فرموله کردن صحیح دان بوقلمون های تجاری علاوه بر جنبه های اقتصادی نیازمند در نظر گرفتن فاکتورهای متعددی می باشد. این فاکتورها می تواند شامل افزایش وزن روزانه، وزن هدف در پایان دوره، خصوصیات لاشه و ضریب تبدیل غذایی باشد.
ترکیب دان بوقلمون:
خوراک بوقلمون حاوی مواد مغذی مختلفی است که باید بر اساس نیازهای رشد بوقلمون و با نسبت های مناسب تأمین شوند. مهمترین مواد مغذی مورد نیاز در خوراک بوقلمون شامل موارد زیر است:
انرژی دان بوقلمون:
بوقلمون ها برای رشد بافتهای بدن، نگهداری و فعالیت نیازمند انرژی هستند. منابع کربوهیدرات از قبیل ذرت، گندم و همچنین روغن ها و چربی ها از مهمترین منابع انرژی در خوراک بوقلمون هستند. انرژی دان بوقلمون بر اساس کیلوکالری بر کیلوگرم و یا مگاژول بر کیلوگرم انرژی قابل متابولیسم بیان می شود.
پروتئین دان بوقلمون:
پروتئین موجود در دان ویژه بوقلمون از غلات و همچنین منابعی نظیر کنجاله سویا تأمین می شود که در دستگاه گوارش بوقلمون به اسیدهای آمینه شکسته می شوند. این اسیدهای آمینه جذب بدن شده و در آنجا صرف رشد ماهیچه ها، بافتهای بدن، اعصاب، پوست و پرها می شوند. پروتئین خام خوراک بیانگر کیفیت پروتئین اقلام دان نیست. کیفیت پروتئین دان بر اساس سطح، بالانس و قابلیت هضم اسیدهای آمینه ضروری در خوراک نهایی سنجیده می شود.
مواد معدنی پر نیاز:
فراهم نمودن سطوح مناسب و بالانس شده مواد معدنی اصلی برای بوقلمون ضروری می باشد. این مواد معدنی شامل موارد زیر است.
کلسیم و فسفر دان بوقلمون:
کلسیم بر روی رشد، بازدهی خوراک، نمو استخوان ها، سلامت پا و عملکرد سیستم عصبی و ایمنی تأثیرگذار است. لازم است که کلسیم در مقادیر کافی و با نسبت مناسب با فسفر جیره تأمین شود تا از بروز مشکلات اسکلتی از جمله فلجی در جوجه بوقلمون جلوگیری شود. فسفر نیز همانند کلسیم برای ساختار استخوان ها و رشد بوقلمون مورد نیاز است.
سدیم، پتاسیم و کلر:
این مواد معدنی برای اعمال متابولیکی بدن ضروری هستند. کمبود آنها می تواند مصرف دان، نرخ رشد و pH خون را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین بالا بودن سدیم، پتاسیم و کلر در جیره می تواند منجر به افزایش مصرف آب و به دنبال آن خیسی بستر و مشکلاتی نظیر سوختگی ماهیچه سینه، کوکسیدیوز و کاهش رشد شود.
ویتامین ها و مواد معدنی کم نیاز:
این مواد برای اعمال متابولیکی بدن لازم هستند. میزان مناسب مکمل سازی ویتامین ها به نوع اقلام خوراکی موجود در دان، نوع فرآوری خوراک و شرایط منطقه پرورش بوقلمون بستگی دارد. به دلیل سطوح متفاوت ویتامین های موجود در غلات گوناگون، سطح استفاده از بعضی ویتامین ها باید بر اساس نوع غلات جیره تنظیم شود.
آنزیم ها:
دو نوع آنزیم در دان بوقلمون استفاده می شود. آنزیم فیتاز و مولتی آنزیم. پلی ساکاریدهای غیر نشاسته ای (NSP) بخشی از دانه های غلات را تشکیل می دهند. نوع و مقدار این پلی ساکاریدها در غلات مختلف تفاوت دارد. به دلیل فقدان آنزیم های مورد نیاز برای هضم NSP ها در مجرای گوارش بوقلمون، این پلی ساکاریدها شکسته نمی شوند و در نتیجه با ایجاد کمپلکس هایی در دستگاه گوارش باعث کاهش هضم خوراک و مشکلاتی نظیر چسبندگی روده می شوند. استفاده از آنزیم های اختصاصی می تواند از طریق شکستن این مواد باعث آزادسازی انرژی و مواد مغذی قابل هضم بیشتری برای بوقلمون شود.
در منابع گیاهی، میزان زیادی از فسفر بصورت طبیعی به مولکول فیتاز متصل شده که برای طیور قابل هضم نیست. آنزیم فیتاز سبب شکسته شدن این اتصال و آزادسازی فسفر و همچنین تعدادی دیگر از مواد مغذی در دستگاه گوارش می شود که علاوه بر اقتصادی نمودن جیره، دفع فسفر و آلودگی های زیست محیطی ناشی از مصرف کود طیور را کاهش می دهد.
مواد تشکیل دهنده دان بوقلمون:
دان بوقلمون از اجزایی نظیر ذرت، کنجاله سویا، روغن، کربنات کلسیم، مونو کلسیم فسفات یا دی کلسیم فسفات، نمک، جوش شیرین، مکمل های ویتامینه معدنی ویژه، آنزیم ها، متیونین، لیزین، ترئونین، افزودنی های گیاهی و سایر مواد تشکیل شده است. چربی ها منابع مهم انرژی در غذای بوقلمون هستند اما جوجه بوقلمون های جوان توانایی کمی در هضم بعضی اسیدهای چرب موجود در بعضی از روغن ها و چربی ها دارند. بطور کلی، استفاده از روغن های گیاهی خالص نظیر روغن سویا در دان استارتر بوقلمون توصیه می شود و روغن های حاوی مقادیر بالای اسیدهای چرب آزاد یا روغن های حاوی اسید پالمیتیک و اسید استئاریک باید برای جوجه های مسن تر استفاده شوند.