دی اکسید منگنز ماده ای معدنی که با سه نوع کانی به نامهای پیرولوزیت ، هاوسمانیت ، برونیت ،منگانیت ، پولیانیت ، اسبولان و فرانکیلینیت که مهمترین آنها پرولوزیت میباشد. این کانی بیشتر در ایران یافت میشود.
شکل ظاهری آن سیاه به سمت قهوه ای رنگ تمایل دارد ولی رنگ فلز آن خاکستری رنگ با ته زمینه صورتی می باشد وبا نماد mn و به جرم حجمی ۴٫۷ می باشد.
عمدتا این فلز به صورت اکسید کامل در طبیعت یافت میشود(۴mno۲/mn۲o) و خیلی سخت می توان آن را بصورت اکسید آن تبدیل نمود(mno/mn۲o۳) سریعا با هوا واکنش نشان میدهد و مجدد با حالت قبل برمیگردد.
عمده رگه های منگنز در کشور می توان به کرمان ، نیشابور ، کرمانشاه ، قم اشاره کرد.
کانسارهای منگنز با منشاء گرمایی : این کانسار پراکندگی زیادی در کشور دارد و بیشتر در مناطق مرکز و شمال ایران وجود دارد که رباط کریم جز همین دسته می باشد.
کانسار های منگنز با منشاء دگرسانی گرمایی :
کاربرد های دی اکسید منگنز:
دی اکسید منگنز کاربردهای فراوانی در صنایع مختلف دارد که می توان مهمترین آن را در فولا سازی جهت بالا بردن سفتی و چقرمگی فولاد بین ۳ تا ۷ درصد و در بعضی از فولاد های خاص تا ۵ درصد به ترکیب فولاد اضافه میکنند.
در صنایع کود سازی عمدتا از اکسید منگنز استفاده میگردد که با توجه به کمبود این ماده از دی اکسید آن استفاده مینمایند. از جمله صنایع دیگر شیشه سازی ، کبریت سازی و رنگ سازی و همچنین ساخت آجرهای رنگی و صنایع باتری سازی استفاده میگردد.
البته جهت تولید در صنایع شیمیایی همچون تولید سولفات منگنز ، کربنات منگنز ، پرمنگنات پتاسیم ، و… جز مصارف عمده به حساب می آید و با توجه به معادن موجود در کشور و درصدهای پایین آن (عمدتا زیر ۳۵ درصد هستند) متاسفانه مجبر به واردات در این زمینه از آفریقا و یا ساحل عاج و دیگر کشورها شدیم.
بطور کلی و عمومی می توان سنگ منگنز را از لحاظ مصرف به سه درصد مختلف تقسیم نمود
در صنایع باتری سازی درصد خلوص خاک منگنز باید بین ۷۵ الی۸۵ درصد باشد که عمدتا از خارج وارد کشور میشود.
در صنایع متالوژی درصد خلوص خاک باید حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد باشد که بیشتر جهت تولید فرو منگنز و فرو سیلیکو منگنز استفاده میگردد و همچنین جهت تولید مشتقات منگنز مثل تولید کربنات منگنز ، سولفات منگنز و پرمنگنات پتاسیم از این درصد خلوص خاک استفاده میگردد.
در صنایع تولید و ذوب آهن درصد خلوص خاک باید بین ۳۰ تا ۴۰ درصد باشد که در صنایع تولید کود نیز این درصد خلوص استفاده میگردد.