برخی از انواع قیر در طبیعت و در اثر تبدیل تدریجی نفت خام و تبخیر مواد فرار آن در اثر گذشت سال‌های بسیار زیاد به دست می‌آید. چنین قیری، قیر طبیعی نامیده می‌شود و دوام آن بیشتر از قیرهای نفتی است. چنین قیری ممکن است به‌صورت خالص در طبیعت وجود داشته باشد (قیر دریاچه‌ای) مانند دریاچه قیر بهبهان ایران و دریاچه قیر تیرینیداد آمریکا ، یا از معادن استخراج شود (قیر معدنی). قیر طبیعی با نام یواینتایت (Uintaite) نیز شناخته می‌شود.
از جمله راههای تعیین کیفیت قیر آنالیز است . آنالیز قیر طبیعی میزان کیفیت ، دوام و کاربرد قیر در صنایع مختلف را نشان میدهد .
در آنالیز قیر آیتم های متعددی از جمله : رنگ توده – رنگ پودر – نقطه ی نرمی – رطوبت – نفوذ پذیری – خاکستر – مش – حلالیت – میزان کربن ... تعیین و اندازه گیری میشوند. هدف نهایی ،شرکت مهر افزون سامان تولید محصول استاندارد و کیفیت بالا جهت رضایت مصرف کنندگان داخلی و صادرکنندگان است . بدون شک در زنجیره ارزش برای هر محصول صنعتی نقش مواد اولیه در کیفیت نهایی و ایجاد فضای رقابتی بسیار مهم ارزیابی می شود و با داشتن مواد اولیه مناسب و با کیفیت، مصرف کنندگان نهایی محصولات، رضایتمندی بالاتری خواهند داشت . خوشبختانه کشور ما یکی از کشورهایی است که معادن این قیر را دارد و دامنه آن از یزد شروع می‌شود و به تدریج کمرنگ شده و در استان‌های کرمانشاه و ایلام(بخصوص شهرستان گیلانغرب) به حد اعلا می‌رسد و به تدریج از کردستان به سمت کردستان عراق ادامه می‌یابد و در نهایت رگه‌های آن به کردستان ترکیه ختم می‌شود.
مهر افزون سامان با داشتن معادنی در گیلان غرب ، لرستان و بهبهان از جمله موفق ترین شرکت ها در زمینه استخراخ ، بهره برداری و صادرات گیلسونایت میباشد .
اندازه گیری و آنالیز برخی از آیتم های مهم در مورد قیرمعدنی به شرح ذیل میباشد.
خاکستر (ash) قیر طبیعی نشان دهنده ناخالصی قیر و جز پارامترهای مهم در کیفیت قیرطبیعی است ولی متاسفانه خریدران کم تجربه پس از استعلام قیمت، علت این تفاوت قیمتها را جویا می شوند که پاسخ آنها بسیار ساده است: تفاوت در سایر پارامترهای قیر نظیر: چگالی، کربن، و ... که در تعیین کیفیت گیلسونایت بسیار مهم و حائز اهمیت هستند. مطمئنا این موارد در تعیین قیمت آنها نیز دخیل است و به هیچ عنوان نباید این پارامترها را بی اهمیت در نظر گرفت.
اما قیر طبیعی در معادن تقریبا یک مشخصه دارد و میزان خاکستری که با آن مخلوط است، کیفیت آن را بالا و پایین می‌برد. مثلا خاکستر بعضی قیرها زیر پنج درصد است که جزو مرغوب‌ترین قیرهای طبیعی است و به ترتیب به زیر ده، پانزده، بیست، سی و حتی زیر پنجاه درصد می‌رسد که هرچه خاکستر مخلوط با آن بیشتر باشد، کیفیت قیر پایین‌تر است. مهم‌تر از آن جداسازی است که مرحله سختی است و معمولا کیفیت و قیمت قیر را پایین می‌آورد.

مهم ترين مشخصات يا ويژگي هاي قير طبيعي كه سبب بكارگيري آن در حوزه هاي مختلف مي شود شامل موارد زير است :

نقطه نرمي ( Softening Point)
نقطه نرمي قير ميزان مقاومت دمايي قير مي باشد .هرچه نقطه نرمي قير بالاتر باشد، قير داراي مقاومت دمايي بيشتري است و كاربرد بهتري در مناطق گرمسيري دارد و هرچه نقطه نرمي قير پايين تر باشد، قير داراي مقاومت دمايي كمتري است و در مناطق معتدل و سردسير كاربرد بيشتري دارد.

درجه نفوذ ( Penetration )
درجه نفوذ، حساسيت قير نسبت به تغييرات دماست و بدين طريق سختي نسبي قير اندازه گيري مي شود. قيرهاي با درجه نفوذ بالاتر ، قيرهاي نرمتري مي باشند و در مناطق سردسير استفاده ميشوند و هرچه نفوذ پايين ترباشد، موارد استفاده ي قير در مناطق گرمسيري بيشتر است.
قیر طبیعی مناسب قیری است که قابلیت انتزاج خوبی با قیر نفتی داشته و پس از اختلاط با قیر نفتی محصولی بدست آید که مشخصات آن مطابق با استانداردهای قیرهای راهسازی باشد . تجربیات قبلی نشان داده است که چنین قیری بایستی دارای نقطه ذوب پایین ، حلالیت بالا در CS۲ و خاکستر معدنی کم باشد .

Black : Color
۲۰۰ الی ۵۰ : Mesh
۲۵% الی ۵% : Ash
%۲.۵≤ : Moisture Content
کربن، هیدروژن، نیتروژن، گوگرد و اکسیژن قیر طبیعی

کربن و هیدروژن:
اندازه گیری میزان کربن و هیدروژن گیلسونایت (gilsonite) بر نمونه های بسیار کوچک انجام میگیرد و از این رو لازم است آزمایش با دقت کافی انجام شود. نمونه را بطور کامل در اکسیژن و در دمای ۸۰۰ درجه سانتیگراد می سوزانند. محصولات احتراق را از روی اکسید مس گرم عبور می دهند و تمامی کربن و هیدروژن باقی مانده در آن به ترتیب به CO۲ و H۲O تبدیل می کنند.

نیتروژن:
مقدار نیتروژن موجود در قیر از طریق روش معروف کجلدا(Kjeldahl) اندازه گیری می شود.

گوگرد:
گوگرد به شکل های مختلفی در قیر طبیعی وجود دارد. برای اندازه گیری کل گوگرد موجود در قیر، یک گرک قیر را همراه با مخلوطی شامل یک قسمت کربنات سدیم بدون آب و دو قسمت اکسید منیزیم رقیق حل می کنیم و آنرا حرارت می دهیم.
برای تعیین مقدار گوگرد معدنی موجود در قیر، که به شکل سولفات است آنرا ر اسیدکلریدریک حل می کنند و به شکل سولفات باریم رسوب میدهند و رسوب حاصل را وزن می کنند. مقدار گوگرد آلی از اختلاف وزن کل گوگرد و گوگرد معدنی به دست خواهد آمد.

اکسیژن:
مقدار اکسیژن موجود در قیر را با هیچ روش مطمئنی بطور مستقیم نمیتوان اندازه گیری کرد. برای تعیین مقدار این عنصر، ابتدا کلیه اجزای موجود در نمونه قیر را مطابق روش های پیش گفته به دقت اندازه گیری میکنند و اختلاف مجموع آنها از ۱۰۰ را معادل درصد اکسیژن قیر فرض می کنند.