بنزوات سدیم به عنوان یک نوع ماده نگهدارنده به برخی از نوشیدنی ها، غذاهای فراوری و بسته بندی شده و محصولات مراقبتی با هدف افزایش طول عمر و جلوگیری یا به تاخیر انداختن فساد میکروبی، آنزیمی و شیمیایی آنها اضافه می شود. سوربات پتاسیم نیز از دیگر مواد نگهدارنده است که بیشتر بر کپک ها و مخمرها تاثیر دارد ولی بر باکتری ها اثر کمتری میگذارد. بنزوات سدیم به صورت پودر کریستالی بدون بو است که از ترکیب بنزوئیک اسید و سدیم هیدروکسید حاصل می شود. لازم به ذکر است بنزوئیک اسید خود به تنهایی یک ماده نگهدارنده است ولی ترکیب آن با هیدروکسید سدیم به حل شدن آن در محصولات کمک میکند.

سدیم بنزوات ترکیبی است که به صورت مصنوعی سنتز می شود ولی خود بنزوئیک اسید به عنوان یک ترکیب طبیعی در برخی گیاهان مانند دارچین، گوجه فرنگی، توت، سیب و آلو وجود دارد. علاوه براین برخی از باکتری ها همزمان با تخمیر محصولات لبنی همچون ماست بنزوئیک اسید آزاد میکنند. گفتنی است بنزوات سدیم باکتری ها و قارچ ها را از بین نمی برد بلکه تنها مانع فعالیت آنها می شود. در کنار کاربرد بنزوات سدیم برای محصولات غذایی فراوری شده از این ترکیب در برخی داروها، محصولات آرایشی و بهداشتی و حتی محصولات صنعتی استفاده می شود.
کاربردهای سدیم بنزوات

• محصولات غذایی و نوشیدنی ها:
می توان گفت بنزوات سدیم اولین افزودنی غذایی است که سازمان غذا و داروی امریکا (FDA) مجوز آن را صادر کرده است و همچنان طیف وسیعی از کاربردها را شامل می شود. این ترکیب از رشد باکتری ها و میکروب های مضر موجود در مواد غذایی جلوگیری کرده و به ویژه در محصولات غذایی با PH اسیدی موثر هستند.
بنزوات سدیم به دلیل دارا بودن اثر ضدمیکروبی بر مخمرها و باکتری ها، از مواد غذایی در برابر باکتری ها محافظت کرده و از فاسد شدن این محصولات جلوگیری میکند. این ترکیب شیمیایی از طریق متعادل کردن سطح PH در محصولات باعث افزایش اسیدیته مواد غذایی می شود و از آنجا که در چنین محیطی قارچ ها نمی توانند رشد و تکثیر یابند، محافظ و نگهدارنده مواد غذایی در مقابل آنها است.
نوشیدنی های مصرفی در رژیم غذایی روزانه مردم به عنوان یکی از محصولات غذایی، خطر آلودگی با میکروارگانیسم ها را دارند. گاهی تولیدکنندگان برای جلوگیری از فاسد شدن محصولات و تغییر در عطر و طعم آن به جای رعایت کردن سیستم های مدیریت محیطی و بهداشتی، افزودن مواد نگهدارنده همچون اسید بنزوئیک و نمک آن یعنی بنزوات سدیم را ترجیح میدهند. اغلب بنزوات سدیم به محصولات غذایی با خاصیت اسیدی اضافه می شود تا طعم آن ها را بهبود دهد. ازجمله این غذاها می توان به مربا، سس سالاد، آب میوه و حتی ترشی ها اشاره نمود.

• داروسازی:
علاوه بر محصولات غذایی در داروسازی نیز به عنوان نگهدارنده کاربرد دارد. می توان از آن برای روان کردن برخی قرص ها، صاف و شفاف کردن سطح آن ها استفاده نمود.
یکی از مشکلات مرتبط با دهان و دندان، التهاب لثه نام دارد. عامل اصلی ایجاد این التهاب، پلاک دندانی است و تمیز کردن سطوح دندان یکی از روش های درمان و پیشگیری از التهاب لثه است. بدین منظور پزشکان استفاده از دهان شویه را توصیه می کنند که این مواد اغلب شامل سدیم بنزوات هستند.
• آرایشی و بهداشتی:
از این ترکیب به عنوان ماده نگهدارنده در محصولات آرایشی و بهداشتی مانند انواع محصولات موجود برای مو، خمیر دندان و دهان شویه استفاده می شود.
• کاربرد در صنعت:
از بنزوات سدیم نیز در صنعت به طور گسترده و با هدف جلوگیری از خوردگی فلزات استفاده می شود. همچنین به عنوان استابلایزر در پردازش عکس و نیز بهبود قدرت و استحکام برخی از محصولات پلاستیکی کاربرد دارد.
بنزوات سدیم برای سلامتی خطر دارد یا خیر؟

در رابطه با خطر این ماده در سلامتی اختلاف نظر وجود دارد. برخی بنزوات سدیم را ماده ای بی خطر معرفی میکنند درحالی که عده ای آن را عامل سرطان، بیش فعالی کودکان و دیگر مشکلات سلامتی میدانند. با توجه به اینکه مقدار بنزوات سدیم استفاده شده در محصولات به مقدار کم و بسیار ناچیز است، بعید به نظر می رسد تاثیرات مضری بر بدن داشته باشد. حتی گفته شده است که بنزوات سدیم به تنهایی نمی تواند در روال طبیعی بدن اختلال ایجاد کند، درنتیجه می بایست تحقیقات بیشتری در زمینه شرایط ایجاد اختلال انجام شود.
بنزن ماده ای شیمیایی است که احتمال ابتلا به سرطان را افزایش میدهد. بنزوات سدیم در ترکیب با اسید آسکوربیک، بنزن تولید میکند؛ بنابراین وجود بنزن حاصل از ترکیب بنزوات سدیم با اسید اسکوربیک موجود در برخی نوشیدنی ها نگران کننده است. توصیه می شود محصولاتی که شامل این ترکیبات هستند در معرض گرما، نور و حرارت قرار نگیرند زیرا در این شرایط تجزیه شده و بنزین تولید میشود.