نام این کانی از واژه یونانی به معنی سنگین گرفته شده است . وزن مخصوص آن حدود ۵/۴ می باشد . این کانی با ترکیب BaSO۴ در گروه سولفاتهای بدون آب قرار می گیرد . باریت به صورت توده ای، دانه ای، شعاعی، گلوله ای و ک نکرسیونی ۱ دیده می شود . اینکانی به رنگهای سفید، آبی، قرمز، زرد، خاکستری، قهوه ای، سبز، سیاه و بی رنگ مشاهده می شود.

محیط تشکیل باریت

باریت اغلب به صورت باطله د ر رگه های هیدروترمالی و همراه با کانیهای گالن، اسفالریت، فلوئوریت، سیدریت، هماتیت و کلسیت دیده می شود. همچنین باریت همراه با ماسه سنگها، سنگهای کربناته، سنگهای رسی و شیلهای سیلیسی به شکل چینه سان (استراتیفورم) تشکیل می شود . این کانسارها به کانسارهای نوع در ه میسی سی پی (MVD) معروف هستند. گاهی نهشته های باریت از فعالیت چشمه های آبگرم حاصل می شود. در کانسارهای سولفید توده ای نوع کوروکو ۲ که منشأ آتشفشانی رسوبی دارند، باریت در قسمت فوقانی و اطراف ذخیره سولفید توده ای دیده می شود. اگر سنگهای باریت دار هوازده شده و فرسایش یابند، باریت به دلیل وزن مخصوص زیاد و مقاومت شیمیایی در محل باقی می ماند و تشکیل کانسار بر جای مانده را می دهد. عیار باریت در این نوع کانسارها اغلب بین ۱۰ تا ۲۰ درصد است. بیش از ۸۰ درصد باریت تولید شده در جهان به عنوان گل حف اری در حفاری چاههای آب و نفت به کار می رود . به دلیل وزن مخصوص زیاد گل حاصل از پودر باریت، ضمن تشکیل کیک گلی ۱ در دیواره چاهها، با جلوگیری از ریزش دیواره چاهها، مواد کنده شده از کف چاه را به حالت غوطه ور از چاه خارج می کند . خلوص این نوع باریت بین ۹۲ تا ۹۴ درصد است.

باریت یکی از منابع اصلی تأمین باریم در صنایع شیمیایی است . بیشترین مصرف باریم به صورت لیتوپون است که ترکیب یکنواختی از باریت و سولفور روی است . لیتوپون در صنایع رنگ سازی به عنوان سیال کننده رنگ و در صنایع نساجی کاربرد دارد. رسوب سولفات باریم به ع نوان ماده پرکننده در صنایع پوشاک و لوازم آرایشی و همچنین به عنوان رنگدانه سفید مورد مصرف قرار می گیرد . باریت در صنایع لاستیک سازی، کاغذسازی، چرم سازی، شیشه سازی (جهت صاف و شفاف کردن آن )، سرامیک سازی(به عنوان لعاب )، تهیه مواد حشره کش، پنبه نسوز، لنت ترمز و ساخت راکتورهای اتمی (به دلیل جذب اشعه های گاما توسط باریم ) کاربرد دارد . در صنایع سرامیک از ترکیب کربنات باریم در صنایع تصفیه و تهیه شکر از ملاس و نیترات باریم برای تولید گلوله های منور و چاشنی انفجاری استفاده می گردد . مخلوطی از لاستیک، اسفالت و ۱۰ درصد با ریت برای پوشش سطح پارکینگها، جاده ها و فرودگاهها استفاده می شود.

میزان تولید باریت در کشورهای دنیا و ایران

میزان تولید باریت در سال ۱۹۹۶ در دنیا حدود ۵/۴ میلیون تن بوده است. انگلستان، رومانی، چک، اسلوواکی، مراکش، الجزایر، آلمان، روسیه، مکزیک، کاناد ا و امریکا از کشورهای مهم تولید کننده باریت در دنیا هستند . معادن متعددی از باریت در ایران وجود دارد. معادن مهم باریت ایران در جدول زیر نشان داده شده است . حدود ۲۰ معدن فعال باریت در ایران وجود دارند که سالیانه قریب به ۱۶۰۰۰۰ تن باریت تولید و روانه بازار داخلی و خارجی می کنند.

