یکی از مشکلات اولیه ای که امروزه ایران با آن مواجه است، پیری زیرساختهای کشور ماست. در سراسر کشور پل ها، بزرگراه ها، خطوط راه آهن، خطوط آب و سیستم های فاضلاب به سرعت رو به خرابی است. به همین ترتیب، یکی از عوامل اصلی مرتبط با خرابی زیرساخت ها، خوردگی است.

زیر ساخت های زیرزمینی ایران در معرض خوردگی می باشند زیرا اجزای اصلی آن اغلب در تماس با خاک، آب و مایعات خورنده نصب می شوند و اجزای بسیاری از جمله دریچه های منهول، قاب ها و توری هاکه در کلاس های مختلف نصب شده کاملا در معرض این عناصر قرار دارند. مقیاس سیستم های تحت تاثیر که در معرض خوردگی و پوسیدگی می باشند، بسیار زیاد است.

مواد اصلی مورد استفاده برای ساخت میلیون ها دریچه منهول و قاب در این سیستم های زیرزمینی فولاد، آهن و بتن می باشد. این مواد ارزان، قوی و سنگین (معمولا با وزن بیشتر از ۵۰ کیلوگرم) هستند اما تمام این مواد در معرض خوردگی قرار میگیرند.

هنگامی که دریچه های منهول در مناطقی که درمعرض عبور ومرور وسایل نقلیه هستند بکار می روند باید قادر به تحمل بارهای سنگین باشند. درحال حاضردریچه های منهول نصب شده در خیابان ها، پارکینگ ها و یا پیاده روها معمولا از چدن ساخته شده اند.

با این حال،همانگونه که سیستم های زیرزمینی، مجهز و به روز رسانی می شوند، مهندسین استفاده از مواد مقاوم در برابر خوردگی به جای فولاد، آهن یا بتن را بررسی می کنند.این امر به ویژه برای زیرساخت های زیرزمینی واقع در مناطقی که بیشتر در معرض خوردگی قرار دارند (به عنوان مثال، مناطق ساحلی و یا مناطق سردی که از نمک به عنوان یک عامل ضدیخاستفاده می شود)و یا در برنامه های کاربردی زیرساختی که آب، فاضلاب و یا مایعات خورنده را انتقال داده و یا ذخیره می کنند، مهم است.

دریچه های منهول و قاب های کامپوزیتی دربرابر هر نوع خوردگی بسیار مقاوم می باشندبه همین دلیل، آنها حتی برای استفاده در محیط های بسیار خورنده مانند منهول های بخار مورداستفاده قرار میگیرند.

علاوه بر این، ازآنجا که واکنش های شیمیایی در دماهای بالاتر افزایش می یابند، بخارات گرم خوردگی الکتروشیمیایی فلزات را تسریع می کنند به همین دلیل، استفاده از قاب ها و دریچه های منهول کامپوزیتی مقاوم به خوردگیبسیار حائز اهمیت است.

همچنین دریچه های کامپوزیتی در مقابل خوردگی ایجاد شده توسط نمک مورداستفاده درجاده ها نیز بسیار مقاوم می باشند.

توصیف دریچه منهول

دریچه منهول یک صفحه قابل جابجایی متشکل از دربی بر روی دهانه باز منهول،برای جلوگیری از سقوط افراد به درون آن می باشد.

دریچه های منهول معمولا از چدن، بتن و یا ترکیبی از این دو ساخته می شوند. آن ها همچنین ممکن است از پلاستیک تقویت شده با الیاف شیشه یا دیگر مواد کامپوزیتی (مخصوصا در مکان هایی که سرقت دریچه موجب نگرانی می باشد) ساخته شوند.

به دلایلی نظیر وزن بالای درب های منهول چدن وچدن بتن ودرمقابل وزن کمتردریچه منهول های کامپوزیتی،مقاومت بیشتر در برابر لغزش این گونه دریچه های منهول که ایمنی جاده ها را حتی در وضعیت بد آب و هوا تضمین می کندو درنهایت خواص عایق الکتریکی دریچه های منهول کامپوزیتی موجب استفاده ی روزافزون از این نوع دریچه ها در سطح جهان گردیده است.

دریچه ها معمولا دارای حفره هایی می باشند که معمولا از وارد کردن قلاب های دسته دار به درون آن ها برای بلند کردن دریچه استفاده می شود.

این حفره ها می توانند به منظور آب بندی یا مجرای عبور نور به درون منهول نیز به کارروند.

نکته ی قابل توجه اینکه علاوه بر وزن و طبیعت سنگین دریچه های منهول چدنی، این دریچه ها معمولا برای فروش بعنوان غراضه، به ویژه درزمان افزایش قیمت فلز دزدیده می شوند.

