کروماتوگرافی گازی یکی از روش‌های کروماتوگرافی است که برای بررسی و جداسازی مواد فرار بدون تجزیه شدن آن‌ها، بکار می‌رود. در کروماتوگرافی گازی، فاز گازی یک گاز بی اثر ( برای مثال هلیوم، نیتروژن، آرگون و دی اکسید کربن) است و به فاز متحرک گاز حامل نیز می گویند. فاز ساکن یک جسم جامد جاذب یا لایه نازکی از یک مایع غیر فرار است که به دیواره داخلی ستون یا به صورت پوششی روی سطح گلوله های شیشه ای یا فلزی قرار داده شده است. در صورتی که فاز ساکن جسم جامد جاذب باشد اصطلاحا کروماتوگرافی گازی گویند و اگر فاز ساکن مایع غیر فرار باشد آن را کروماتوگرافی گاز مایع گویند. اما هردو به کروماتوگرافی گازی معروف هستند. در کروماتوگرافی گازی، جداسازی اجزا یک مخلوط متناسب با میزان توزیع اجزا تشکیل دهنده مخلوط بین فاز متحرک گازی و فاز ساکن جامد یا مایع صورت میگیرد. در این روش گاز حامل مخلوط را درون ستون حرکت میدهد و بین دو فاز در حالت تعادل (گاز-مایع) اجزا تشکیل دهنده مخلوط توزیع می شوند. بنابراین فاز متحرک اجزا تشکیل دهنده نمونه را به طرف بیرون ستون حرکت میدهد و هر مولکولی که با ارتباط سست‌تر جذب ستون شده است، زودتر و جزیی که قدرت جذب بیشتری با ستون دارد، دیرتر از ستون خارج می شوند. بنابراین، اجزا مخلوط از یکدیگر جدا می شوند. کروماتوگرافی گازی برای جداسازی و شناسایی اجزا تشکیل دهنده یک مخلوط و تجزیه کمی آنها نیز کاربرد داردکروماتوگرافی گازی
بخش های مهم دستگاه GC
گاز حامل (Carrier Gas)
گاز حامل در کروماتوگراف گازی GC از نظر شیمیایی معمولا یک گاز بی اثر مانند هیلوم و آرگون یا واکنش ناپذیر مانند هیدروژن، نیتروژن و دی اکسید کربن می باشد. از آنجا که هیدروژن گاز سبکی میباشد سرعت بالای حرکت آن در ستون موجب کاهش عملکرد ستون می شود. علاوه بر آن نگه داری گاز هیدروزن به علت خاصیت انفجار پذیری مشکلاتی به همراه دارد. به همین دلیل معمولا به عنوان گاز حامل در دستگاه GC استفاده نمیشود. هلیوم مشکل سبکی هیدروژن را ندارد اما از آنجا که گازی گران است استفاده از آن مقرون به صرفه نمیباشد. نیتروژن معمولا انتخاب مناسبی به عنوان گاز حامل می باشد زیرا علاوه بر ارزان و در دسترس بودن مشکل سبک بودن هیدروژن را هم ندارد. گاز حامل باید با درجه خلوص بالایی باشد و فاقد رطوبت و اکسیژن باشد. فشار و دمای گاز ورودی از پارامتر های مهم میباشد که کنترل تنظیمات آن توسط ریگولاتور و روتامتر صورت می گیرد.
بخش تزریق نمونه (Sample Injector)
انژکتور یا Injector دستگاهی است برای آماده سازی نمونه جهت تزریق در داخل ستون. برای رسیدن به راندمان بهینه ستون، نمونه باید در حالت بخار وارد ستون گردد. با توجه به اینکه بخش انژکتور در دستگاه GC قابلیت دمادهی و تنظیم دما را دارد، می توان دمای آنرا کمی بیش از دمای تبخیر نمونه تنظیم کرد. نمونه نباید در مقادیر زیاد به ستون کروماتوگراف وارد شود. تزریق سریع مقادیر زیاد نمونه هم باعث کاهش رزولوشن می شود. تزریق آرام آن هم باعث پخش شدن نمونه در ستون می شود. در واقع نمونه باید به صورت توده ای بخار و با سرعت بهینه وارد ستون کروماتوگرافی گازی شود تا بیشترین بازده ستون را داشته باشیم. همه موارد از قبیل تبخیر نمونه ، شرعت ورود نمونه به داخل ستون و نیز مقدار دلخواه نمونه برای تزریق می تواند در Injector تنظیم شود. رایج ترین روش تزریق نمونه که اغلب بصورت مایع است ، توسط میکروسرنگ و از بالای ستون به درون محفظه بخار ساز می باشد. دمای نمونه هم باید در حدود ۵۰ درجه سانتیگراد بالاتر از نقطه جوش ماده ای با کمترین میزان فراریت نسبت به سایر اجزای نمونه باشد، تا همه نومنه ها تبخیر و راهی مسیر جدایازی در ستون شوند.
