۱- آویشن:

کمیسیون E مصرف آویشن برای درمان سرفه و برونشیت را تایید نموده است. در مورد تیمول و کارواکرول طیف وسیعی از تأثیر در برابر باکتری‌های دخیل در عفونت‌های دستگاه تنفس فوقانی مشاهده شده است. اعتقاد بر این است که تیمول و کارواکرول با ایجاد کمپلکس با پروتئین‌های غشاء باکتری فعالیت ضدباکتری خود را اعمال می‌کنند. همچنین یک اثر سینرژیستی برای ترکیب تیمول و کارواکرول مشخص شده است. علاوه بر این دوزهای کافی از تیمول و کارواکرول، دارای اثر شل‌کنندگی نای هستند. کارآزمایی‌های مختلف تاثیر آویشن بر روی سرفه‌های خلط‌ دار (productive cough) را تأیید نموده‌اند. در یک مطالعه دو سو بیخبر تصادفی،۶۰ بیمار مبتلا به سرفه خلط دار شربت آویشن یا برم هگزین را برای یک دوره ۵ روزه دریافت نمودند. براساس گزارش برطرف شدن نشانه‌های بیماری توسط خود بیمار، تفاوت قابل توجهی بین دوگروه مشاهده نشد و هر دو گروه منفعت یکسانی از مصرف دارو بردند. پیشرفت قابل توجه غیرآماری در میزان بهبودی افراد غیر سیگاری در مقایسه با افراد سیگاری در هر دو گروه مشاهده شد.

در بررسی اثر آنتی باکتریال اسانس آویشن شیرازی در برابر سویه های استاندارد استافیلوکوک طلایی، اشرشیا کلی، استرپتوکوک پیوژن، استرپتوکوک پنومونیه، پروتئوس میرابیلیس و باسیلوس سرئوس؛ مشخص شده که این اسانس اثرات آنتی باکتریال خوبی در برابر میکروارگانیزم های مذکور دارد. مقدار MIC از۰.۳۹ mg/mL تا۱.۵۶ mg/ml گزارش شد و استافیلوکوک طلایی حساس تر از سایر باکتری های مورد بررسی بود (۰.۳۹ mg/mL). استرپتوکوک پیوژن (۱.۵۶ mg/mL) و پروتئوس میرابیلیس (۱.۵۶ mg/mL) مقاومترین باکتری ها بودند. در مورد استرپتوکوک پنومونیه، اشرشیا کلی و باسیلوس سرئوس، MIC مشابهی برابر با ۰.۷۸ mg/mL مشخص شد.

در مطالعه ترکیبات شیمیایی و فعالیت ضد استافیلوکوک اسانس آویشن شیرازی و اثر سینرژیستی آن با وانکومایسین؛ مشخص شده که اجزاء اصلی این اسانس؛ تیمول(۳۸.۷%) ، کارواکرول (۱۵.۳%) و (۱۰.۲%) r-cymeneمیباشد و MIC و MBC آن در برابر سویه های استافیلوکوک طلایی مقاوم و حساس به متی سیلین جدا شده از بالین به ترتیب۰.۲۵-۱ و۰.۵-۲ میکرولیتر بر میلی لیتر گزارش شد و اسانس اثر سینرژیستی با وانکومایسین را نشان داد. محققین نتیجه گرفتند که اسانس آویشن شیرازی ممکن است در کنترل عفونت ناشی از استافیلوکوک های طلایی مقاوم به متی سیلین(MRSA) مفید باشد.

۲- رازیانه:

کمیسیون E مصرف رازیانه برای درمان التهاب غشاء مخاطی دستگاه تنفس فوقانی را تأیید نموده است. رازیانه، خلط آور(expectorant) است و فعالیت موکوسیلیاری اپی تلیوم مژکدار دستگاه تنفس را افزایش می‌دهد. ساختمان شیمیایی آنتول موجود در رازیانه شبیه به کاتکولامین‌ها( آدرنالین، نورآدرنالین و دوپامین ) است و همانند آدرنالین، رازیانه متسع کننده برونشها (bronchodilator) می‌باشد. در خوکچه هندی؛ تجویز اسانس رازیانه بصورت بخور دارای اثر خفیف ضد سرفه (anti-tussive) یا سرکوب سرفه (cough suppressant) روی سرفه‌های ایجاد شده بوسیله محرک‌های مکانیکی می‌باشد. فعالیت ضدباکتری اسانس رازیانه معادل یا بیشتر از آنتی‌بیوتیک‌های استرپتو پنی‌سیلین، پنی‌سیلین و تتراسایکلین تعیین شده است.

۳- آویشن و رازیانه:

به منظور بررسی اثرات اسانس آویشن و رازیانه در درمان سرفه؛ در طی یک کارآزمایی بالینی دو سو بیخبر تصادفی کنترل شده، ۱۱۹ بیمار با سن بیشتر از ۱۴ سال مبتلا به سرفه حاد؛ سه بار در روز، هر بار ۲۰ قطره از قطره توسیوین(حاوی اسانس رازیانه شیرین و اسانس آویشن شیرازی) یا قطره کلوبوتینول یا دارونما را به مدت ۳ روز استفاده نمودند. در پایان این مدت بهبودی کامل درگروه استفاده کننده از قطره توسیوین و کلوبوتینول، ۵۰% و درگروه دارونما ۱/۹ % گزارش گردید. اثربخشی قطره توسیوین، قطره کلوبوتینول و دارونما در مبتلایان به سرفه خلط دار به ترتیب ۷/۶۶ % ۵۵% و ۳/۱۴% و در مبتلایان به سرفه خشک به ترتیب ۵/۵۶ % ، ۵۵% و ۲۰% گزارش گردید. در میزان بهبودی سرفه، اختلاف معنی‌داری بین قطره توسیوین و قطره کلوبوتینول با دارونما مشاهده گردید(p<۰.۰۱) اما بین قطره توسیوین و قطره کلوبوتینول تفاوت معنی‌داری وجود نداشت(p>۰.۴)

در دیگر کارآزمایی دو سو بیخبر کنترل شده؛ ۶۲ بیمار مبتلا به سرفه حاد بصورت تصادفی در دو گروه کپسول نرم تیموژل(حاوی اسانس رازیانه شیرین و اسانس آویشن شیرازی) یا دارونما قرار گرفتند تا به مدت ۳ روز هر ۸ ساعت یک کپسول نرم مصرف نمایند. بعد از ارزیابی مجدد بیماران و جمع آوری اطلاعات؛ میزان بهبودی محاسبه و به منظور مقایسه گروههای درمانی از آزمونهای کای اسکوئر و آزمون دقیق فیشر استفاده شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که پس از ۷۲ ساعت؛ توقف کامل سرفه در ۵/۶۲% از بیماران گروه کپسول نرم تیموژل و در ۲۰% از بیماران گروه دارونما رخ داده است (P=۰.۰۰۸). با توجه به اثرات خلط‌ آوری رازیانه، تسکین سرفه همراه با کمک به خروج خلط از ویژگی‌های کپسول نرم تیموژل است.