آثار فارماکولوژیکی و مکانیسم اثر:
ماکا: ماکا یک گیاه انرژی زاست و بدن را در برخورد با عوامل فیزیکولوژی، بیوشیمیایی و فاکتورهای استرس روانی حمایت می کند. تحقیقات نشان داد که عصاره ی ماکا تولید استروژن بدن را تحریک کرده و غلظت هورمون های استرس زا مثل کورتیزول را کاهش میدهد. استرول های گیاهی موجود در ماکا یک اثر محرک روی هیپوتالاموس، هیپوفیز، غدد آدرنال و تخمدان دارند. ماکا همچنین روی سایر غدد درون ریز مثل غده ی تیروئید و پینه آل اثر می گذارد. به نظر میرسد ماکا اثر نرمال کنندگی روی عدم تعادل هورمونی دارد. استفاده از ماکا توسط پزشکان در طب مکمل نشان می دهد که این ماده می تواند باعث تسکین گرفتگی، نفخ و سر درد شود. بسیاری از مشکلات جنسی به کمبود میل جنسی در مردان و زنان و یا اختلالات نعوذ در مردان مربوط می شود. ماکا غلظت نسبتا” بالایی از اسید آمینه هایی مانند تیروزین و فنیل آلانین که پیش ساز انتقال دهنده های عصبی هستند و روی عملکرد جنسی اثر میگذارند را دارا می باشد. همچنین حاوی اسید آمینه ی آرژنین است که نقش مهمی در شکل گیری اکسید نیتریک، که با ناتوانی جنسی مقابله می کند، دارد. در مردان ماکا باعث افزایش تولید سلول های اسپرم در لوله های اسپرم ساز می شود و توانایی تحرک اسپرم بالغ را بهبود می بخشد. همچنین قادر است حجم مایع منی را افزایش دهد. تعداد سلولهای اسپرم افزایش یافته و قدرت حرکت این سلولها نیز افزایش می یابد. بسیاری از مردان بالاتر از ۵۰ سال از بزرگ شدن پروستات (هایپرپلازی خوش خیم پروستات) رنج می برند. علت دقیق بزرگ شدن پروستات با افزایش سن مشخص نیست اما تغییرات در سطح هورمون های سرم در ظرفیت تقسیم سلولی این غده نقش دارد. نشانه هایی وجود دارد که ماکای قرمز می تواند از هایپرپلازی پروستات جلوگیری کند.
تونکات علی: به طور کلی در طب سنتی از این گیاه برای افزایش انرژی و نشاط به عنوان یک تونیک برای سلامتی، رفع خستگی، داروی ضد مالاریا، اسهال، اسهال خونی، تورم غدد، خونریزی، ورم، سرفه، تب، زخم معده و فشار خون بالا استفاده می شود. این گیاه سالها به طور سنتی به عنوان داروی افزایش دهنده ی قدرت جنسی استفاده شده است. تحقیقات متعددی اثر این گیاه را در افزایش میل جنسی در موش های صحرایی نر نشان داده است. در تحقیقات دیگری مشخص شد که تغذیه موش با این گیاه به طور چشمگیری باعث افزایش وزن عضله ی Levator ani میشود. همچنین عصاره این گیاه بسته به غلظت آن می تواند باعث افزایش قدرت جنسی شود که با رفلاکس آلت تناسلی در موش نر همراه بوده و تحریک سریع، اثر طولانی مدت و نعوظ را به دنبال دارد. استفاده از ۲۰۰ میلی گرم عصاره ی گیاه در روز باعث افزایش غلظت اسپرم و تحرک بیشتر و مورفولوژی بهتر اسپرمها می شود.
اپیمدیوم: گونه های مختلف جنس گیاهی اپی مدیوم به ویژه sagittatum مقوی غرایز جنسی می باشند به همین دلیل این گیاهان برای درمان ناتوانی های جنسی و همچنین افزایش میل جنسی مورد استفاده قرار میگیرد. جزء اصلی و فعال این گیاه ایکارین می باشد. ایکارین موجب افزایش سطح برخی از مواد شیمیایی مانند اکسید نیتریک در بدن می شود که این ماده شل کننده عضلات صاف می باشد. تحقیقات بیشتر در مورد استفاده از این گیاه نشان می دهد که این گیاه برای درمان اختلالات نعوظ در مردان مورد استفاده قرار میگیرد. عصاره اپی مدیوم فعالیت استروژنیک نیز دارد. ایکارین همچنین اثر ضد التهاب، ضد توموری، ضد سرطان، کاهش پوکی استخوان و محافظ عصبی نیز می باشد. این گیاه اثر بالقوه بر عملکرد ارکشن آلت تناسلی دارد.
