روش هاي مختلفي براي تعيين وزن مخصوص قير وجود دارد که مبناي همه اين روش ها، قانون ارشميدس مي باشد . طبق تعريف ، وزن مخصوص قير عبارت است از نسبت وزن حجم معيني از قير به وزن آب هم حجم آن در درجه حرارت معين . از جمله روش هاي موجود براي تعيين وزن مخصوص قير عبارت است از :
· روش بوته نيکلي
· روش پيکنومتر
دانستن وزن مخصوص قير از دو جهت داراي اهميت است :
۱- از آنجا که مي دانيم هرجا صحبت از مقدار قير در آسفالت به ميان مي آيد ، آن را به صورت درصد وزني بيان مي نمايند ، در صورتي که قير عملا به صورت حجمي اندازه گيري مي شود؛ بنابراين دانستن رابطه بين وزن و حجم قير ضروري است . هم چنين چون قير را عموما گرم مي کنند، لذا دانستن ضريب انبساط حرارتي قير نيز الزامي است تا بتوان وزن مخصوص قير را در هر درجه حرارتي محاسبه نمود . در غير اين صورت وزن مخصوص قير را بايد در درجه حرارت مورد نياز تعيين و اندازه گيري کرد .
۲- وزن مخصوص قير ابزار مناسبي براي تعيين منبع قيرها مي باشد . براي مثال وزن مخصوص قيرهاي نفت حدود ۱.۰ و وزن مخصوص قيرهاي قطران بسته به طرز تهيه آن ها بين ۱.۱۰ تا ۱.۲۵ متغير است . اين وزن مخصوص ها در دماي معين ۱۵.۶ يا ۲۰ درجه سانتيگراد تعيين مي شوند .
شرح کامل آزمايش تعيين وزن مخصوص قير در استانداردهاي زير به تفضيل آمده است :
براي قيرهاي نفت Standard Methods, (IP. ۵۹/۵۷ method F)
براي قيرهاي قطران Standard Methods, (G.IP. -۵۷, method A)
ASTM Methods, (D: ۷۰-۵۲)
در همه استانداردهاي ذکر شده از پيکنومتر براي سنجش وزن مخصوص قير استفاده مي شود .
همان طور که مي دانيد حجم قير تابعي از درجه حرارت است ؛ در نتيجه لازم است در تعيين حجم قير پارامتر درجه حرارت را ثابت درنظر بگيريم .
هدف آزمايش
هدف از اين آزمايش ، تعيين وزن مخصوص قير در دماي مشخص مي باشد .
وسايل آزمايش
· حدود ۶۰ گرم قير مورد نظر
· پيکنومتر
· دماسنج
· ترازوي دقيق
· حمام آب گرم
روش انجام آزمايش
ابتدا پيکنومتر خالي را کاملا خشک نموده و توزين مي نماييم ( W۱ ) ، حال پيکنومتر خالي را از آب با درجه حرارت ۲۵ درجه سانتيگراد پر کرده و آن را وزن مي نماييم( Ww ) . آب پيکنومتر را خالي نموده و سپس آن را کاملا خشک مي نماييم . آنگاه مقداري قير ( حدود ۶۰ گرم ) در داخل آن ريخته و مجموعه را مورد توزين قرار مي دهيم ( W۲ ) . پس از اين مرحله ، پيکنومتر را تا خط نشانه از آب مقطر پر نموده و آن را وزن مي کنيم ( W۳ ) ؛ توجه داشته باشيد که در اين مرحله قير نيز در پيکنومتر موجود مي باشد .
نکته قابل تامل ديگر آن است که وقتي در انجام اين آزمايش از قير مايع يا مذاب استفاده مي نماييم، بايستي قير را براي مدتي طولاني به همان حالت نگه داشت تا تمامي حباب هاي هوا از آن خارج شود. اين آزمايش را مي توان با قير نيمه جامد يا جامد نيز انجام داد .
سایر مشخصات :
چگالي سنج مخروطي قير ۲۵ ميلي ليتر
چگالي سنج استوانه اي قير ۲۴ ميلي ليتر