استون یا پروپانون با فرمول مولکولی CH۳COCH۳ ساده ترین کتون و لکه بر است. این ماده مایعی سمی، روان، فرار، به شدت آتش گیر و بی رنگ با بویی شبیه بوی میوه است و به دلیل قطبیت بالا، حلالی پر مصرف در صنعت می باشد که درآب، اتانول و اتر حل میشود و معمولا به عنوان حلال و پاک کننده لاک ناخن شناخته می شود. این ماده به مقدارکم در خون و ادرار یافت میشود اما این مقدار در هنگام گرسنگی و هم چنین در بیماری دیابت با کمبود شدید اکسیژن در خون و ادرار بیشتر می شود. بوی میوهای هوای بازدم افراد دیابتی ناشی از این ماده است که در بسیاری اوقات این بو در نفس یک فرد، نشانه ابتلا به دیابت است.
کاربردهای استون:
کاربرد در صنعت آرایشی و بهداشتی و دارویی:
این ماده به عنوان حلال در مواد دارویى و آرایشی کاربرد وسیعی دارد؛ به عنوان مثال متخصصین پوست از استون با الکل برای درمان آکنه به منظور پوست اندازی پوست خشک استفاده میکنند. هم چنین به عنوان پاک کننده لاک ناخن نیز استفاده می شود.
کاربرد در صنعت شیمیایی:
این ماده در آزمایشگاه بهعنوان یک حلال قطبی و آپروتیک در بسیاری از واکنشهای آلی استفاده میشود. استفاده از این حلال برای اکسیداسیون جونز( Jones Oxidation) بسیار مهم است. استون حلالی متداول برای شستشوی شیشهآلات آزمایشگاهی است؛ این بهعلت هزینهی کم و فرار بودن آن است. استون را میتوان با یخ خشک تا دمای C°۷۸- بدون یخ زدن خنک کرد و حمامهای یخ خشک استون بهطور متداول به منظور انجام واکنشها در دماهای پایین استفاده میشوند.
سایر کاربرد ها:
این ماده در زمینه های زیادی کاربرد دارد؛ از جمله:
حلال چسب های سفت شده، سیمان، جوهر پرینتر، چسب، واکس، رزین های اپوکسی، چربیها، گریس، روغنها و مواد رنگى
بهعنوان حلال در فرمولاسیون پوشش دهنده سطوح و مواد مربوط به شوینده و تینرها
و به عنوان حمل کننده استیلن در داخل سیلندرها
به عنوان حلال پاککننده در صنایع الکتریکى
در آکریلیک و الکلهاى نیتروسلولز و در تولید صنعتی رنگهای ایندیگو
در پروسههاى عصارهگیرى
در تولید پلاستیک، الیاف مصنوعی، دارو و سایر ترکیبات شیمیایی
گرید ۹۳ در صنایع رنگ و چسب
در فرایند تولید بیس فنول A
در حذف رنگ از روی مس
در تولید باروت بدون دود
از این ماده در صنایع شیمیایی بهعنوان ماده میانى در تهیه متیل متاکریلیت، متاکریلیت اسید و متیلایزوبوتیل کتن استفاده میشود. اغلب اوقات در تهیه ترکیباتى مثل آنتىاکسیدانها، علفکشها، کتونهاى سنگین، تغلیظ فرمالدئید و دی فنال آمین و ویتامینهای میانى مورد استفاده قرار میگیرد.
شرکت سایا شیمی پارت در واردات انوع برندهای استون که شامل استون کمهو کره، استون مترون، استون هندی، استون ترک را شامل میشود فعالیت دارد.
استون مترون