توضیحات :

سازمان بین‌المللی استانداردسازی (به انگلیسی: The International Organization for Standardization) (به فرانسوی: Organisation internationale de normalisation) که معمولاً به نام ایزو (به انگلیسی: ISO) شناخته می‌شود، مؤسسه بین‌المللی تعیین استاندارد متشکل از نمایندگان موسسات استانداردسازی ملی است. این سازمان غیردولتی در سطح وسیع به وضع استانداردهای کلی و جزئی برای هماهنگ‌کردن استانداردهای متفاوت جهانی می‌پردازد. در عمل ایزو به صورت یک کنسرسیوم با ارتباطات قوی با دولت‌ها فعالیت می‌کند. این مؤسسه انواع استانداردهای تجاری و صنعتی جهانی را تعیین می‌نماید. مرکز ایزو در ژنو سویس قرار دارد. ایزو کار رسمی خود را از تاریخ بیست و سوم فوریه 1947 آغاز کرده‌است. این سازمان به ترویج جهانی استانداردهای اقتصادی و صنعتی می‌پردازد تا مبادلات صنایع و فنون مختلف را در یک راستا هماهنگ کند.

سازمان بین‌المللی استانداردسازی، باآنکه یک سازمان غیردولتی است، به‌دلیل این که استانداردهای این مؤسسه تبدیل به قوانین می‌گردد از بیشتر سازمان‌های غیردولتی قدرتمندتر است. امروزه نزدیک به 164 کشور در این سازمان به عضویت درآمده‌اند که ایران نیز یکی از آنهاست.

لوگوهای سازمان در دو زبان، انگلیسی و فرانسوی، شامل حروف ISO (تلفظ می‌شود راهنما:الفبای آوانگاری بین‌المللی انگلیسی) است و معمولاً با این حروف به آن اشاره می‌گردد. با این وجود این حروف اختصار نام کامل آن در هیچ‌یک از این دو زبان نیست. نام این مؤسسه از کلمه یونانی (ἴσος (isos به معنای برابری گرفته شده‌است. با توجه به اینکه مؤسس این سازمان متوجه گشت که حروف مخفف این سازمان در زبان‌های مختلف با یکدیگر یکسان نیست ISO را به عنوان نام سازمان انتخاب نمود و خود این مطلب نشان دهنده هدف این سازمان یعنی برابری و استانداردسازی فرهنگ‌هاست.

اولین تشکیلات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران با تصویب قانون اوزان و مقیاس‌ها در سال 1304 خورشیدی مطرح می‌شود. بعدها در سال 1332 به لحاظ ضرورت تعیین ویژگی‌ها و نظارت بر کیفیت کالاهای صادراتی و وارداتی، ایجاد تشکیلاتی رسمی مورد توجه قرار گرفت و هسته اولیه تشکیلات سازمانی مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران به صورت اداره‌ای در اداره کل تجارت وقت شکل می‌گیرد. در سال 1339 با تصویب قانون تأسیس مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی، مؤسسه کار خود را در چارچوب هدف‌ها و مسئولیت‌های تعیین شده آغاز می‌کند و در همان سال به عضویت سازمان بین‌المللی استاندارد ISO درآمد. در سال 1987 کمیته فنی 176 سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO/TC 176) سری استاندارد ISO 9000 را به جهانیان ارائه نمود. هدف از تدوین این سری از استاندارد، به وجود آوردن الگویی بین‌المللی برای پیاده‌سازی و استقرار سیستم‌های مدیریت و تضمین کیفیت بود که مورد استقبال فراوان در سطح دنیا قرار گرفت. سیستم‌های مدیریت کیفیت به منظور ثبات سطح کیفیت تعریف شده و بهبود کیفیت از طریق اصلاح فرایندها در سازمان پیاده‌سازی می‌شود.

نسخه اولیه استاندارد ایزو 9001 در سال 1974 با توجه به استاندارد BS 5750 تدوین گردید و سپس در سال‌های 1974 و 1994 مورد تجدید نظر قرار گرفت. تغییرات اصلی در نسخه سوم ایزو 9001 در سال 2000 انجام گرفت و در سال 2008 رویکرد فرایندی و خلاصه کردن مستندات جزء عمده‌ترین تغییرات این استاندارد محسوب می‌شد. ویرایش پنجم این استاندارد در سپتامبر سال 2015 منتشر گردید. در ویرایش سال 2015 دیدگاه فرایند گرا همچنان مورد تأکید است و علاوه برآن نظریه‌های نوین مدیریتی از جمله نگاه به سازمان به عنوان یک سیستم باز و رویکردهای جدید از جمله مدیریت ریسک و مدریت دانش به آن اضافه شده‌است استاندارد مدیریت کیفیت با تکیه بر اصول 8 گانه شکل گرفته‌است:

مشتری محوری یا تمرکز بر مشتری Customer Focus
رهبری Leader ship
مشارکت پرسنل Involvement of people
رویکرد فرایندی Process Approach
رویکرد سیستمی به مدیریت System approach to management
بهبود مستمر Continual Improvement
تصمیم‌گیری بر مبنای واقعیت Factual approach to decision making
روابط سودمند با تأمین کنندگان Mutually beneficial supplier relationships

استاندارد ایزو 9001 برای هر سازمانی فارغ از نوع فعالیت و اندازه آن‌ها قابل اجراست. گواهی نامه ISO 9001 نشان می‌دهد که سازمان سیستم مدیریت کیفیتی منطبق برخاست و نیاز مشتری مستقر کرده‌است. یک سیستم با طراحی و اجرای خوب دارای فواید ذیل است:

. هدفمندی سیستم مدیریت کیفیت

. کنترل بهتر فرایندها

. افزایش بهره‌وری

. کاهش هزینه‌ها، ضایعات، مرجوعی‌ها و بهبود اطمینان از محصول ایجاد چهارچوبی برای بهبود مستمر هر فرایند، کنترل بهتر فرایندها