سدیم بنزوات ماده‌ای است نگهدارنده که در محصولات مختلف غذایی فرآوری شده و محصولات آرایشی و بهداشتی، مورد استفاده قرار می‌گیرد تا به افزایش عمر مفید محصول و جلوگیری از فاسد شدن آن کمک کند.

این ماده عموماً از ترکیب شدن بنزوئیک اسید که در برخی از محصولات طبیعی یافت می‌شود و هیدروکسید سدیم تولید می‌شود. البته برای تولید در جهت فروش سدیم بنزوات در مقیاس تجاری بنزوئیک اسید به شیوه‌های مختلف تهیه می‌شود تا در نهایت تصفیه شده و این ماده شیمیایی ساخته شود.

در این مطلب به هر آنچه که نیاز است تا درباره این ماده نگهدارنده و مورد استفاده در صنایع مختلف، نظیر صنایع غذایی بدانید، از سمیت یا ایمنی این ماده گرفته تا بررسی خواص آن، روش‌های تولید و کاربردهای آن، پرداخته شده است. در انتهای مطلب نیز به نحوه خرید سدیم بنزوات اشاره شده است تا در صورت تمایل به راحتی آن را تهیه کنید.

خواص شیمیایی و فیزیکی
سدیم بنزوات نمک سدیم بنزوئیک اسید است که ترکیبی سفید رنگ و بی‌بو می‌باشد و با فرمول شیمیایی C۷H۵NaO۲ نمایش داده می‌شود و دارای وزن مولکولی ۱۴۴.۱۱ است.

فرمول سدیم بنزوات
این ماده شیمیایی که در بازار به دو صورت پودری و کریستالی به فروش می‌رسد، طعم شیرینی دارد و علاوه بر آب در اتانول نیز حل می‌گردد.

نقطه ذوب آن ۴۱۰ درجه سانتی‌گراد و میزان حلالیت آن ۶۲.۷۸ گرم در ۱۰۰ میلی‌لیتر آب (در دمای ۱۵ درجه سانتی‌گراد) است.

مکانیسم اثر این ماده شیمیایی که به‌عنوان یک ماده باکتریواستاتیک (مهار کننده باکتری) و قارچ‌کش شناخته می‌شود به این صورت است که وقتی در آب حل می‌شود به یون‌های سدیم و بنزوئیک اسید که یک اسید آلی ضعیف به شمار می‌رود و به طور طبیعی در مواد غذایی چون دارچین، میخک و زغال اخته یافت می‌گردد، تجزیه می‌شود.

بنزوئیک اسید ایجاد شده برای میکروب‌ها ماده‌ای سمی به شمار می‌رود. زمانی که این ماده جذب سلول شده و میزان اسیدیته سلول (ph) نیز به پایین‌تر از ۵ برسد، کاهش در تخمیر بی هوازی گلوکز ایجاد می‌شود و در نتیجه از رشد و بقای میکروارگانیسم‌هایی چون باکتری‌ها که موج فاسد شدن محصول غذایی می‌گردند، جلوگیری می‌شود.

چگونگی تهیه سدیم بنزوات
سه روش برای تهیه این ماده شیمیایی وجود دارد چرا که به شکل طبیعی یافت نمی‌شود و می‌بایست برخی از مواد شیمیایی باهم ترکیب گردند تا در نهایت سدیم بنزوات مناسب برای فروش به دست آید.

روش اول
در روش اول تولید برای تولید به شکل گسترده و تجاری، نفتالین با پنتا اکسید وانادیوم، اکسید می‌شود تا ماده شیمیایی فتالیک انیدرید تشکیل شود. این ماده سپس کربوکسیل زدایی می‌شود تا بنزوئیک اسید تولید گردد. در ادامه بنزوئیک اسید تصفیه شده تا در نهایت سدیم بنزوات تولید و آماده عرضه به بازار شود.

