طبق گزارش‌های جهانی، دومین علت مرگ‌ومیر در سطح جهان، بیماری سرطان شناخته شده است. در کشور ما نیز متأسفانه، شیوع سرطان گسترش پیداکرده است و به گفته‌ی رئیس اداره مبارزه با سرطان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛ سالانه ۱۱۲ هزار نفر در کشور به انواع سرطان مبتلا می‌شوند و این بیماری تا ۱۵ سال آینده علت ۸۰ درصد مرگ‌ومیرها در ایران خواهد بود[۱]. البته علی‌رغم رشد شیوع سرطان در جهان، برای درمان سرطان نیز تلاش‌های زیادی صورت گرفته و امروزه بسیاری از سرطان‌ها در صورت شناسایی به‌موقع و فراهم بودن شرایط، قابل‌درمان خواهند بود.

رفتن به سمت روش‌های پیشگیری، تشخیص و درمان سرطان در جهان از اهمیت به سزایی برخوردار است و برای کاهش دردهای انسانی، تلاش‌های بسیاری صورت گرفته است. با پیشرفت تکنولوژی تلاش‌های زیادی برای دستیابی به روش‌های نوینی جهت درمان سرطان انجام شده است تا در کنار روش‌های مرسوم همچون شیمی‌درمانی، مورداستفاده قرار بگیرند. لازم به ذکر است که میزان اثربخشی دارو‌های شیمی‌درمانی برای علاج (cure) بیماران، حدود یازده درصد می‌باشد[۲]. با تلاش‌های پزشکان و صاحبان دانش و فناوری، روش‌هایی با هزینه‌های پایین‌تر، دقت بیشتر و درمان‌پذیری برای محدوده‌ی وسیع‌تری از سرطان‌ها ایجاد شده است و بنا بر آخرین مطالعات بیش از ۳۰۰۰ میلیارد تومان هزینه سالانه درمان مستقیم سرطان در کشور است که حداقل ۴۰ درصد آن به دلیل مصرف دارو‌های شیمی‌درمانی است[۳].

از جدیدترین روش‌هایی که برای درمان سرطان در جهان استفاده می‌شود، روش‌های مبتنی بر رادیوتراپی است که به‌واسطه‌ی نوین بودن و سطح بسیار بالای فناوری، دانش تولید تجهیزات مورداستفاده در این روش، در دستان چند کشور محدود در سطح جهان می‌باشد. ازجمله فناوری‌های مورداستفاده در درمان سرطان، دستگاه‌های شتاب‌دهنده خطی هستند که با تولید اشعه و بمباران تومور سرطانی به بهبود بیماران سرطانی کمک خواهند کرد. امروزه فناوری ساخت این تجهیز در اختیار سه شرکت در جهان می‌باشد و طبق استاندارد سازمان بهداشت جهانی به ازای هر یک‌میلیون نفر سه دستگاه شتاب‌دهنده خطی پزشکی موردنیاز است. در کشور ما نیز با توجه به وضعیت سرطان و استاندارهای درمان سرطان، مراکز درمانی بسیاری به این تجهیز نیازمندند.

شتاب‌دهنده خطی-شتاب دهنده امید

سال ۱۳۹۰، حرکت به سمت فتح قله‌های فناوری تجهیزات پزشکی در شرکت دانش‌بنیان بهیار صنعت سپاهان آغاز شد و امروزه با تلاش شبانه‌روزی دانشمندان و مهندسان این شرکت، گلوگاه‌های فناوری شتاب‌دهنده خطی پزشکی در دستان متخصصان ایرانی است.

دستگاه شتاب‌دهنده خطی ۶MV امید به‌عنوان اولین شتاب‌دهنده خطی بومی در کشور توسط شرکت بهیار صنعت سپاهان ساخته و در سال ۱۳۹۸ افتتاح شده است. در حال حاضر این دستگاه در دسترس مراکز درمانی قرارگرفته و بیماران سرطانی با استفاده از آن تحت درمان هستند.

شرکت دانش‌بنیان بهیار صنعت با ساخت و بومی‌سازی این دستگاه، نام ایران را به‌عنوان چهارمین تولیدکننده‌ی فناوری شتاب‌دهنده خطی پزشکی در جهان مطرح ساخته است.

با بومی‌سازی این دستگاه امکان درمان بیش‌ازپیش بیماران سرطانی باقابلیت انجام تکنیک­های پیشرفته درمان وجود دارد. از مزایای دستگاه پرتودرمانی امید می‌توان به سادگی عملکرد، پایداری، درمان سریع و مطمئن اشاره کرد. همچنین فناوری نرم‌افزاری این دستگاه نیز در داخل کشور کسب شده است.

با دستیابی به فناوری ساخت این تجهیز، صرفه‌جویی ارزی در حدود ۱ میلیون دلار به ازای هر دستگاه اتفاق خواهد افتاد و ضمن آنکه در حوزه بین‌الملل نیز مراودات جهانی را تحت‌الشعاع قرار خواهد داد.

دستگاه‌های شتاب‌دهنده خطی پزشکی باید با استانداردهای ویژه‌ی این محصول منطبق باشند تا بتوانند در فرآیند درمان مورداستفاده قرار بگیرند. شتاب‌دهنده خطی امید با استانداردهای IEC۶۰۶۰۱-۲-۱ و IEC۶۰۹۷۶,IEC۶۰۹۷۷ و دیگر استانداردهای مرتبط با این محصول منطبق است.

برخی از ویژگی‌های دستگاه عبارت‌اند از:

درمان دقیق: شتاب‌دهنده خطی ۶MV امید امکان انجام تکنیک‌های مختلف درمان از روش­های ساده تا تکنیک‌های پیشرفته ازجمله IMRT را دارد.

تنظیم سریع و دقیق بیمار: تخت شتاب‌دهنده خطی امید این امکان را فراهم آورده تا تنظیم بیمار در حداقل زمان و با دقت بالا جهت انجام تکینک‌های پیشرفته درمان که نیاز به‌دقت بسیار بالا دارند، انجام شود. پنل کنترل پیشرفته امکان کنترل کامل تخت و گانتری در مرحله تنظیم بیمار را فراهم آورده است.

مجهز به سیستمMLC :MLC پیشرفته ۱۴۲ برگی امکان انجام دقیق‌تر تکنیک‌های پیشرفته درمان را فراهم آورده است. طراحی ظریف این MLC باعث حداقل نمودن برخورد اشعه به بافت‌های سالم بدن می‌شود. همچنین این سیستم امکان ساخت اشکال مختلف با دقت بسیار بالا را فراهم نموده است.
قدم در راه آینده

مهندسان شرکت بهیار صنعت سپاهان به این فناوری اکتفا نکرده و ضمن آنکه تجهیزات جانبی موردنیاز در رادیوتراپی ازجمله: دستگاه MLC، دستگاه دزیمتری، دستگاه بلاک کاتر و سیستم شبیه‌ساز لیزری و... را توسعه داده‌اند، به دنبال توسعه بیش‌ازپیش این فناوری و ارتقا آن می‌باشند.

در آینده‌ای نزدیک نیز فناوری شتاب‌دهنده ۱۰MV این شرکت در دسترس مردم و در خدمت بیماران قرار خواهد گرفت. فناوری فوق، ضمن آن‌که ما را درزمینه‌ی درمان سرطان بی‌نیاز می‌کند، می‌تواند گره‌ی بسیاری دیگر از مسائل موجود در جامعه را نیز باز کند.