هیدروژن یا آبزا به انگلیسی(Hydrogen) با نماد شیمیایی H نام یک عنصر شیمیایی در جدول تناوبیبا عدد اتمی ۱ است. هیدروژن سبکترین عنصر در جهان است و بیش از دیگر عنصرها میتوان آن را به صورت آزاد در طبیعت پیدا کرد. میتوان گفت نزدیک به ۷۵٪ از جرم جهان از هیدروژن ساخته شدهاست. برخی جرمهای آسمانی مانند کوتولۀ سفید یا ستارههای نوترونی از حالت پلاسمای هیدروژن ساخته شدهاند؛ ولی در طبیعت روی زمین به سختی میتوان تک اتم هیدروژن را پیدا کرد.
ایزوتوپی از هیدروژن که بیشتر دیده میشود، پروتیوم نام دارد (بیشتر از نماد آن ۱H یاد میشود تا نام آن) این ایزوتوپ، یک پروتون دارد و نوترون ندارد و در ترکیبهای یونی میتواند بار منفی (آنیونهیدرید با نماد ( -H به خود بگیرد. همچنین بار مثبت آن نیز به صورت +H یافت میشود که در این صورت تنها از یک پروتون ساده ساخته شدهاست. البته در حقیقت بدست آوردن کاتیون هیدروژن در ترکیبهای پیچیده تری ممکن میشود.
عنصر هیدروژن با بیشتر عنصرها میتواند ترکیب شود و میتوان آن را در آب، تمامی ترکیبهای آلی و موجودات زنده پیدا کرد. این عنصر در واکنشهای اسید و قلیایی در بسیاری واکنشها با داد و ستد پروتون میان مادۀ حل شدنی و حلال نقش مهمی از خود نشان میدهد. هیدروژن به عنوان ساده ترین عنصر شناخته شده در دانش نظری بسیار کمک کار بودهاست، برای نمونه از آن در حل معادلۀ شرودینگر یا در مطالعۀ انرژی و پیوند و در نهایت پیشرفت دانش مکانیک کوانتومنقش کلیدی داشتهاست.
گاز هیدروژن (با نماد ۲H) نخستین بار در سدۀ ۱۸ میلادی به صورت آزمایشگاهی از واکنش اسیدهای قوی با فلزهایی مانند روی بدست آمد (۱۷۶۶ تا ۱۷۸۱. هنری کاوندیش نخستین کسی بود که دریافت گاز هیدروژن برای خود، یک مادۀ جداگانه است و از سوختن آن آب پدید میآید. دلیل نامگذاری هیدروژن هم همین ویژگی آن است به معنی آبساز در زبان یونانی. در شرایط استاندارد دما و فشار هیدروژن عنصری است بیرنگ، بیبو، بیمزه، نافلز، غیرسمّی یک ظرفیتی، گازی دو اتمی، بسیار آتشگیر و با فرمول شیمیایی H ۲.
در صنعت برای تولید هیدروژن از گاز طبیعی بهره میبرند و کمتر به الکترولیز آب روی میآورند. بیشتر هیدروژن تولیدی در نزدیکی محل تولید، در فرایند سوخت سنگوارهای (مانند کراکینگ) و تولید آمونیاک برای ساخت کود شیمیایی، مورد بهرهبرداری قرار میگیرد. امروزه دانشمندان در تلاش اند تا جلبکهای سبز را در تولید هیدروژن بکار ببندند.
در دانش فلزشناسی، تردی هیدروژنی بسیاری فلزها مورد بررسی است تا با کمک آن در طراحی لولهها و مخزنها دگرگونیهایی پدید آورند.