کلمه نساجی از صفت لاتین textilis به معنای بافته شده برگرفته شده و کلمه پارچه از کلاسیک انگلیسی قدیمی گرفته شده است. احتمال می رود که اولین لباس ها مربوط به حداقل ۷۰ هزار سال پیش بوده است. که به منظور محافظت از انسان های اولیه در برابر عناصر بوده و احتمالاً از پوست حیوانات ساخته شده است. با گذشت زمان مردم بافتن الیاف گیاهی را یاد گرفتند. الیاف کتان نیز ۳۴۰۰۰ سال قبل از میلاد در گرجستان کشف شد.
منسوجات از بسیاری از مواد با چهار منبع اصلی حیوانی (مانند: پشم و ابریشم)، گیاهی (مانند: پنبه، کتان، جوت، بامبو)، ماده معدنی (مانند: آزبست و الیاف شیشه) و مصنوعی (مانند: نایلون، پلی استر، اکریلیک، ریون) ساخته می شوند. سه مورد اول طبیعی هستند. در قرن بیستم، منسوجات با الیاف مصنوعی ساخته شده از نفت تکمیل می شدند. منسوجات در مقاومت ها و درجات مختلفی از دوام ساخته می شوند، از بهترین میکروفیبرهای ساخته شده از رشته های نازک گرفته تا محکم ترین پارچه کرباس.
منسوجات یا پارچه ماده ای بافته شده و انعطاف پذیر است که از شبکه ای از الیاف طبیعی یا مصنوعی تشکیل شده و اغلب به آن نخ گفته می شود. نخ با چرخاندن الیاف خام پشم، کتان، پنبه یا مواد دیگر برای تولید رشته های بلند تولید می شود. پارچه های طبیعی از الیاف حیوانی، دانه های گیاهی، ساقه و برگ های گیاهان و پیله های کرم ابریشم به دست می آیند. آن ها نرم و انعطاف پذیر هستند و نور ماوراء بنفش یا UV باعث تغییر رنگ آن ها نمی شود. Coir یا کویر نوعی پارچه طبیعی است که از پوسته الیافی یک نارگیل به دست می آید. لازم به ذکر است که بدانید صنعت نساجی از ۵۵۰۰ سال پیش قدمت دارد.
صنعت نساجی چیست؟
به طور کلی نساجی از دو اصل ریسندگی و بافندگی تشکیل می شود. که در واقع ریسندگی به تولید نخ و بافندگی به تولید پارچه و لباس گفته می شود.
مراحل تولید منسوجات یا مراحل تولید نخ:
مرحله اول: تولید الیاف
مرحله دوم: تبدیل الیاف به نخ
مرحله سوم: تبدیل نخ به پارچه و منسوجات
مرحله چهارم: فرآیندهای تکمیلی پارچه مانند رنگرزی و چاپ پارچه
فرآیند تکمیلی پارچه در صنعت نساجی:
فرآیند تکمیلی به دو روش مکانیکی و شیمیایی صورت می پذیرد. این فرآیند در مجاورت رطوبت، دما و فشار رخ می دهد. در روش مکانیکی تکمیل پارچه، عملیات تراش پارچه، پرس کردن، خار زدن و اتو کردن انجام می شود، اما در روش شیمیایی تکمیل پارچه، عملیات مقاومت سازی پارچه در مقابل حرارت و سفید کردن پارچه توسط مواد شیمیایی انجام می شود. در انجام فرآیند تکمیل پارچه در صنعت نساجی باید به نوع و مشخصات فیزیکی الیاف، توانایی آن ها در جذب انواع مواد شیمیایی و میزان تاثیر مواد تکمیلی روی الیاف توجه داشت.
از جمله مزایای فرآیند اتمام پارچه یا فرآیند تکمیلی پارچه در صنعت نساجی، می توان به افزایش نرمی الیاف و زیردست و درخشندگی و افزایش کیفیت پارچه اشاره کرد.
مواد شیمیایی مصرفی در صنایع نساجی:
مواد شیمیایی صنعت نساجی چیست؟ برای تولید پارچه و نخ و الیاف از ترکیبات طبیعی و مصنوعی، مجموعه عملیات متفاوتی روی آن ها صورت می گیرد تا تبدیل به محصول شوند. بدین منظور از مواد شیمیایی زیر استفاده می شود:
انواع نرمکن
انواع صابون
انواع آنزیم
آنتی استاتیک پارچه
بافر قلیایی مایع
نفوذ دهنده و یکنواخت کننده
نفوذ دهنده پشم
نفوذ دهنده نخ فلامنت
یکنواخت کننده پشم
فیکسه کننده راکتیو
فیکسه کننده
ضد شکست
دیسپرس کننده
یکنواخت کننده راکتیو
کریر
غلظت دهنده
سختی گیر
محافظ پشم
پایدار کننده آب اکسیژنه
سود پرک
پارافین
هیدرو سولفیت سدیم