دترجنت ماده ای تمیز کننده، سورفاکتانت و یا مخلوطی از چند سورفاکتانت با خاصیت پاک کنندگی در محلول ها می باشد. این مواد معمولا جزو دسته بندی آلکیل بنزن سولفونات ها هستند، خانواده ای از ترکیبات شبیه صابون، که در آب به سختی حل می شوند. منظور از پاک کنندهها یا دترجنت ها (Detergents) ، ازبین برنده ذرات چربی و چرک از روی انواع سطوح مانند پارچهها و یا اجسام دیگر است. دترجنت ها در انواع مختلف اسیدی، قلیایی و حلال ها تهیه میشوند. آب به علت دارا بودن کشش سطحی بالا، به تنهایی عامل پاک کننده کارآمدی محسوب نمی شود، بنابراین افزودن دترجنت به آب، کشش سطحی آن را کاهش می دهد و آب را قادر می سازد تا به درون آلودگی نفوذ کند. و در نتیجه تماس بین آب و آلودگی موجود بر سطح افزایش یافته و آلودگی راحت تر از سطح برداشته می شود.
نمایشگر ویدیو
۰۰:۰۰
۰۰:۰۰
صابون، اولین ماده ی شوینده ای بود که تولید شد. صدها سال از قدمت صابون میگذرد. استفاده از تمیز کننده های صنعتی و نوع دترجنت ها به نیازهای نظافتی، نحوه ی آلودگی و گوناگونی انواع آلودگیها، وابسته است. بنابراین مواد شوینده صنعتی از لحاظ ترکیب شیمیایی، میزان اسیدی یا بازی بودن، کاربرد آن ها و نحوه استعمال آن ها متفاوت هستند.
محلول پاک کننده و دترجنت ها، سطح را نیز جهت انجام عملیات بعدی آماده و باعث افزایش واکنش پذیری سطح می شوند.
مواد شوینده:
مواد شوینده یک سورفاکتانت یا مخلوطی از سورفاکتانت ها با خاصیت پاک کنندگی در محلول های رقیق است. این مواد معمولاً سولفونات آلکیل بنزن هستند، خانواده ای از ترکیبات شبیه صابون هستند اما در آب سخت محلول ترند، زیرا سولفونات قطبی (مواد شوینده) کمتر از کربوکسیلات قطبی (صابون) به کلسیم و سایر یون ها متصل می شود. در آب سخت یافت می شود.
شوینده های صنعتی، واکنش های پاک کنندگی (Detergency)، حلالیت (Solvency) و یا شیمیایی (Chemical) را برای انجام فرآیند تمیز کنندگی انجام می دهند. در حالی است که غالبا در کنار عملیات مکانیکی برای پاک کنندگی بهتر از دترجنت ها استفاده می شود. برای استفاده از پاک کننده های صنعتی می توان یکی از روش های غوطه وری، اسپری کردن، گردش سیال یا سیرکولاسیون در مبدل های حرارتی یا خطوط لوله فرآیندی، و تمیز کردن با بخار را به کار برد، این در حالی است که استفاده از یک تکنیک سایشی در کنار پاک کننده های صنعتی برای دسترسی به بهترین نتیجه بسیار متدوال است. مواد شوینده صنعتی بر اساس نوع کاربرد آن ها به پنج دسته اصلی تقسیم بندی می شوند:
پاک کننده های قلیایی
پاک کننده های اسیدی
پاک کننده های فعال سطحی یا چربی زداها
شوینده همراه با ضد عفونی کننده های صنعتی
پاک کننده های پایه حلال
خواص شوینده مناسب:
توانایی در حذف سختی آب
انحلال پذیری در آب
غیر خورنده
غیر سمی
سازگار با محیط زیست
دارای نفوذ بالا
چربی زدایی
توانایی حل کردن آلودگی
قابل آب کشی بودن
توانایی حذف رنگ و پوسته
از نظر اقتصادی مقرون به صرفه