خارخاسک: فلاونوئیدهای موجود در گیاه دارای اثر ضد التهاب، ضد آلرژی، وقفه دهنده رشد تومور بوده و افزون بر این دارای اثر حفاظتی عروق و آنتی ترومبک و اثر محافظت مخاط دستگاه گوارش می باشد. به نظر می رسد مداخله فلاونوئیدها در متابولیسم اسید آراشیدونیک و نیز تعدیل اثر برخی آنزیمها در حضور فلاونوئیدها منجر به بروز این آثار مفید درمانی می گردد. افزون بر این گروهی از فلاونوئیدهای موجود در گیاه سبب وقفه آنزیمهای فسفولیپاز خصوصا فسفولیپاز C میگردد. فلاونوئیدها قادرند ترشح هورمونها و نیز سنتز برخی از پروستاگلندین ها را نیز کاهش یا افزایش دهد. ساپونین های استروئیدی خارخاسک نیز در اعمال آثار فارماکولوژیک این گیاه موثر بوده و آثار بیولوژیکی متفاوتی را بروز می دهد. که از همه مهمتر بروز خاصیت هورمونی آنها می باشد. ساپوژنین های استروئیدی هکوژنین و ژیتوژنین به عنوان پیشتاز هورمونهای استروئیدی نقش بسیار مهمی را در پزشکی ایفا می نمایند.
جینسینگ آمریکایی: مطالعات زیادی ثابت کرده که جینسینگ آمریکایی قند خون پس از صرف غذا در افراد دیابتی و غیر دیابتی را کم میکند و نقش احتمالی در تکمیل درمان دیابت دارد. مطالعات اولیه بر موش نشان داد که جینسینگ آمریکایی به طور بالقوه اثر ضد ایسکمیک، آنتی اکسیدانی، مسدود کننده ی کانال کلسیم و تعدیل تنظیم پلاکتها را ایفا می کند. تحقیقات نشان می دهد که جینسنوزید Rb۱ یک آگونیست گیرنده ی استروژن است. عصاره ی این گیاه مشخص شده که گیرنده های استروژنی را فعال می کند ولی بستگی به حلال استخراج کننده مورد استفاده دارد. عصاره های آبی که غنی از پلی ساکارید هستند هیچ فعالیت استروژنی را ایجاد نمی کند. Rg۱ گیرنده های گلوکوکورتیکوئیدی را فعال می کنند.
جینسینگ: جینسینگ سالهاست که در سراسر جهان جهت انرژی زایی مورد استفاده قرار می گیرد. این گیاه در درجه اول جهت درمان خستگی، ضعف و افسردگی خفیف مورد استفاده قرار میگیرد و اثر مفیدی بر قند، کلسترول و سیستم ایمنی دارد. یکی دیگر از اثرات بالینی جینسینگ استفاده بر علیه سرطان، سرکوب سیستم ایمنی، چربی خون، تقویت سیستم قلبی عروقی و کاهش نشانه های یائسگی می باشد. این گیاه در چین جهت درمان نارسایی قلبی، کمک به کاهش قند خون و هموگلوبین A۱c در بیماران دیابتی غیر وابسته به انسولین مورد استفاده قرار میگیرد. جینسینگ باعث افزایش مقاومت طبیعی بدن نسبت به استرس های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی بدون کوچکترین خدشه به عملکردهای فیزیولوژیکی بدن می شود. ساپونین های جینسینگ لیپوپروتئین لیپاز را فعال می کنند که آنزیمی است که شیلومیکرون ها و لیپوپروتئین های VLDL را کاهش می دهد که در نتیجه ی آن تری گلیسریدها و و کلسترولها نیز کاهش می یابد. ساپونین جینسینگ حرکت و پیشرفت اسپرم را در ۱ تا ۲ ساعت افزایش می دهد. از نظر آماری مصرف این عصاره به طور چشمگیری بر تحرک اسپرم در بازه زمانی مشخص اثر می گذارد.
