با توجه به اهمیت غیر قابل انكار منابع پروتئینی با منشا دامی در تغذیه انسان و مزایای تامین پروتئین از طریق فرآورده های دامی , لزوم توجه بشتر به صنعت پرورش دام و عوامل موثر در آن اجتناب ناپذیر می باشد . نظر به اینكه بخش اعظم هزینه ها در این صنعت به تهیه خوراك اختصاص دارد و در حال حاضر سالانه حدود ٣ میلیون تن مواد اولیه جهت تهیه خوراك دام از كشورهای دیگر خریداری و به كشور وارد می شود بنابراین تلاش در جهت استفاده بهینه از منابع غذایی و افزایش عملكرد تولید به منظور بالا بردن میزان تولید و كاهش هزینه ها از اهمیت بسزایی برخوردار است .

از جمله راههای افزایش بازدهی غذا , افزودن برخی از تركیبات مختلف به جیره های غذایی مورد استفاده جهت تغذیه دام می باشند و از میان تركیبات توصیه شده كه به توجه به ویژگیهای خاص خود می توانند سبب بهبود عملكرد گله های دام شوند انواع زئولیت می باشد تا كنون بیش از ٥٠ نوع زئولیت طبیعی با خواص متفاوت كشف شده كه فقط ٩ گونه آن دارای ارزش بهره برداری از معادن است علاوه بر كانیهای طبیعی بیش از یكصد نوع زئولیت به طور مصنوعی تولید می شوند كه هر كدام خواص فیزیكی ویژه ای دارا هستند.

زئولیتها , بلورهای آلومینوسیلیكات هیدارته می باشند كه دارای كاتیونهای از خانواده فلزات قلیایی خاكی هستند و ساختمان سه بعدی نامحدود دارند . از ویژگیهای این تركیبات , تبادلات كاتیونی و دارا بودن قابلیت برگشت پذیر جذب و دفع آب , بدون ایجاد تغییر عمده در ساختمان مولكولی آنها می باشد باید توجه داشت كه زئولیت با نام تجاری آنزیمیت كه محصولی از فرآوری كانیهای آلومینوسیلیكات معدنی با قدرت جذب فوق العاده و تبادل كاتیونی بی نظیر و مطلقا آنزیم نبوده و نبایستی با آنزیمهای مختلف كه بسیار متنوع بوده و هر كدام اختصاصا برای بهبود و جذب یك ماده غذایی خاص بكار می رود اشتباه شود.
مصرف زئولیت در تغذیه طیور

خصوصیات فیزیكی و شیمیایی زئولیت طبیعی , موجب به كارگیری وسیع آنها جهت كاهش میزان تولید گازهای زیان آوری نظیر سولفید هیدروژن و آمونیاك و همچنین كنترل رطوبت بستر در سالن های پرورش طیور گردیده است كه از نتایج آن ,افزایش تولید تخم مرغ و سلامتی پرندگان بوده است .

در بررسی دیگری مشخص گردید كه مخلوط نمودن زئولیت پودر شده با كود طیور موجب به حداقل رساندن میزان تولید گاز آمونیاك شده است . همچنین با افزودن زئولیت به جیره نهایی پرندگان نیز نتایج مشابهی به دست نیامده است بدون آن كه سرعت رشد و قابلیت ماندگاری آنها تحت تاثیر قرار گیرد . از دیگر اثرات بكارگیری زئولیت ها در جیره غذایی طیور , كاهش اثرات سمیت افلاتوكسین در طیور بوده است .

بكارگیری زئولیت در جیره های غذایی مرغ های تخمگذار , موجب افزایش معنی داری در تعداد و وزن تخم مرغ ها و همچنین بهبود كیفیت پوسته تخم مرغ و محتویات درونی آن گردید . همچنین در بررسی های انجام شده مشخص شد كه افزودن زئولیت های طبیعی به جیره غذایی جوجه های گوشتی موجب افزایش وزن بدن ,بهبود بازده غذایی و كاهش درصد تلفات گردیده.
مزایای مصرف زئولیت در مرغ مادر و تخمگذار

جایگزینی در خوراك روزانه به جای ذرت و كنجاله و كاهش وابستگی به خارج
كاهش رطوبت مدفوع و بستر در نتیجه اختلال در سیكل زندگی كوكسیدیا
جلوگیری از مسمومیت قارچی (اسپرژیلوز )
تنظیم جذب كلسیم و فسفر و در نتیجه استحكام بیشتر پوسته تخم مرغ
ایجاد سلامتی بیشتر در مرغ مادر و انتقال آن به جوجه در نتیجه سود بیشتر برای مرغدار

مزایای مصرف آنزیمیت در پولت

افزایش آنزیمیت به جیره برابر است با تقلیل خوراك مصرفی در نتیجه جلوگیری چاقی پولتها
كم شدن بیماری های تنفسی – جذب رطوبت بستر – جلوگیری از مسمومیت آفلاتوكسین