ستون (Column)
به طور کلی دو نوع ستون در آنالیزور GC داریم. ستون پر شده (Packed Column) و ستون مویین (Capillary Column)
ستون پر شده از ذرات ریزی پر شده که کاملا بی اثر می باشند و توسط فاز مایع پوشیده شده و فاز ساکن را تشکیل می دهند. بیشتر این ستون ها ۱۰-۲ متر می باشند و قطری حدود ۴-۲ میلیمتر دارند.
ستون مویین دستگاه جی سی دارای قطر داخلی چند دهم میلیمتر هستند و دارای دونوع می باشند. نوع WCOT که در آن دیواره توسط فاز مایع ساکن پوشیده شده و نوع SCOT که دیواره توسط یک پایه جامد پوشیده شده و فاز مایع روی آن جذب شده است. این لایه بر روی یک ستون از جنس شیشه و یا فلز با قابلیت انعطاف پذیری قرار میگیرد.
در کل ستون مویین در دستگاه GC بیشتر از ستون پرشده کاربرد دارد و از بین ستون های مویین مدل WCOT بیشتر از SCOT مورد استفاده قرار میگیرد.
بخش گرمایش و دمای ستون (Column Temperature)
دمای بهینه ستون دستگاه کروماتوگرافی به دمای جوش نمونه بستگی دارد. به طور کلی دمای ستون به دو صورت ایزوترمال (Isothermal) و برنامه پذیر(Programing) تنظیم می گردد. به عنوان یک قاعده کلی دمای ستون GC بایستی کمی بالاتر از متوسط دمای جوش اجزای نمونه باشد. اگر نمونه دارای یک جزء باشد و یا اجزای نمونه دارای نقطه جوش نزدیک به هم باشند از ستون با دمای ثابت استفاده می شود. و اگر اجزای نمونه دارای رنج گسترده ای از دمای جوش باشند معمولا از برنامه ی دمایی استفاده می شود و دمای ستون به صورت مداوم یا مرحله ای افزایش می یابد. در حالت کلی دمای injector باید چند درجه بالاتر دمای ستون و دمای دتکتور هم باید چند درجه بالاتر از دمای injector باشد.
دتکتور یا آشکار ساز دستگاه GC
دتکتورهای بسیاری وجود دارند که میتوانند در کروماتوگرافی گازی مورد استفاده قرار گیرند. دتکتورهای مختلف انتخاب پذیری های مختلفی نسبت به نمونه های مختلف دارند. انتخاب یک دتکتور بدون انتخاب پذیری به همه ی ترکیبات بجز گاز حامل پاسخ می دهد. اما یک دتکتور انتخاب پذیر gass chromatograph به ترکیباتی با خواص فیزیکی و شیمیایی خاص پاسخ می دهدو یک دتکتور خاص تنها به یک ترکیب شیمیایی پاسخ می دهد. دتکتور ها میتوانند وابسته به غلظت، قطبیت و یا جریان جرمی باشند.
انواع دتکتور در کروماتوگرافی گازی
• دتکتور (FID) Flame Ionization Detector در تشخیص ترکیبات کربن دار (رایج ترین نوع دتکتور در کروماتوگرافی گازی)
• دتکتور (NPD )Nitrogen Phosphorous Detector برای تشخیص ترکیبات نیتروژن و فسفر دار
• دتکتور (ECD )Electron Capture detector برای آنالیز ترکیبات هالوژن دار
• دتکتور طیف سنج جرمی (Mass Spectrometer) برای تشخیص نمونه های مجهول
• دتکتور (TCD )Thermal conductivity Detector برای تشخیص کلیه ترکیبات آلی و معدنی

خرید دستگاه GC/قیمت دستگاه GC
خرید دستگاه GC , خرید دستگاه GC دست دوم , خرید دستگاه کروماتوگرافی گازی , خرید ستون های کروماتوگرافی , دستگاه GC اجیلنت , دستگاه GC چیست , فروش دستگاه GC دست دوم , فروش ستون های GC , قیمت دستگاه GC , قیمت دستگاه کروماتوگرافی , قیمت کروماتوگرافی گازی , کروماتوگرافی گازی چیست , نمایندگی اجیلنت