مشخصات فني دستگاه تعيين درصد هواي بتن :
اين دستگاه از يک مخزن ۶ ليتري فولادي و يک مخزن شيشه اي مدرج که انتهاي آن به يک گيج منتهي مي شود ساخته شده است . در قسمت درب مخزن يک والف ورودي هوا مي باشد . مهمترين اصل در دستگاه تعيين هواي بتن رعايت آبند بودن آن مي باشد . در صورت عدم آبندي آزمايش با خطا انجام مي گيرد .

از اين دستگاه براي تعيين مقدار هواي بتن تازه به جزء هوايي که مي تواند در داخل حفرات درون ذرات وارد شود طراحي شده به همين لحاظ اين روش براي بتني که با مصالح سنگي توپر و سنگين ساخته مي شود قابل استفاده است . اين دستگاه داراي گيج فشار ۲ بار ، ظرف ۶ ليتري ، تلمبه هوا ، ميله تراکم مي باشد .

هوا دهي بتن ( آزمايش تعيين هواي بتن ) :
در ترکيب بتن همواره مقداري حباب هاي هوا حضور دارد که قسمتي از آن ناخواسته بوده و در مرحله اختلاط يا به دليل بدي شکل سنگدانه ها در بتن محبوس مي شود ، و بخش ديگر حباب هاي هواي بسيار ريزي است که به عمد و با هدف ايجاد برخي خصوصيات مطلوب در بتن ايجاد مي شود. حباب هاي هواي محبوس عموماً داراي ابعاد بزرگ بوده و به صورت کاملاً نامنظم و ناهمگن در بتن پخش مي شوند ، در حالي که حباب هاي هوايي که به صورت تعمدي در بتن ايجاد مي شوند ، بسيار ريز و به قطر چند ميکرون ( حدود يکصدم تا يکهزارم اينچ ۹ هستند که به صورت کاملاً همگن و با استفاده از مواد افزودني حباب ساز در مخلوط به وجود مي آيند . هدف از توليد اين حباب هاي هوا ، ايجاد خصوصيات معين در بتن تازه و سخت شده است . به طور کلي وجود حباب هاي ريز منظم و همگن هوا در بتن موجب خواص زير مي شود :

کاهش مقدار آب اختلاط
افزايش خصوصيت خميرايي يا پلاستيسيته مخلوط
کاهش پتانسيل آب زايي و جدا شدگي مخلوط بتن تازه
کاهش جرم واحد حجم
افزايش کارايي
افزايش دوام بتن سخت شده در شرايط يخبندان ( کنترل انبساط و افزايش حجم ناشي از يخ زدگي توسط حباب هاي هوا )

عوامل متعددي بر افزايش مقدار هواي به وجود آمده در ترکيب بتن موثر هستند که مهمترين آنها به شرح زيرند :
مقدار مواد افزودني حباب ساز
کم شدن مقدار سيمان
افزايش مقدار سنگدانه هاي ريز
افزايش ذرات ماسه در حد بين الک هاي شماره ۳۰ و ۵۰ در مخلوط
کوچکتر شدن حداکثر اندازه سنگدانه هاي درشت
کاهش مقدار مواد افزودني معدني ريزدانه
افزايش رواني بتن ( بتن شل )
شديدتر شدن عمليات اختلاط
کاهش حرارت محيط
افزايش زمان اختلاط
در مقابل عوامل ديگري نيز موجب کاهش مقدار هواي موجود در بتن مي شوند که اهم آنها به شرح زير هستند :
حمل و نقل بتن ، به ويژه استفاده از پمپ براي انتقال
ريختن بتن در قالب
فرايند تحکيم يا متراکم ساختن بتن
در حال حاضر براي اندازه گيري مقدار هواي بتن از روش هاي مختلفي استفاده مي شود . متداول ترين آن ها روش فشاري است که در آن با استفاده از دستگاه مخصوص و بر اساس اصل کاهش حجم گازها بر اثر افزايش فشار ، مقداري از مخلوط بتن تازه در محفظه اصلي دستگاه ريخته شده و با اعمال فشار گاز يا مايع بر سطح فوقاني محفظه ، مقدار تغيير حجم که بر اثر تراکم حباب هاي هواي حاصل شده ، اندازه گيري مي شود . در روش ديگري که به نام روش حجمي معروف است ، حجم مخلوط بتن در دو حالت به هم نخورده و به هم خورده پس از خروج حباب هاي هوا تعيين و اختلاف آن ها به عنوان حجم هوا ثبت مي شود . در روش سوم که روش وزني ناميده مي شود ، اختلاف بين حجم کلي بتن و مجموع حجم هاي هر يک متشکله ( سنگدانه ها ، سيمان و آب ) با استفاده از وزن مخصوص آن ها تعيين و به عنوان حجم هواي مخلوط ثبت مي شود . در شکل زير نماي شماتيک دستگاه تعيين مقدار هواي موجود در مخلوط بتن تازه به روش فشاري نشان داده شده است .

(شکل ص ۴۳۳)

يکي ازويژگي هاي مهم ناشي از وجود حباب هاي ريز و منظم هوا در توده بتن ، افزايش مقاومت در مقابل شرايط اقليمي سخت و يخ زدگي است . به طور متعارف آب بر اثر يخ زدن حدود ۹ درصد افزايش حجم پيدا مي کند که اين افزايش حجم در صورت خنثي نشدن مي تواند موجب افزايش تنش هاي دروني بتن و در نتيجه ترک خوردن و تخريب آن شود . وجود حباب هاي آب ريز و منظم هوا در توده بتن موجب مي شود که افزايش حجم ناشي از يخ زدن آب خنثي شده و در نتيجه با کاهش تنش دروني بتن ، خطر ترک خوردن آن کاهش مي يابد .