امروزه می بایست سیستم های انتقال قدرت ولتاژ بالا، انرژی الکتریکی را با قابلیت اطمینان و بازدهی بالا برای مشتریان فراهم کنند. به دلیل تجدید ساختار بازار، اغلب سیستم های موجود به دلیل محدودیت های ایجاد شده مورد تنش واقع می شوند. طبق قوانین فیزیک، توان در مسیرهایی با امپدانس کم تر جاری می شود.
از نظر فنی و اقتصادی مسیری که توان انتخاب می کند همیشه بهینه ترین مسیر نمی باشد. برای تضمین عملکرد بهینه و مطمئن شبکه نیاز به کنترل پخش توان مشهود است.
کاربردها
با استفاده از ترانسفورماتورهای شیفت فاز می توان مشکلات ناشی از بارگیری های نامتعادل خطوط موازی را با کنترل توان حقیقی مدیریت نمود. با کنترل دامنه ی ولتاژ و اختلاف فاز بین دو نقطه از شبکه به ترتیب امکان کنترل توان راکتیو و اکتیو فراهم می گردد. ترانسفورماتورهای شیفت فاز را می توان به گونه ای طراحی نمود که قابلیت شیفت زاویه فاز را به طور گسسته و پیوسته دارا باشند. در برخی از این ترانسفورماتورها امکان کنترل دامنه نیز وجود دارد.
۷۰۰ MVA, ۲۴۰kV , ±۳۰º in ±۱۶ steps PST
این ترانسفورماتورها را می توان با ساختارها و توپولوژی های متفاوتی طراحی نمود که این انتخاب به طور مستقیم به ولتاژ نامی شبکه، توان نامی انتقالی خط، حداکثر میزان قابلیت شیفت فاز و همچنین ایجاد قابلیت کنترل دامنه بستگی دارد. در این ترانسفورماتورها از کلیدهای زیر بار برای ایجاد تغییرات فاز پیوسته و یا گسسته بین دو نقطه استفاده می گردد.
اساس عملکرد
هنگامی که انرژی الکتریکی بین دو نقطه از سیستم جاری می شود، اختلاف پتانسیل و اختلاف فاز بین این دو نقطه علاوه بر امپدانس واسط به دامنه جریان و ضریب قدرت بار وابسته می باشد. در صورتی که شبکه قدرت از طریق خطوط موازی با هم مرتبط باشد، امپدانس های متفاوت خطوط موازی سبب بارگیری متفاوت خطوط انتقال خواهد شد در این صورت با قرار دادن ترانسفورماتور شیفت فاز در یکی از این خطوط موازی، امکان کاهش یا افزایش زاویه فاز ولتاژ با کنترل امپدانس واسط فراهم می گردد. این قابلیت سبب تعادل در بارگیری خطوط موازی می گردد. انتخاب توپولوژی و طراحی مناسب ترانسفورماتورهای شیفت فاز به توان انتقالی خط، میزان شیفت فاز مورد نیاز، ولتاژ سیستم و قدرت اتصال کوتاه شبکه بستگی دارد. به طور کلی، ترانسفورماتورهای شیفت فاز می توانند دارای یک یا دو هسته باشند و در یک یا چند محفظه قرار گیرند. این ترانسفورماتورها را می توان به صورت مستقیم یا غیر مستقیم تنظیم نمود.
مقدار قابلیت ایجاد شیفت فاز و امپدانس این ترانسفورماتورها معمولا بر اساس مطالعات سیستمی انتخاب می گردد. بر اساس این مطالعات بهینه ترین طرح ممکن توسط سازنده این ترانسفورماتورها ارائه می گردد. شکل زیر دیاگرام تنظیم غیر مستقیم یک ترانسفورماتور شیفت فاز با یک مدار واسط را نمایش می دهد. در این ساختار نحوه تنظیم اختلاف زاویه بین ولتاژ منبع و بار از طریق تپ چنجر زیر بار، به طور واضح نشان داده شده است. با توجه به ساختار سیستم طرح های مختلف دیگری نیز قابل پیاده سازی است.