آفت عود کننده (Recurrent Aphtous Stomatitis) یا التهاب غشاء مخاط داخل دهان از بیماریهای شایع دهان می باشد که ۶۰-۱۰% افراد جمعیت را مبتلا می نماید. فیزیوپاتولوژی این بیماری ناشناخته می باشد به همین دلیل داروی مشخصی ندارد. عواملی مانند ا سترس، ژن، تغییرات هورمونی، تروما، اختلالات ایمنی، شیمی درمانی و عفونتها از علل آن می باشند. از علائم شایع این بیماری ضایعه دردناک دهان است که خوردن، آشامیدن و صحبت کردن را برای بیمار مشکل می نماید . برای درمانRAS از داروهای موضعی مانند آنتی هیستامینها، مسکنها، بی حس کننده ها و عوامل استروئیدی استفاده می شود که سبب عوارضی مانند استئوپروز، هیپرگلیسمی، افزایش فشارخون وغیره می شود (۱). امروزه استفاده از گیاهان دارویی مانند مریم گلی، مورد و ریوند برای بهبود علائم آفت توصیه می شود.
ژل وقطره ایرالوکس فراورده ایست که از گیاه ریوند تهیه شده است. هرگرم این فراورده حاوی ۱۷۰میلی گرم عصاره خشک ریوند و۱۰ میلیگرم سالیسیلیک اسید می باشد.
ریوند گیاهیست که حاوی گلیکوزیدهای آنتراسن وتانن می باشد (۲). در یک مطالعه اثرات درمانی نیترات نقره، موم، ریوند، مورد و پلاسبو بر آفت مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه ۱۲۵ بیمار را به پنج گروه ۲۵ نفره تقسیم نموده و اثرات درمانی این ترکیبات مقایسه شد. طول زمان بهبود در اثر استفاده ازنیترات نقره (۱/۱ روز) و ریوند ۸/۱ روز بوده است (۳).
در دانشکده علوم پزشکی اصفهان در مطالعه ای دوسوکور، اثرات درمانی ژل ایرالوکس و پلاسبو بر۴۰ بیمار مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه بیماران به دوگروه ۲۰ نفره تقسیم شدند. گروه اول که ژل ایرالوکس دریافت نموده بودند پس از ۶ روز شدت درد آنها کاهش یافت و لی گروه دوم که پلاسبو دریافت نموده بودند پس از ۸ روز شدت درد آنهاکاهش یافتP ۰/۰۰۱)). بهبود کامل ضایعه با۷روز مصرف ژل ایرالوکس و۱۰ روز مصرف پلاسبو به طول انجامید(P<۰/۰۰۱).
در این مطالعه اثرژل ایرالوکس و لیدوکائین نیز بر روی کاهش درد، اندازه زخم و زمان بهبودی مورد بررسی قرار گرفت. طول زمان کاهش درد و طول کل دوره درمان در گروهی که ایرالوکس دریافت می نمودند کوتاهتر از گروه مصرف کننده لیدوکائین بوده است. گلیکوزیدهای آنتراکینون، تانن و سالیسیلیک اسید موجود در این فرآورده با پروتئینهای سلولهای اپیتلیال غشاء مخاطی دهان واکنش داده و منجر به قویتر شدن چسبندگی مخاط و کاهش نفوذپذیری سلولها می شود. این فرایند به عنوان قابض شدن astringency)) شناخته می شود و موجب حفاظت مخاط دهان و لثه ها در برابر میکروبها و مواد شیمیائی محرک می شود. خاصیت آنتی باکتریال این ترکیبات باعث مهار رشد برخی از باکتریها مانند استاف ارئوس، پروتئوس، نایسریا و کاندیدا آلبیکانس شده که منجر به کمتر شدن حس درد و ترمیم زخم می شود. تاننهای موجود در ژل و قطره ایرالوکس با انقباض عروق سبب بهبود زخم میشود (۱)