سمپلر یا میکرو پیپت ابزار آزمایشگاهی رایجی است که برای اندازهگیری و انتقال مایعات مورد استفاده قرار میگیرد. نام دیگر سمپلر، پیپت یا میکروپیپ است که برای انتقال مایعات در حجمهای کم و دقیق مورد استفاده قرار میگیرد. سمپلرها انواع مختلفی دارند که هر یک میتوانند مقادیر مشخصی از مایعات را جابجا کنند و برای اهداف متفاوتی به کار میروند. سمپلرها با توجه به حجمی که جابجا میکنند، دارای بخشی به نام تیپ (Tip) یا سرسمپلر هستند که بر روی بخش ابتدایی سمپلر (جایی که مایع را میکشد) قرار میگیرد و در واقع مایع مورد نظر دورن سرسمپلر قرار گرفته و از این طریق منتقل میشود. پس از اتمام جابجایی، سرسمپلر توسط دکمه اجکتور سمپلر، از آن جدا میشود.
سمپلرهای آزمایشگاهی در انواع و اقسام مختلفی ساخته میشوند که هرکدام از آنها ویژگیهای خاص خود را دارند و برای شرایط مختلفی مناسب هستند. استفاده صحیح و درست از یک سمپلر، تاثیر بسزایی در دقت نتایج آزمایشها دارد و جزو مهارتهایی است که هر پرسنل آزمایشگاهی باید به آن مسلط باشد.
سمپلر آزمایشگاهی
سمپلرهای آزمایشگاهی، در انواع مختلفی ساخته میشوند و هرکدام ویژگیها و کاربردهای مخصوص به خود را دارند. بهطورکلی سمپلرها از نظر عملکرد در دو نوع : سمپلر ثابت و و سمپلر متغیر ساخته میشوند. و از نظر فیزیکی در دو نوع اتوکلاو و غیر قابل اتوکلاو ساخته میشوند.
با استفاده از سمپلرهای حجم ثابت تنها میتوان حجم معین و از پیش تعیین شدهای را جابهجا نمود و امکان تنظیم و تغییر حجم نمونهبرداری شده، وجود ندارد. به عنوان مثال چنانچه از یک سمپلر حجم ثابت ۵۰ میکرولیتری بهمنظور حجمبرداری از یک مایع استفاده شود، تنها میتوان به میزان ۵۰ میکرولیتر از نمونه حجم برداری کرد و امکان برداشت مقدار کمتر و یا بیشتر از ۵۰ میکرولیتر میسر نمیباشد. اما در سمپلرهای حجم متغییر، امکان تنظیم و تغییر حجم نمونهبرداری شده وجود دارد و میتوان بنابر نیاز، حجم سمپلر را تغییر داد. نکتهای که باید مورد توجه قرار گیرد، آن است که سمپلرهای حجم متغییر دارای حجم مینیمم و ماکزیمم هستند و کاربر تنها در این رنج میتواند از نمونه حجمبرداری نماید.
مزیت مهم سمپلرهای حجم ثابت نسبت به سمپلرهای حجم متغیر، آن است که تعداد قطعات درگیر در این مدل، کمتر از سمپلرهای حجم متغیر است و این مساله باعث میشود تا سرویس و کالیبراسیون آن آسانتر باشد.
در دستهبندی دیگری، سمپلرهای آزمایشگاهی را میتوان به سمپلر آزمایشگاهی تککاناله و چندکاناله تقسیمبندی کرد. در کارهای متداول و معمول آزمایشگاهی، از سمپلر تک کاناله برای نمونهبرداری از مایعات استفاده میشود. اما در مواردی که نیاز است تا از یک نمونه به صورت مکرر حجمبرداری صورت گیرد، بهمنظور سهولت در کار و سرعت بیشتر، از سمپلرهای چند کاناله استفاده میشود. این مدل از سمپلر نیز خود با داشتن دو مدل سمپلر ۸ کاناله و سمپلر ۱۲ کاناله برای جابجایی مایعات با دقت بسیار بالا مناسب میباشد. در واقع این مدل از میکرو پیپت نیز همانند یک سمپلر معمولی، برای برداشت محلول هایی با حجم چند میکرو لیتر تا چند صد میکرو لیتر مناسب است.
برای به حداقل رساندن آلودگی، همه پیپتها نوک سمپلرهای یکبار مصرف دارند. برای اطمینان از محکم بودن اتصال سر سمپلر و حجم جابجا شده بوسیله پیپت پیشنهاد شده است از سر سمپلرهای توصیه شده سازنده یا نوک سمپلرهایی که برای پیپت های حجم خاص کاربرد دارند استفاده شود. برای اینکه حجم های مختلف روی پیپتها شناسایی شوند بعضی سازندگان از کدهای رنگی استفاده میکنند. جدول زیر نمایانگر این کدهای قراردادی است.