهی دارد.
فصل صید ماهی ساردین خشک از اول مهر تا نیمه دوم اردیبهشتماه است. شهرستان های پارسیان، بندرلنگه، قشم و جاسک عمده مناطق صید این ریز ماهی هستند.
جاسک بعد از شهرستان قشم رتبه دوم صید ساردین ماهی را در هرمزگان دارد.
صید ماهی ساردین به روش صیادی پرساین دو قایقی انجام می شود، در این روش دو قایق در کنار یکدیگر با استفاده از ابزار صیادی و تلاش ملوانان اینگونه آبزی را صید میکنند و این شیوه صیادی سنتی موجب اشتغال ملوان بیشتری نسبت به سایر روشهای صید میشود.
ماهی ساردین به صورت خشک شده هم مصرف می شود. از نکاتی که باید در خشک کردن ماهی ساردین رعایت نمود، میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
ماهی ساردین به دلیل داشتن لطافت و ظرافت بافت، در مقابل عوامل ایجاد کننده فساد بسیار حساس است. در صورتی که فرآیند خشک کردن ماهی یا حمل و نقل آن سریع انجام نشود کیفیت غذایی خود را از دست می دهد.
ماهی باید تازه باشد بنابراین ماهی فاسد جهت خشک کردن مناسب نیست چون باعث خرابی و فساد ماهی سالم مجاور خود می شود.
برای خشک کردن کامل ماهی معمولا از دو روش خشک کردن ماهی به روش زمینی یا خشک کردن ماهی به روش هوایی استفاده می شود. این ماهی کوچک برای خشک شدن به مدت ده روز باید زیر نور مستقیم آفتاب قرار بگیرد .در این مدت ماهی را زیر و رو می کنند تا عمل خشک شدن ماهی سریع تر و با کیفیت انجام شود.
کاربرد ماهی ساردین خشک:
ماهی ساردین خشک نسبت به جثه بسیار کوچک کاربرد بسیار زیادی دارند که میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
کارخانههای تولید پودر ماهی: ماهی ساردین خشک در این کارخانه ها پودر شده و جهت تولید غذای دام و طیور و کود برای کشاورزی ها و باغات مورد استفاده قرار می گیرد.
مصارف خوراکی: ماهی ساردین خشک در تهیه بسیاری از مواد غذایی از جمله سس خوراکی، مهیاوه، بله ماهی، سور و… استفاده میشود. یکی از بهترین غذاهای سنتی این منطقه که بهواسطه این ماهی به دست میآید مهیاوه است. مَهوه یا مهیاوه، که به عربی مِشاوَه گفته میشود، به جز مناطق ساحلی بندرلنگه از خوردنیهای شهرستانهای جنوب استان فارس و استان هرمزگان به شمار میآید.
مصارف حیوانی: ماهی ساردین خشک به دلیل ارزش غذایی و پروتئین بالایی که دارد پس از فرآوری به عنوان خوراک دام و طیور، خوراک آبزیان، مورد استفاده قرار میگردد.
روغن ماهی: روغن ماهی ساردین خشک برای موارد بهداشتی و آرایشی و تهیه کود کشاورزی و غیره مورد استفاده قرار می گیرد.