دردهای اسکلتی عضلانی ناشی از استئوآرتریت، آرتریت روماتوئید و ترومای مفصل یکی از شکایات شایع بیماران و مراجعه آنها به کلینیک می باشد. استفاده از داروهای شیمیائی مانند ترکیبات ضد التهابی غیراستروئید (NSAID) برای تسکین درد امری ضروری می باشد. ولی استفاده طولانی مدت از این داروها سبب عوارض کلیوی، قلبی و خصوصاً گوارشی می شود. برعکس استفاده از گیاهان داروئی سبب کاهش درد بدون ایجاد عارضه می شود. پماد رز ماری فراورده ایست که از اسانس رزماری ومنتول تهیه شده است.رزماری گیاهی است که از قدیم برای درمان رماتیسم، دردهای عضلانی و مفاصل به کار می رفته است. امروزه نیز اثرات فارماکولوژیک، آنتی باکتریال، آنتی دیابتیک، آنتی انفلاماتور، آنتی تومور و آنتی اکسیدان آن ثابت شده است .
روغن اصلی رزماری حاوی ترکیبات ترپن شامل مونوترپنها، دی ترپنها و سزکوئی ترپنها می باشد. کارنوزیک اسید و اورسولیک اسید به عنوان ماده موثره این گیاه دارای اثر ضد التهاب و ضد درد می باشد. پلی فنولها شامل اپی ژنین ایویژنول، رزمارینیک اسید و کافئیک اسید نیز دارای خواص آنتی اکسیدان و ضد تومور می باشند.
مطالعات امروزه اثر ضد درد و ضد التهاب کارنوزیک و اورسولیک اسید را ثابت نموده است. به گونه ای که التهاب ایجاد شده توسط کاراژنیان در پای موش صحرائی، با استفاده از این گیاه کاهش یافته است. مکانسیم اثر ضد التهاب شامل مهار ۵ لیپو اکسیژناز و سیکلواکسیژناز می باشد . ۱و ۸ -سینئول موجود دراین گیاه سبب مهار تشکیل مدیاتورهای التهاب یعنی پروستا گلاندینها، لکوترینها وسیتوکینها میشودبه همین علت در بیماران مبتلا به استئو ارتریت وآرتریت روماتوئیداستفاده موضعی آن سبب کاهش حس درد میشود. اویژنول موجود در این گیاه نیز با اثر برگاما آمینو بوتیریک اسید (GABA) در نرونهای عصب تری ژمو سبب کاهش حس درد می شود (۱). رزمارینیک اسید با اثر بر سیستم کمپلمان سبب مهار قطعه C۳b کمپلمان می شود. التهاب و آسیب اکسیداتیو فاکتور اصلی بیماریهای قلبی و عروقی و مغزی نیز می باشد، رزمارینیک اسید موجود در رزماری به عنوان آنتی اکسیدان عامل حمایتی در بیماریهای قلبی عروقی (اترواسکلروزیس )نیز می باشد،به گونه ایکه سبب کاهش اندکس التهاب یعنی CRP می شود (۲).
اثر مقایسه ای رزماری، منتول و دارونما بر گروهی از بیماران بستری در بخش همودیالیز بیمارستان خورشید اصفهان مورد بررسی و تحقیق قرار گرفت. دردهای اسکلتی عضلانی پس از انجام همودیالیز یکی از شکایات شایع بیماران این بخش می باشد. در این تحقیق استفاده موضعی از اسانس رزماری و همچنین منتول بر کاهش درد عضلانی اسکلتی در پای بیماران ثابت شده است .منتول با اتساع عروق خونی منطقه سبب افزایش گردش خون شده واز طرفی با بلوک کانالهای کلسیمی در نرونها سبب کاهش احساس درد میشود.(۳).
مصرف خوراکی رزماری سبب کاهش علائم ترک اعتیاد، خصوصاً انقباضات و درد عضلانی ناشی از ترک اعتیاد می شود. رزماری نه تنها سبب کاهش انقباضات عضلانی بر اثر ترک اپیوئیدها می شود، بلکه بر اختلالات خواب ناشی از ترک اپیوم ها نیز اثر درمانی دارد (۴).استفاده از پماد رزماری در کاهش درد بیماریهای اسکلتی عضلانی مانند ارتروز ،روماتیسم، کمردردو…… بسیار سودمند میباشد.