این دستگاه با تخلیه ملکول های هوا (یا گاز) از یک محفظه مشخص یک فشار منفی یا (خلاء نسبی) ایجاد می کند.
پمپ خلأ ابزاریست که با تخلیه مولکولهای هوا (یا گاز) از یک محفظهٔ مشخص آببندی شده، یک فشار منفی یا (خلأ نسبی) ایجاد میکند.
پمپهای خلأ، با اتاقکها و روشهای عملیاتی گوناگون خود میتوانند طیف گستردهای از سیستمهای ایجاد خلأ را به وجود آورند. گاهی اوقات برای انجام کار مشخصی از بیش از یک پمپ استفاده میشود و این پمپها میتوانند به صورت سری یا موازی در یک برنامهٔ واحد استفاده شوند. با استفاده از یک پمپ جابجایی مثبت که مقداری گاز را از دهانهٔ ورودی به کانال خروجی (اگزوز) منتقل میکند میتوان یک خلاء جزئی، و یا خلاء تقریبی ایجاد کرد. به دلیل محدودیتهای مکانیکی، این گونه پمپها تنها میتوانند خلأ محدودی ایجاد کنند. برای رسیدن به یک خلاء بالاتر، میتوان از روشهای دیگر و گاهی هم افزودن پمپهای دیگری به صورت سری استفاده کرد.
دستیابی به خلأ بالا کار دشواری است زیرا همهٔ مواد زمانی که در معرض خلأ قرار گیرند کم و بیش به شکلی واکنش نشان میدهند. تبخیر، آزاد شدن گازهای قبلاً جذب شده (جذب سطحی) و دیگر پدیدهها خلأ ایجاد شده را پر کرده و از رسیدن به میزان خلأ دلخواه جلوگیری میکنند. معمولاً تمام سطحی که با خلأ در تماس هستند باید از موادی که در دمای بالا پخته شده باشند تهیه شوند تا از میزان این گازها بکاهند.
موارد كارايي پمپ هاي خلاء
نقش صافی برای نمونه های معلق یا مایع یا فراهم سازی مکش برای دم زنی
تحریک یا کنترل تبخیر حلال به واسطه ی کاستن فشار بخار ، مشابه با انجام آن در آون ها ، تبخیر کننده های دوار ، ژل درایر و تغلیض کننده ها
به منظور بالا بردن میزان حساسیت کشف ابزار به واسطه ی ارزیابی مولکول های هوا که وجود آن ها احتمال مبهم سازی یا آلوده کردن نمونه ها را در پی دارد مشابه با چیزی که در طیف سنجی جرمی دیده می شود
به منظور جمع آوری نمونه های گازی از محفظه های تست یا جو
برای تامین محیط فشار منفی ( که از فشار کمتر از فشار جو تشکیل شده است ) به منظور جلوگیری از به بیرون راه یافتن مواد بالقوه خطرناک نمونه .