کربن مونوکسید با فرمول شیمیایی CO، گازی است که بر اثر سوختن ناقص کربن به وجود میآید. این گاز بسیار سمی و به شدت آتشزا است اما رنگ و بوی خاصی ندارد. به همین دلیل کربن مونوکسید قاتل نامرئی نامیده میشود.
منابع
عمده ترین منبع تولید گاز مونوکسید کربن ریفرمرها هستند که در آن ها بخار آب و گاز طبیعی با یکدیگر واکنش می دهند. از دیگر روش های تولید این گاز می توان از واکنش سوختن مخلوطی از گاز های آتشگیر در هوا نام برد. این واکنش مخلوطی از کربن مونواکسید و نیتروژن تولید می کند که این مخلوط گاز تولید کننده (producer gas) نام دارد. سومین منبع تولید کربن مونوکسید، گاز حاصل از واکنش گرماگیر کربن و بخار آب است. این واکنش مخلوطی از هیدروژن و کربن مونوکسید تولید می کند. همانگونه که گفته شد مونو کسید کربن از سوختن ناقص مواد دارای کربن حاصل می شود. زمانی که اکسیژن کافی در محیط وجود نداشته باشد سوختن کامل انجام نشده و به جای کربن دی اکسید، کربن مونو اکسید خواهیم داشت. گاز کربن مونوکسید خود با شعله ی آبی رنگ می سوزد و به کربن دی اکسید تبدیل می شود. آتش فشان ها، آتش سوزی در جنگل ها و مواردی دیگر از این دست نیز مهمترین منابع تولید کربن مونوکسید هستند.
کاربردها:
مونوکسید کربن به طور عمده در صنایع شیمیایی استفاده می شود و برای تولید انواع مختلفی از مواد شیمیایی مانند استرها، کتون ها، آلدئیدها و گلیکول ها و همچنین فسژن، یک ماده شیمیایی واسطه مهم است.
متانول از طریق هیدروژناسیون کربن مونوکسید تولید می گردد.
سوخت های هیدروکربن مایع از مونوکسید کربن حاصل میشوند.
تولید استیک اسید از واکنش کاتالیستی کربن مونوکسید و متانول صورت می گیرد.
مونوکسید کربن به عنوان جزئی از مخلوط گازی لیزر و مخلوط های کالیبراسیون به کار می رود.
یکی از مواد اولیه پر اهمیت در تولید سلول های خورشیدی ، سیلیکون فوق العاده تمیز است که با کمک گاز کربن مونو اکسید تولید می گردد.
اطلاعات ایمنی
میل ترکیبی کربن مونوکسید با هموگلوبین خون حدود ۲۰۰ برابر بیشتر از میل ترکیب گاز اکسیژن است .این گاز در صورت غلظت بالا هم انسان و هم حیوان را از پا درمیآورد. هنگامی که کربن مونوکسید وارد سیستم تنفسی شخص میشود بلافاصله با گلبولهای قرمز شخص ترکیب میشود و باعث میشود اکسیژن کمتری به اعضای بدن برسد. این امر باعث خواب آلودگی و احساس خستگی مفرط میشود، شخص دچار بیهوشی میشود. درصورتی که آموزش های لازم جهت کار با این نوع گاز را ندیده اید به هیچ عنوان با آن در تماس نباشید.
مونوکسید کربن در شرایط عادی پایدار است ولی در حضور موادی مانند ترکیب فلزات و رطوبت ، ترکیبات سولفوردار، عوامل اکسیدکننده و… ناسازگار است. این گاز در دماهای بالاتر از ۴۰۰ درجه سانتی گراد تجزیه شده و گاز کربن دی اکسید و کربن ایجاد می شود.