گلیسیرین که با نام گلیسرول نیز شناخته می شود مایعی شفاف با طعمی شیرین است که در دمای اتاق چسبنده بوده و در غلظت پایین غیرسمی است که به خانواده الکل ها با ترکیبات آلی تعلق دارد.
گلیسیرین خام محصول جانبی سوخت های زیستی حاصل از روغن دانه های سویا و دیگر روغن های گیاهی است که حدود ۶۰درصد ناخالصی هایی مانند متانول، صابون و نمک را به همراه دارد؛ درنتیجه استخراج گلیسیرین خالص با مشکلاتی همراه خواهد بود. گلیسرول خالص از ترکیبات مهم در تولید صنعتی محصولاتی مانند ضدیخ، تولید رزین ها، انواع رنگ ها و واکس های صنعتی، تولید مواد شوینده و تولید بسیاری از محصولات نساجی و آرایشی استفاده می شود.
وجود سه گروه هیدروکسیل در ساختار گلیسیرین که هر یک به یک اتم کربن متصل شده اند باعث شده است این ترکیب نسبت به آب و الکل ها ویسکوزیته بالاتری داشته باشد. این سه گروه هیدروکسیل به راحتی با دیگر گروه های هیدروکسیل و به ویژه آب پیوند برقرار میکند، نتیجه این پیوندها حلالیت بالای گلیسرول در آب و نیز افزایش ویسکوزیته گلیسیرین به دلیل تجمع مولکول های گلیسیرین است.
این ترکیب به دلیل وجود گروه های پلیول و توانایی بالای آن ها در تشکیل پیوند با مولکول های آب، به راحتی در آب حل می شود. اگر مشخصات آب و گلیسرول را بررسی کنید متوجه می شوید که چگالی گلیسیرین از آب بیشتر است، درنتیجه بعد از افزودن گلیسیرین به آب ابتدا در آب ته نشین می شود ولی در اثر هم زدن محلول آبی یکنواختی حاصل می شود.
گلیسرول به طور طبیعی در بدن وجود دارد و به عنوان یک ماده واسطه در سوخت و ساز کربوهیدرات و لیپیدها بوده که به دلیل دارا بودن سه گروه هیدروکسیل قابلیت تبدیل به اسیدهای چرب با زنجیره های بلند و نیز استری شدن را دارد. به خاطر وجود همین سه گروه هیدروکسیل تمایل بالایی به جذب رطوبت داشته و درنتیجه رطوبت موجود در هوا را به خود جذب میکند. این خاصیت گلیسیرین باعث می شود به عنوان ماده جاذب الرطوبه به مواد غذایی و آرایشی اضافه شود تا به حفظ آب و جلوگیری از خشک شدن مواد کمک نماید.
کاربردهای گلیسیرین

• گلیسیرین در صنایع غذایی
گلیسیرین با توجه به دارا بودن سه گروه هیدروکسیل و توانایی بالا در ایجاد پیوندهای هیدروژنی بین مولکولی به ویژه مولکول های آب، به برخی محصولات غذایی به عنوان امولسیفایر اضافه می شود. وجود این ترکیب در محصولات غذایی علاوه بر رطوبت، کیفیت را نیز در زمان ماندگاری حفظ کرده و غلظت محصولات را افزایش میدهد. بد نیست بدانید گلیسرول به دلیل اینکه غیرسمی بوده و فاقد هرگونه طعم و عطری است افزودن آن به مواد غذایی، تاثیری بر ظاهر و طعم غذا ندارد.
گلیسیرین طعمی شیرین دارد و می توان گفت حدود ۶۰درصد بیشتر از قندهای تصفیه شده شیرینی دارد، درنتیجه می توان به عنوان یک شیرین کننده مصنوعی در صنایع غذایی در نظر گرفت.
امولیسفایر در صنایع غذایی عاملی برای پیشگیری از جداشدن مخلوط آب و روغن و نیز ایجاد محلولی پایدار و همگن است. به عنوان مثال در تهیه نان برای بهینه کردن بافت، رطوبت و ماندگاری آن ماده ای موثر است.
بد نیست اشاره کنیم تری استین یک تری استر از ترکیب گلیسیرین است که از واکنش استری شدن با استیک اسید حاصل می شود. این ترکیب به عنوان پلاستی سایزر در صنایع غذایی کاربرد فراوانی دارد، همچنین به عنوان تثبیت کننده در مواد غذایی جهت افزایش زمان ماندگاری غذا اضافه می شود.

• گلیسیرین در محصولات آرایشی و بهداشتی
گلیسیرین یک محصول فرعی در فرایند تولید صابون است و به دلیل قابلیت بالای آن در جذب رطوبت محیط می تواند رطوبت مورد نیاز پوست شما را تامین کند، به همین دلیل اغلب این محصول فرعی را در فرایند تولید صابون حذف نمی کنند.
با توجه به ساختار گلیسرول و توانایی آن در ایجاد پیوند با گروه های هیدروکسیل، در بسیاری از کرم ها و لوسیون ها به عنوان عامل کنترل رطوبت و بهینه سازی بافت این محصولات استفاده می شود. توانایی گلیسیرین در جذب رطوبت آن را به ماده ای نرم کننده و آب رسان برای پوست تبدیل کرده است، به همین دلیل در ترکیب بسیاری از محصولات مرطوب کننده به عنوان جزء ثابت در نظر گرفته میشود. خشکی پوست از خشک شدن رطوبت لایه های بالایی پوست حاصل می شود که وجود گلیسیرین در ترکیبات این کرم ها باعث جذب رطوبت به لایه های بالایی پوست و نرم شدن آن می شود.
خاصیت جذب رطوبت گلیسیرین به ترمیم و بازسازی سلول های پوستی کمک میکند؛ به همین دلیل برای بهبود ترک پاشنه ها، درمان اگزما و التهاب پوستی ماده ای موثر است. علاوه بر تاثیری که بر رطوبت پوست دارد برای جلوگیری از خشک شدن مواد آرایشی و حتی یخ زدگی آن ها در ترکیبات محصولات آرایشی در نظر گرفته می شود.