جیوه را از زمان های بسیار قدیم در چین و هند می شناختند و آن را در گورهای مصریان که ۳۵۰۰ سال پیش ساخته شده پیدا کرده اند. در بعضی نقاط به صورت قطره از سنگ های معدنی ترشح می شود. سنگ معدن اصلی جیوه سولفید جیوه (HgS) معروف به سینابار است. فلز جیوه از حرارت دادن این سولفید آزاد می شود. (HgS + O۲ ........> Hg + SO۲ (g

جیوه تنها فلزی است که در حرارت معمولی به حالت مایع نقره ای است هر چند گالیم هم در۲۹.۸ درجه ذوب می شود. جیوه به رنگ سفید، نقره و درخشنده ۱۳.۶ مرتبه از آب سنگین تر است. در حدود -۳۹ درجه به صورت جسم محکم و شکننده ای منجمد می شود و در حدود ۳۵۷ درجه به جوش می آید. جیوه در ستون الکتروشیمی عناصر خیلی پایین تر از هیدروژن قرار دارد. بنابراین بیشتر فلزها آنرا از محلول نمکش خارج می کنند (جای گزینی ). کاهنده ی بسیارضعیفی است و کاهلی و کمی استعدادش را برای ترکیب با اکسیژن و ناتوانی برای جایگزینی هیدروژن اسیدهای غیراکسید کننده به همین حساب می گذارند. با وجود این اسید نیتریک و اسید سولفوریک گرم و غلیظ طی یک واکنش اکسیداسیون و کاهش با جیوه نیترات جیوه (II) و سولفات جیوه (II) می دهند. آلیاژ جیوه را با یک یا چند فلز دیگر را ملقمه می نامند و جیوه با بیشتر فلزها غیر از آهن و پلاتین ملقمه می دهد. ملقمه ای از قلع و نقره و روی با جیوه برای پر کردن دندان به کار میرود. این ملقمه وقتی تازه تهیه شده باشد نرم است و به راحتی می توان در سوراخ دندان فشرد ولی بعد از مدت کوتاهی سخت می شود.خرید و فروش جیوه صنعتی نقره ای معمولا" در کپسول های پلمپ بنام فلسک صورت میگیرد .

ترکیب های جیوه:

جیوه دو دسته ترکیب تشکیل می دهد که در یکی از آنها حالت اکسیداسیون ۱+ و در دیگری ۲+ است.

کلرید جیوه(I) : جسمی است جامد و سفید با فرمول مولکولی Hg۲ Cl۲ در آب غیر محلول و در پزشکی به نام کالومل به عنوان ملین مصرف می شود در اثر تابش اشعه ی آفتاب کم کم به جیوه و دی کلرید جیوه (II) تغییر می یابد. Hg۲ Cl۲ .......> HgCl۲ + Hg

نیترات جیوه( I) : Hg۲ ( NO۳ )۲ در آب کمی محلول است اگر یون کلرید به آن اضافه کنند کلرید جیوه (I) ته نشین می شود آمونیاک با این رسوب واکنش می دهد و جسم غیر محلولی به فرمول Cl-Hg-NH۲ و یک اتم جیوه به صورت ذرات سیاه پراکنده می شود و مخلوط این دو جسمی خاکستری رنگ می دهد که وسیله ی شناسایی یون++Hg۲ است. Hg۲ Cl۲ + ۲NH۳ ........> H۲ N_ Hg_ Cl(S) + Hg(S) + NH۴ Cl

احتیاط کنید : جیوه، بخار جیوه و تمام نمک های محلول جیوه به شدت سمی هستند. سفیده ی تخم مرغ و شیر را می توان به عنوان پادزهر به کار برد زیرا آلبومین های تخم مرغ و شیر با جیوه البومینات جیوه می دهند که غیر محلول است. مصرف کالومل به دلیل بسیار کم محلول بودن آن به دستور پزشک خطرناک نیست.

کلرید جیوه ی (II) : معمولا بی کلرید جیوه یا سوبلیمه فاسدکننده نامیده می شود.فرمول آن Hg Cl۲ است بلورهای سفیدی می دهد که می توان در اثر تصعید کردن تصفیه کرد البته بسیار شدید سمی است.

اکسید جیوه (II) Hg O_ به عنوان گند زدا و به نام رسوب سرخ ( Red Precipitate ) مصرف می شود. سولفور تصعید شده ی جیوه (Hg S (II به صورت جسم سرخ رنگی به نام شنگرف برای رنگ کردن کشتی ها به منظور جلوگیری از چسبیدن صدف ها به دیوار آنها به کار می رود.

جیوه را چینیان و هندیان باستان شناختند انان ۱۵۰۰سال قبل از میلاد مسیح آن را برای استفاده در پماد ها ولوازم آرایش استفاده می کنند ومی پنداشتند اگر کاری کنند که جیوه سخت شود به طلا تبدیل خواهد شد این همان اساس کیمیاگری است استفاده از جیوه در قرن ۱۸و۱۹ زیاد شد در آن زمان از جیوه برای کندن موی حیوانات از پوست استفاده می کردند و از این مو برای درست کردن کلاه استفاده می کردند و این کار باعث اسیب های مغزی کلاه سازان می شد و در آن زمان به قدرشایع بود که ضرب المثل دیوانه مانند کلاه ساز رواج پیدا کرد حتی داستان الیس در سرزمین عجایب در آن زمان بر همین پایه ساخته شد کلمه جیوه بر گرفته از دو کلمه آب و نقره است جیوه عنصری کم یاب در پوسته زمین است جیوه به راحتی تقریبا با تمام فلزات معمولی از جمله طلا و نقره الیاژ میشود از جیوه در ساخت دماسنج پمپ های انتشار بسیاری از وسایل آزمایشگاهی و لامپ های تبلیغاتی استفاده می شود.