یکی از روش‌های تصفیه بنزوئیک اسید این است که آن را در محلول هیدروکسید سدیم حل کرد. طی این واکنش، سدیم بنزوات به علاوه آب به دست می‌آید که در ادامه با تبخیر آب کریستال‌های سفید رنگ سدیم بنزوات جدا می‌شوند.

روش دوم
روش دومی که برای تولید تجاری تعریف شده این چنین است که در ابتدا تولوئن با اسید نیتریک مخلوط می‌شود. سپس ماده به دست آمده برای تولید بنزوئیک اسید اکسید می‌شود. در ادامه بنزوئیک اسید تولید شده همانند روش اول تصفیه می‌گردد تا در نهایت سدیم بنزوات تولید گردد.

اگر که مایل به خرید سدیم بنزوات برای استفاده به عنوان نگهدارنده محصولات غذایی هستید می‌توانید با بازرگانی پارسیان شیمی نگین طهران تماس گرفته تا سفارش شما ثبت گردد.

روش سوم
در شیوه سوم، نخست بنزو تری کلرید که خود از واکنش تولوئن و کلر به دست می‌آید، هیدولیز می‌شود، سپس با یک اسید معدنی وارد واکنش می‌شود تا درنهایت بنزوئیک اسید تولید گردد.

پس از تولید بنزوئیک اسید با تصفیه کردن آن به روشی که پیش‌تر گفته شد، سدیم بنزوات به دست خواهد آمد.

فواید و مضرات سدیم بنزوات
اگرچه سدیم بنزوات به‌عنوان یک ماده بی‌خطر و ایمن شناخته می‌شود که اضافه کردن مقدار معینی از آن به محصولات غذایی در هنگام تولید، اثر بدی بر روی سلامتی انسان‌ها نخواهد داشت، اما این ماده همچون دیگر مواد شیمیایی فواید و مضراتی دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود.

این محصول علاوه بر مواد غذایی در داروسازی نیز کاربرد دارد. این ماده در دوزهای بالا به درمان برخی از بیماری‌ها و مشکلات پزشکی نظیر بیماری‌های کبدی و اختلالات چرخه اوره مادرزادی (نوعی از اختلالات ژنتیکی هستند که به سبب وجود نقص در آنزیم‌های دخیل در چرخه اوره ایجاد می‌شوند) کمک می‌کند.

در واقع سدیم بنزوات باعث می‌شود تا سطح بالای آمونیاک در خون کاهش پیدا کند. البته علاوه بر این‌ها و طبق بررسی‌های صورت گرفته این ماده شیمیایی می‌تواند اثرات دارویی دیگری داشته باشد و بر روند فعالیت برخی از آنزیم‌های خاص در بدن که موجب کم شدن سطح ترکیبات بد دیگری در بدن می‌گردند، مؤثر باشد. اسکیزوفرنی، بیماری ام اس، افسردگی و همچنین اختلال ترس برخی دیگر از بیماری‌ها هستند که دوز معینی از این ماده شیمیایی در پروسه درمانی آن‌ها تأثیر می‌گذارد.

در کنار مزیت‌های گفته شده، طی مطالعات خطرها و مضرات احتمالی این ماده شیمیایی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. طی این بررسی‌ها بزرگ‌ترین نگرانی موجود در رابطه با سدیم بنزوات، توانایی تبدیل شدن آن به بنزن به عنوان یک ماده سرطان‌زای شناخته شده است.

همچنین این ماده می‌تواند باعث ایجاد التهاب در بدن (بر اساس دوز مصرف شده)، ابتلا به بیماری اختلال نقص توجه و بیش فعالی، کنترل و کم کردن اشتها، ابتلا به بیماری‌های مزمن و آلرژی (در اثر خوردن محصولات غذایی یا استفاده از محصولات مراقبتی حاوی سدیم بنزوات) گردد.

کاربردهای سدیم بنزوات
سدیم بنزوات کاربردهای متفاوت در صنایع مختلف دارد. در واقع این ماده شیمیایی که به طور ویژه در صنایع غذایی کاربرد دارد، در صنعت داروسازی و تولید انواع محصولات آرایشی، بهداشتی و مراقبتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.