کاربرد و موارد مصرف باریت :

حفاریهای نفت و گاز :
در حفاریهای عمیق برای نفت و گاز در طریقه روتاری و در مناطقی که فشار گاز یا مایع از پایین زیاد می‌باشد برای سونداژ نیاز به یک محصول سنگینی می‌باشد که ضمن چرخش از خروج مواد و جلوگیری و فشار آن را کنترل کند. به خاطر شرایط مناسب باریت در این مورد از آن استفاده می‌گردد. در این حالت پودر باریت به محلول معمولی آب و گل رس اضافه می‌شود. به خاطر خواص مفید این مخلوط مانند سنگینی خنثی بودن از نظر ترکیب شیمیایی ، تمیز بودن و قیمت نسبتا ارزان آن بسیار مورد پسند می‌باشد. معمولا ۴/۳ باریت تولید شده سالیانه در این زمینه جذب و مصرف می‌شود. باریت کانیی حیاتی در صنعت حفاری نفت و گاز محسوب می‌گردد. طبق آمار سال ۱۹۸۰ ، حدود ۹۰ درصد از باریت تولیدی رینا در گل حفاری به مصرف رسیده است. باریت به دلیل وزن مخصوص بالا ، سادگی مصرف در حین کار ، خنثی بودن از نظر شیمیایی ، نرمی و مناسب بودن از نظر قیمت ، در گل حفاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. میزان باریت مصرفی در هر کیلومتر حفاری حدود ۴۲۹ تن گزارش شده است.

تهیه مواد شیمیایی باریم دار:
دومین مورد مصرف مهم باریت به عنوان منبع تهیه مواد شیمیایی باریم‌دار است که مصارف متعدد آن در صنایع مختلف گسترده می‌باشد. سولفات باریم رسوب شده به عنوان سیل کننده رنگ ، پوشش در صنعت کاغذ سازی ، لاستیک سازی و مواد لینولئوم بکار می‌رود کلرور باریم در صنعت چرم سازی ، پارچه بافی و کربنات باریم به عنوان لعاب و پرداخت سرامیک بکار می‌رود. از اکسیدهای باریم در صنعت شیشه سازی ، کوره‌های الکتریکی و متالوژی استفاده می‌گردد. هیدروکسید باریم معمولا در تصفیه و تهیه شکر از ملاس و نیترات آن یکی از اجزا گلوله‌های منور و چاشنیهای انفجاری است. باریت همچنین در موارد متعددی به صورت فرعی در ترکیبات شیمیایی بکار گرفته می‌شود. ۱۰% از کل باریت تولید شده برای مصرف در تهیه مواد شیمیایی باریم‌دار استفاده می‌شود.

مصارف باریت خرد شده:
باریت به صورت خرد شده مستقیما به عنوان روکش و پوشش لاستیک سازی و سیال کننده رنگ بکار می‌رود. همچنین اگر اندازه دانه‌های باریت خرد شده به اندازه ماسه درشت باشد می‌توان از آن در صنعت شیشه سازی استفاده کرده در این حالت باریت به عنوان کمک ذوب تسهیل کننده کار روی شیشه و ایجاد کننده شفافیت بکار گرفته می‌شود. باریت خرد شده به عنوان پوشش سیمان لوله‌های زیر آب در نقل و انتقال نفت و گاز مصرف می‌شود. علت استفاده از باریت در این حالت به خاطر سنگینی و خنثی بودن آن می‌باشد.

کاربرد باریت در سرامیک:
در شیشه سازی به عنوان همگن کننده ماده مذاب ، کاهش حباب و در درخشندگی و شفافیت محصول کاربرد دارد. شیشه‌های حاوی باریم شفافتر و درخشنده تر از شیشه‌های سربی و یا CaO هستند. سرامیکهای پیشرفته حاوی باریم در صنایع الکترونیک (کندانسور ، گوشی ، بلندگو و تلفن) و مغناطیس دائم کاربرد دارند.

کاربرد باریت در پرکننده‌ها :
باریت در صنایع رنگ سازی ، پلاستیک ، کاغذ و لاستیک به عنوان ماده پرکننده به مصرف می‌رسد. همچنین به دلیل وزن مخصوص بالا و خاصیت جذب اشعه رادیواکتیو ، در ساخت بلوکهای سیمانی کاربرد دارد. مخلوط لاستیک ، آنفالت و ۱۰ درصد باریت را در ساختن ایستگاهها و باند فرودگاه بکار می‌برند. همچنین در صنایع داروسازی ، مواد منفجره ، آلیاژ ، حفاظت اشعه و … کاربرد دارد.