انواع دستگاه های پخت و آماده سازی دانه های روغنی
۱. دستگاه های پخت عمودی و افقی : فرایند پختن از دو مرحله مشخص تشکیل شده است. یکی پختن مرطوب و دیگری پختن خشک تا رساندن رطوبت دانه روغنی به حدود ۳ درصد. در حقیقت این دو مرحله به صورت مستقل انجام میشود. برای اطمینان بیشتر از این که دستگاه پخت به صورت یکنواخت پر شده باشد، میتوان از مخازن نگهداری موقت دانه های روغنی قبل از پخت استفاده کرد.
۲. دستگاه شکل دهنده تحت فشار ( اکسترودر ) : برای استخراج روغن و یا تولید اشکال حجیم شده یا کولت، از دانه های روغنی به کار میروند و با توجه به ویژگی های مختلف دانه های روغنی از اکسترودر های متفاوتی استفاده میشود.
A. اکستوردر حفره دار : دستگاه اکستوردر حفره دار میتواند دانه های روغنی گلرنگ با ۴۲% روغن و آفتاب گردان با ۴۲-۴۴ درصد روغن، بادام زمینی با ۴۵ درصد روغن و برخی واریته های کانولا، کلزا و پنبه دانه را روغن گیری کند.
B. اکسترودر خشک : یکی از کاربرد های اصلی دستگاه اکسترودر، آماده سازی دانه های روغنی برای تحمل فشار پیچ حلزونی است.
C. شکل دهنده استوانه ای بسته : برای حجیم کردن دانه های غلاتی که از نشاسته بالایی برخوردارند، باید از پخت قوی تری نسبت به دانه های روغنی استفاده کرد. که برای این امر از شکل دهنده های استوانه ای بسته استفاده میکنند. برای ÷خت قوی تر این دانه های نشاسته ای اغلب از رطوبت ۲۷ درصد و درجه حرارت ۱۳۷.۸ درصد استفاده میکنند. زمان ماندگاری دانه های در حجیم کننده حدود ۱۰ تا ۳۰ ثانیه است.
D. دستگاه های حجیم کننده : برای اماده سازی اولیه دانه های روغنی به کار میرود، حجیم کننده خود نوعی از نواع شکل دهنده تحت فشار است ضمن اعمال درجه حرارت بالا سبب حجیم کردن دانه روغنی میشود.
E. فشارنده دو محوری یا کامل
F. فشاردهنده پیشرفته ( Enhanser press ) : یک شکل دهنده تحت فشار است که برای تولید پلت از دانه های روغنی و یا فشردن مقدماتی رسوب به پشت صافی برای تامین محیط ایده آل در استخراج به کمک حلال به کار میرود.
G. فشارنده حلزونی : یکی از بهترین دستگاه هایی است که به علت داشتن ظرفیت بالا، بازده بالای تولید روغن و به ویژه تناسب آن با روغن های با رنگ روشن مورد توجه خاص قرار دارد.
H. فشارنده محور مرکزی دو سرعته با خنک کننده آبی
روش های استخراج مکانیکی روغن
۱. فشردن غیر مداوم
۲. فشارنده های نوع باز
۳. فشارنده های نوع بسته و یا قفسه ای
۴. فشارنده مداوم
I. فشارنده پیچ حلوزنی مداوم