مزایای استفاده از دریچه های منهول کامپوزیتی

۱)مقاومت در برابر خوردگی

مواد کامپوزیتی در برابر مواد شیمیایی مقاوم بوده و در اثر تماس مداوم با عوامل جوی دچار خوردگی و زنگ زدگی نمی شوند. این مواد می توانند ظرفیت تحمل بار خود را در درمحدوده ی دمایی بین ۸۰- و در ۱۰۰+ درجه سیلسیوس بدون تغییر نگه دارند به همین دلیل دریچه های کامپوزیت هرگز نیاز به رنگ آمیزی ندارند.

استفاده از این دریچه ها به خصوص در مناطقی که مایعات قابل اشتعال وجود دارد مناسب است چرا که آن ها در مقابل مواد خورنده مقاوم بوده و خطر جرقه های خطرناک را کاهش می دهدبه همین دلیل دریچه های ساخته شده از مواد کامپوزیتی می توانند در ایستگاه های سوخت گیری یا واحدهای ذخیره سوخت نصب شوند.

۲)عایق بندی الکتریکی

دریچه های ساخته شده از مواد کامپوزیت به خصوص برای نصب در محل های عابر پیاده مناسب می باشند زیرا این دریچه ها عابرین پیاده را به خصوص در محیط های مرطوب محافظت می کنند.

مواد کامپوزیتی مواد نارسانای الکتریکی می باشند و بعنوان سدی در مقابل میدان های مغناطیسی ناشی از کابل های زیر زمینی عمل می کنند همچنین این مواد رسانای ضعیف حرارتی می باشدکه در برابر نشت بخار آب داغاز سیستم های لوله کشی حرارت مرکزی مقاومت می کنند.

۳)سبکی و قابلیت حمل

وزن دریچه های کامپوزیتی ۷۰% کمتر از وزن دریچه های چدنی می باشدلذا قابلیت حمل و نصب آسانی دارند که این امر منجر به صرفه جویی در هزینه های مربوط به نیروی انسانی و ابزارآلات و کاهش صدمات در طول نصب و راه اندازی و تعمیر و نگهداری می شود.

وزن کم دریچه ها همچنین منجر به کاهش هزینه های حمل و نقل می گردد. تمامی دریچه ها مطابق با استاندارد EN ۱۲۴ طراحی شده اند که دارای تحمل بار A۱۵,B۱۲۵,C۲۵۰,D۴۰۰ می باشند.

۴)کاهش صدا

از دیگر مزایای استفاده از دریچه های منهول کامپوزیتی در مقایسه با دریچه های منهول چدنی، کاهش صدا در محیط های ترافیکی و محل عبور عابرین پیاده است.

مواد و آب بندی که برای نصب آنها استفاده می شود آنها را برای کاهش انتشار بو در محیط زیست مناسب می کند.

۵)کنترل بو

سیستم های فاضلاب و جمع آوری می توانند مشکلات قابل توجهی با سولفید هیدروژن(H۲S) و دیگر بوها داشته باشند. قاب ها و دریچه های منهول فایبرگلاس برای آب بندی بهتر طراحی و ساخته شده اند که کنترل بهتر بو را نتیجه می دهد. دریچه منهول های فایبرگلاس برای محیط های حساس به بوی فاضلاب از جمله محله های با جمعیت زیاد، پارک ها، مناطق تفریحی، جزایر، سواحل و استراحتگاه ها ایده آل می باشند.

۶)حفاظت از محیط زیست

تولید دریچه ها از مواد کامپوزیت کاهش قابل توجه انتشار CO۲را در مقایسه با دریچه های چدنی تضمین می کند. این امر در هنگام مقایسه انرژی مورد نیاز برای رسیدن به درجه حرارت قالب چدن (بیشتر از ۱۲۰۰ درجه سانتی گراد) و انرژی مورد نیاز برای رسیدن به درجه حرارت قالب مواد کامپوزیت (نزدیک به ۶۰ درجه سانتی گراد) آشکار می شود.

۷) پیشگیری از سرقت

ارزش آهن غراضه به طور فزاینده ای رو به افزایش است و در نتیجه تعداد سارقان این دریچه ها نیزروزبه روز به افزایش می یابداز این رو هر روز تعداد دریچه هایی که دزدیده شده اند تا به فروش رسیده و ذوب شوندنیز روبه افزایش است .

این امر علاوه بر خسارت اقتصادی ناشی از نیاز به جایگزینی محصولات به سرقت رفته، خطر حوادث جدی و آسیب های ناشی از دهانه های باز در جاده هارا نیز درپی دارد.

۸)امکان تولید به صورت سفارشی

دریچه را می توان با درج آرم شرکت، خدمات و یا اسپانسر بر روی آن همچنین در رنگ های مختلف تولید نمود.

کاربرد دریچه های منهول

دریچه های منهول کاربردهای گسترده ای دارند:

اتاق های بازرسی فاضلاب
کابل کشی برق زیرزمینی
کابل کشی مخابرات
تاسیسات آب، نفت و گاز
زیباسازی باغ ها و مناظر