گردشگری پزشکی یا توریسم پزشکی ، شاخه ای از گردشگری سلامت است. در توریسم درمانی شخص از کشور مبدا خود به سایر مقاصد دنیا با امکانات پیشرفته تره درمانی و بهداشتی سفر می‌کند. گردشگر پزشکی از خدمات درمانی و پزشکی کشور مقصد در مراکز درمانی آن کشور، جهت درمان بهره مند شود.

هدف از توریسم پزشکی به طور معمول دریافت خدمات درمانی با هزینه های پایین تر  و همچنین دستیابی سریعتر به روش های درمانی پیشرفته‌تر و پزشکان حاذق وعلم به روز پزشکی دریافت خدمات پزشکی و و یا حتی برخی درمانهای سنتی کشور مقصد می‌باشد.

تعریف سازمان جهانی گردشگری

گردشگری پزشکی سفری است به منظور درمان بیماری های جسمی یا انجام نوعی از عمل های جراحی زیر نظر پزشکان در بیمارستان‌ها و یا مراکز درمانی. این نوع سفر و گردشگری از اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی و به دلایل مختلف از جمله جهانی شدن و تجارت آزاد جهانی و تغییرات نرخ ارز، رونق بسیاری گرفت.

تاریخچه ی گردشگری پزشکی

اگر بخواهیم از تاریخچه توریسم درمانی بگوییم باید ابیدوریا را بشناسید. ابیدوریا منطقه‌ای در خلیج سرونیک در دریای مدیترانه در یونان قدیم است. هزاران سال قبل در یونان قدیم بر این باور بودند که ،مهراب خدای شفابخش یونانی ها، اسقلپیوس در این منطقه قرار دارد.

بیماران با روزه گرفتن و دعا و نیایش به دنبال شفا بودند. آنها پس از گذر از دریای مدیترانه خود را به ابیدوریا می رساندند.این منطقه یکی از قدیمی ترین جایگاه توریسم درمانی جهان شناخته می شود.به طور کلی می‌توان گفت که توریسم درمانی قدمتی به اندازه ی عمرعلم پزشکی دارد.

در حال حاضر گردشگری پزشکی مدرن را به عنوان یک رویکرد صنعتی نام می برند که به موجب آن بیماران بین المللی بدون پوشش بیمه و یا پوشش بیمه ای کم از کشورهای صنعتی(بیماری که پوشش بیمه ای کامل را در کشور خود یا کشورهای اروپایی دریافت کند، به کشورهای در حال توسعه سفر نمی کند و خدمات درمانی را کشور خود یا سایر کشورهای توسعه یافته دریافت می کند) به دنبال دریافت خدمات درمانی با کیفیت بالا و قیمت مقرون به صرفه، در کشورهای در حال توسعه هستند.

انواع گردشگری پزشکی:

گردشگری جراحی زیبایی:

اعمال جراحی ارزان قیمت در کشورهای در حال توسعه و عدم پوشش بیمه ای این خدمات در کشورهای توسعه یافته از دلایل مهم توسعه این بخش از گردشگری پزشکی است. کشورهای تایلند، هند و مکزیک از مقاصد بزرگ این بخش محسوب می شوند و غالب بیماران آنها از کشورهای ایالات متحده، کانادا، بریتانیا و سایر کشورهای اروپایی هستند

گردشگری دندان پزشکی:

رشد هزینه های مراقبت و خدمات دندان پزشکی(یکی از دلایل اصلی بریتانیا برای دریافت این بخش از خدمات در اروپای شرقی) و عدم پوشش بیمه ای آن(دلیل اصلی امریکایی ها برای دریافت خدمات دندان پزشکی در کلینیک های مرزی مکزیک) از جمله عوامل رشد این بخش از گردشگری پزشکی، می باشد.

یکی از مزیت های این قسمت، سرپایی بودن خدمات درمانی است و بیمار وقت بیشتری دارد تا از سایر مزایای سفر درمانی خود نیز بهره لازم را ببرد. همچنین فرصت خوبی است برای شما تا با به کار بردن تکنیک و استراتژی های فروش، سبد خرید بیمار خود را بزرگتر کنید!

هند و مجارستان از مقاصد بزرگ گردشگری دندانپزشکی به شمار می روند.

گردشگری ناباروری:

دریافت خدمات مختلفی مانند IVF، حاملگی جایگزین(ساروگیسی)، فریز جنین، استفاده از تکنولوژی های کمکی باروری(آرتس) و غیره موجب توسعه این بخش در بسیاری از کشورها شده است.

همانطور که می دانیم بسیاری از کشورها به لحاظ منع قانونی برای خدمات باروری، بیماران خود را به خارج از مرزها سوق می دهند تا تمام خدمات مورد نیاز خود را از کشور دیگری دریافت کنند.

به طور مثال انجام تست ژنتیکی به منظور از بین بردن جنین معلول، در آلمان، اتریش و ایتالیا ممنوع است و متقاضیان این خدمات را راهی کشور چک کرده است.

مقاصد اصلی گردشگری ناباروری در اروپا: اسپانیا، بلژیک، قبرس و جمهوری چک

در آفریقا: اردن و آفریقای جنوبی

آسیا: تایلند، هند و کره جنوبی هستند

گردشگری سلامت روانی:

این ایده اولین بار توسط کشور ژاپن مطرح شد و در آن به طور خاص به سلامت روانی افراد ساکن در شهرهای بزرگ و بهبود آن می پردازد.

در این نوع از گردشگری پزشکی به دو صورت بیماران را از کشورهای مختلف پذیرش می کنند:

۱) : دوره کوتاه مدت: این بخش، مناسب عموم افراد است و معمولاً با هدف بررسی کلی سلامت و بهداشت روانی افراد به مدت یک الی دو روزه در هتل های بزرگ انجام می شود.

۲): دوره طولانی مدت: این بخش، با ۳ هدف کلی بهبود نسبتاً سریع افسردگی، کاهش فشارهای وارد بر اطرافیان(اعضا خانواده و یا شرکتی که فرد افسرده در آن کار می کند) و ایجاد ریتم حیاتی، بوجود آمد.

گردشگری پیوند اعضاء:

سفر به کشور دیگر با هدف دریافت عضو، گردشگری پیوند اعضا را بوجود آورد.

در برخی از کشورها مانند امریکا پیوند عضو، اختیاری است و در برخی از دیگر مانند هند، فروش اعضا بدن قانون شکنی کیفری محسوب می شود.

با این وجود هند، پاکستان، چین، فیلیپین، عراق، مصر، ترکیه، بولیوی، برزیل، پروو و کشورهای اروپای شرقی را به عنوان صادر کننده اعضا می شناسند که به طور مرتب و غیر قانونی اقدام به خرید و فروش اعضای بدن از افراد محلی و پیوند آن به خارجی ها، می کنند.

کشورهای اصلی وارد کننده اعضا استرالیا، کانادا، ژاپن، عمان، عربستان سعودی و ایالات متحده امریکا هستند.

در این میان بسیاری از زنان و افراد آسیب پذیر ساکن در مناطق تهیدست، داوطلب و یا مجبور به فروش اعضای بدن هستند.

کسری اعضا در کشورهای پذیرنده، یکی از عوامل اصلی خرید و فروش غیرقانونی و محبوبیت گردشگری پیوند در بین بیماران این کشورها است. بین سال های ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۶ بیش از ۴۰۰ بیمار امریکایی خدمات پیوند را در خارج از مرزهای این کشور دریافت کردند.