مویرا پوآما: مویرا پوآما گیاهی است که امروزه در اروپا به عنوان داروی مقوی غرایز جنسی استفاده می شود. علاوه بر آن برای درمان اسهال خونی و ناتوانی های جنسی، نا باروری، ضعف اعصاب و اختلالات قاعدگی استفاده می شود. از این دارو در آلمان به منظور تونیک سیستم عصبی مرکزی، دارویی علیه کرمهای روده ای و روماتیسم استفاده می شود. از این گیاه در ایالات متحده جهت درمان ناتوانی جنسی، افسردگی، قاعدگی و PMS، ضعف اعصاب و اختلالات سیستم عصبی مرکزی استفاده می شود. مزایای درمان ناتوانی جنسی با این گیاه در دو گروه آزمایشات انسانی در فرانسه بررسی شد که نشان داد این گیاه نقش موثری در بهبود میل جنسی و درمان نعوظ دارد. نتایج نشان داد که مصرف این دارو تا ۶۲% میل جنسی را افزایش داده و تا ۵۱% میزان نعوظ را در مردان افزایش می دهد. همچنین مصرف ۵/۱ گرم از این عصاره روزانه تا ۸۵% میل جنسی و دفعات مقاربت را افزایش داده و تا ۹۰% توانایی حفظ نعوظ را افزایش می دهد. این عصاره انرژی زا بوده و ضد خستگی و ضد استرس و موثر بر CNS میباشد.
عوارض جانبی: در صورت رعایت دوز مصرفی پیشنهاد شده هیچگونه عوارض جانبی ایجاد نخواهد کرد مگر بیمارانی که نسبت به گیاهان به کار رفته در دارو حساسیت داشته باشند.
موارد عدم مصرف و نکات قابل توصیه:
پودر تریبولوس ممکن است شرایط بیماریهایی مانند هیپرتروفی خوش خیم پروستات (BPH) یا سرطان پروستات را بدتر می کند.
به دلیل تغییر در میزان قند خون در طول و بعد از عمل جراحی استفاده از تریبولوس بایستی حداقل ۲ هفته قبل از عمل جراحی برنامه ریزی شده متوقف گردد.
جینسینگ آمریکایی می تواند باعث برخی از عوارض جانبی مانند اسهال، خارش، بی خوابی، سردرد و عصبانیت شود. در برخی افراد ممکن است ضربان شدید قلب، افزایش یا کاهش فشار خون، حساسیت به لمس پستان، خونریزی از واژن و عوارض جانبی غیر معمول مانند بثورات جلدی شدید ( سندرم استیونس جانسون)، بیماریهای کبد و واکنش آلرژیک شدید را نیز سبب شود.
دوزهای بالای جینسینگ آمریکایی موجب بی خوابی و بیقراری در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی می شود.
پاناکس جینسینگ فعالیت سیستم ایمنی را افزایش میدهد. لذا باعث بدتر شدن بیماریهای خود ایمنی مانند مولتیپل اسکلروزیس (MS)، لوپوس (لوپوس اریتماتوی سیستمیک، SLE) و آرتریت روماتوئید (RA) می شود. همچنین در پیوند عضو ممکن است اختلال ایجاد کند.
جینسینگ مانع از لخته شدن خون می شود.
در صورت وجود حساسیت به هر یک از ترکیبات موجود در دارو مصرف دارو را قطع و با پزشک یا دارو ساز مشورت گردد.
دور از دسترس اطفال و در محیط خشک و خنک نگهداری شود.
تداخلات دارویی:
تریبولوس ممکن است با داروی لیتیوم تداخل ایجاد کند.
این دارو یک داروی محرک بوده و مصرف آن با داروهایی مانند کافئین، الکل، فوروزماید، انسولین، داروهای کبدی، داروهای ضد افسردگی، داروهای کاهش دهنده سیستم ایمنی، داروهای لخته کننده خون، داروهای محرک، انسولین و وارفارین تداخل ایجاد می کند.
شرایط نگهداری: در صورت نگهداری در دمای کمتر از ۳۰ درجه سانتیگراد ، دور از نور و رطوبت به مدت ۲ سال فرآورده پایدار می باشد.