شیر سماوری نوعی شیر صنعتی است که عضو مسدودکننده جریان به صورت مخروط یا استوانه باشد. ساختمان آن ساده، دارای یک بدنه، یک مجرابند که در آن سوراخی برای عبور سیال تعبیه شده و یک درپوش آببندی (cap) است. این نوع شیر انواع گوناگونی دارد.شیرهای سماوری یا پلاگ ولوها شیرهای ربعگردی هستند که دارای حرکت چرخشی بوده و از یک پلاگ (مجرابند) استوانهای یا مخروطیشکل برای قطع و وصل جریان استفاده میکنند. در حالت باز، مجرای عبوری با جهت جریان در یک راستا قرار دارند و زمانی که پلاگ به اندازه ۹۰ درجه نسبت به حالت باز میچرخد، پلاگ جریان را مسدود میکند. شیرهای سماوری با مجرابند استوانه ای کاربرد محدودتری نسبت به نوع مخروطی شکل آن دارند.
شیر سماوری یا پلاگ ولو در مواقعی که عملکرد سریع مورد نیاز باشد به جای شیرهای دروازهای استفاده شده و همچنین در سرویسهای دما فشار بالا به کار میروند. شیرهای سماوری معمولا مورد استفاده برای حرکت مایعات و گازها میباشند اما به ندرت در بعضی موارد هم برای حرکت سوسپانسیونهای جامد و مایع مورد استفاده قرار میگیرند.
پلاگ ولوها معمولا دارای دو مجرا میباشند اما بسته به نوع کاربرد میتوانند سه یا تعداد بیشتری مجرا هم داشته باشند. ساختار شیرهای سماوری ساده بوده و غالبا از لحاظ اقتصادی نیز مقرون به صرفه هستند.
مزایای شیر سماوری
از مزیت های شیرهای سماوری می توان به ارزان بودن آنها، باقی ماندن در وضعیت تنظیم شده خود و کنترل نمودن شیر برای اپراتور نام برد. در ادامه به برخی از مزایا این نوع شیرآلات صنعتی اشاره می کنیم :
طول عمر شیر سماوری نسبت به دیگر شیر های قطع و وصل بیشتر می باشد.
قیمت شیر سماوری نسبت به شیر توپی با توجه به کاربرد سیالات خاص ارازن تر می باشد.
سرعت باز و بست در گردش ۹۰درجه نسبت به شیر های دیگر قطع و وصل و صل بیشتر می باشد.
امکان تزریق مواد آببندی در شیر سماوری برای تجدید آببند کردن امکان پذیر است.
شیر سماوری نسبت به شیر توپی در دماهای بالا مقاوم تر می باشد.
شیر سماوری با طراحی ساده و قطعات کمتر تولید می شود که این تعمیر و نگهداری شیر سماوری را راحت تر می کند.
می تواند در همان وضعيت كه تنظيم مي شود باقي بماند و به راحتی کار کند.
وضعیت باز و بسته کردن شیر را اپراتور به راحتی می تواند کنترل کن
معایب شیر سماوری
نیروی زیادی برای به کار انداختن اکچویتر نیاز دارد، اصطکاک و سایش بالایی ایجاد میکند.
باعث ایجاد افت فشار بیشتر نسیت به سایر شیرها میشود
شیرهای بزرگتر نمیتوانند به صورت دستی عمل کنند و حتما نیاز به اکچویتر است
به دلیل وجود مجرای کاهنده افت فشار ایجاد میشود.